جوان آنلاین: ماه مبارک رمضان نه تنها یک فرصت معنوی برای تقویت ارتباط با خداوند است، بلکه یکی از بهترین زمان‌ها برای مراقبت از سلامت جسمانی نیز محسوب می‌شود، به همین دلیل روزه‌داری در دین اسلام به‌عنوان یک عبادت واجب مطرح شده است، زیرا در کنار تأثیرات معنوی‌اش، فواید بسیاری برای سلامت بدن دارد. این فرایند نه‌تنها به تطهیر روح کمک می‌کند، بلکه باعث پاک‌سازی بدن از سموم و مواد زائد نیز می‌شود. در طول سال‌ها، طب
ایرانی- اسلامی و دیگر مدارس طب سنتی، روزه را به عنوان یک روش درمانی مؤثر برای بسیاری از بیماری‌ها معرفی کرده‌اند. از نظر این دیدگاه‌ها، روزه‌داری به عنوان یک فرایند طبیعی می‌تواند به تنظیم متابولیسم بدن، تقویت سیستم ایمنی، پیشگیری از بیماری‌های مزمن و حتی بهبود عملکرد کبد و دستگاه گوارش کمک کند. از سوی دیگر، توصیه‌های طب ایرانی- اسلامی در خصوص رژیم غذایی مناسب در این ماه، به شدت بر شناخت مزاج فردی و تنظیم تغذیه متناسب با آن تأکید دارد. این در حالی است که رعایت اصول تغذیه‌ای درست و دوری از پرخوری و انتخاب غذا‌های مناسب می‌تواند تأثیرات مثبت روزه‌داری را چندین برابر کند. دکتر مهنا حسین‌زاده، پژوهشگر، درمانگر، مشاور و مدرس طب ایرانی- اسلامی است. با وی درباره فواید روزه داری، نکات تغذیه‌ای مناسب در ماه مبارک رمضان و همچنین توصیه‌هایی برای داشتن روزه‌ای سالم و مفید به گفت‌و‌گو نشستیم. حسین‌زاده درباره اهمیت روزه‌داری از منظر سلامت اظهار داشت: از نظر طب ایرانی- اسلامی، روزه‌داری نه تنها بعد معنوی و روحی دارد، بلکه از نظر جسمانی نیز بسیار مفید است. فلسفه‌های مختلفی برای وجوب روزه وجود دارد، اما اگر از نگاه سلامت بررسی کنیم، روزه به پاک‌سازی عمیق بدن کمک می‌کند، از همین رو خداوند مهربان روزه را برای ما واجب کرد تا این پاک‌سازی عمیق در جسم و روح‌مان اتفاق بیفتد.
فواید روزه‌داری
این پژوهشگر درباره فواید متعدد روزه‌داری گفت: یکی از مهم‌ترین فواید روزه، پاک سازی بدن از فضولات و مواد زائدی است که در طول سال به دلیل سبک زندگی نادرست و پرخوری‌ها تجمع یافته‌اند، همچنین به دلیل اینکه سلول‌ها در ساعت‌های روزه از ذخایر خود استفاده می‌کنند، متابولیسم بدن افزایش یافته و گردش انرژی بهبود می‌یابد. علاوه بر این، روزه باعث سوختن سردی‌های غلیظ و بلغم‌هایی می‌شود که به دلیل سبک زندگی غلط در سلول‌ها و اندام‌های بدن انباشته شده‌اند. در کنار آن، روزه‌داری آلودگی‌های بدن و مواد رسوب کرده را می‌سوزاند و بدن را پاک‌سازی می‌کند.
درمانگر و مشاور طب ایرانی- اسلامی افزود: روزه علاوه بر اینکه از بروز بیماری‌ها پیشگیری می‌کند، موجب تقویت سیستم ایمنی بدن نیز می‌شود. برای افرادی که مبتلا به کبد چرب هستند، روزه گرفتن به عنوان یک روش درمانی مؤثر شناخته شده است، همچنین روزه‌داری برای افرادی که فشار خون بالا دارند یا به دنبال کاهش وزن هستند، با رعایت تدابیر مناسب، تأثیر بسزایی خواهد داشت. تثبیت و تنظیم قند خون نیز از دیگر مزایای روزه‌داری است. از سوی دیگر، روزه‌داری موجب تقویت حافظه می‌شود که این خود تأثیر بسزایی در عملکرد ذهنی افراد دارد.
روزه داری یک روش درمانی شناخته شده در دنیا
این متخصص طب ایرانی- اسلامی با اشاره به جایگاه روزه در درمان بیماری‌ها تصریح کرد: در متون طب سنتی، روزه به عنوان یک روش درمانی شناخته شده است. در آثار ابن سینا آمده است اگر پزشکی در تجویز دارو و درمان ناتوان بود، بهترین راه برای ایجاد تعادل در بدن، روزه‌داری و خواب مناسب بود. این رویکرد نه تنها در طب ایرانی- اسلامی بلکه در کشور‌های دیگر نیز مورد توجه قرار گرفته است. برای مثال، در آلمان یک بیمارستان ۵۲ تخت‌خوابی به‌عنوان بخشی از طب مکمل، دوره‌های بستری کوتاه مدتی را برگزار می‌کند که در آن از روزه درمانی و رژیم غذایی برای درمان بیماران استفاده می‌شود.
حسین‌زاده تأکید کرد: نکته مهم در بهره‌مندی از فواید روزه این است که هنگام افطار و سحر از پرخوری پرهیز و تعادل در تغذیه رعایت شود. به قول حکیم خراسانی، پاک‌سازی بدن با روزه، زمانی اتفاق می‌افتد که فرد در وعده‌های سحر و افطار دچار افراط نشود.
نکات تغذیه‌ای در ماه مبارک رمضان
وی درباره تغذیه مناسب در ماه مبارک رمضان توضیح داد: هر فرد ابتدا باید مزاج خود را بشناسد و تغذیه‌اش را متناسب با آن تنظیم کند. توصیه می‌شود هنگام افطار از مایعات گرم و شیرین مانند آب جوش به همراه عسل، سوپ‌های رقیق، فرنی، حریره، کشمش، شیر و عسل استفاده شود.
این پژوهشگر در ادامه گفت: از آنجا که امسال ماه رمضان با فصل بهار همزمان شده است و در این فصل غلیان خون اتفاق می‌افتد، توصیه می‌شود افراد تا حد امکان از مصرف غذا‌های چرب، سنگین و ثقیل‌الهضم پرهیز کنند، همچنین باید بین افطار تا سحر برنامه‌ریزی غذایی مناسبی داشت و در فواصل زمانی دو ساعت از میوه‌ها، سبزیجات و مایعات متناسب با مزاج استفاده کرد.
به گفته این متخصص طب ایرانی- اسلامی، برخی از خوراکی‌ها و عادات غذایی در این ایام باید محدود شوند. او تصریح کرد: خوردن چای پررنگ، غذا‌های تند، شور، سرخ‌کردنی‌ها و غذا‌های خمیری مانند الویه، پیتزا و ماکارونی در وعده‌های افطار و سحر توصیه نمی‌شود. همچنین باید از پرخوری در این ایام پرهیز کرد، چراکه درهم‌خوری باعث آسیب به معده و ضعف آن می‌شود.
این مشاور طب ایرانی- اسلامی افزود: برای افرادی که معده ضعیفی دارند، مصرف رب سیب و رب انار ملس در وعده‌های افطار تا سحر توصیه می‌شود، زیرا به بهبود عملکرد معده کمک و روزه‌داری را آسان‌تر می‌کند.
روزه‌داری برای روزه اولی‌ها و سبک زندگی سالم
حسین‌زاده همچنین در توصیه به روزه اولی‌ها گفت: نوجوانان ابتدا باید مزاج خود را بررسی و بر اساس آن برنامه غذایی خود را تنظیم کنند. از آنجا که معمولاً نوجوانان مزاج گرمی دارند، بهتر است از خوراکی‌های خنک و ملین مانند شربت سکنجبین، شربت زعفران و بیدمشک استفاده و از خوردن فست‌فود‌ها پرهیز کنند.
وی در پایان بر اهمیت کاهش تعداد وعده‌های غذایی تأکید کرد و اظهار داشت: ماه رمضان فرصتی است که بتوانیم به تدریج غذای‌مان را به دو وعده کاهش دهیم. در قرآن آمده است که در بهشت تنها دو وعده غذا داده می‌شود، پس چه بهتر که از همین ماه مبارک این تغییر را آغاز کنیم.