به گزارش سرویس سیاسی تابناک، شخصیت‌های عمومی، به‌ویژه آنهایی که در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی فعالیت می‌کنند، همواره مورد توجه روانشناسان و تحلیلگران قرار گرفته‌اند. این افراد، به دلیل تأثیرگذاری بر افکار عمومی و نقش‌آفرینی در جامعه، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند، در واقع با شناخت و بررسی این چهره های مشهور می توان به معدل خصوصیات روانی و روحی جامعه پی برد.

علی‌اکبر رائفی‌پور، به عنوان یکی از چهره‌های شناخته‌شده در فضای رسانه‌ای ایران در دهه گذشته است، او با تحلیل‌ها و سخنرانی‌های خود توجه بسیاری به خصوص قشر نوجوان و جوان مذهبی و انقلابی را به خود جلب کرده است.

رائفی پور یکی از معدود شخصیت های سیاسی-رسانه ای داخل کشور است که "شبکه" حامیان و هواداران خود را پیدا کرده است و در بزنگاههای سیاسی مانند انتخابات مجلس یازدهم و دوازدهم فعالیت چشمگیر و خاصی داشته است، به طوری که حتی شنیده شده است که یکی از حامیان رسانه ای او گفته بود" حسن عباسی و رائفی پور، پدران مجلس یازدهم هستند"

تحلیل رواشناختی چیست؟

تحلیل شخصیتی یکی از ژانرهای جدید رسانه ای در ایران است که می تواند ابعاد پنهان رفتارهای سیاسی و اجتماعی افراد را مورد مطالعه و بررسی قرار دهد، هرچند که در ابتدای راه است و نمی توان آن را یک مطالعه دقیق و آکادمیک علمی و دانشگاهی در نظر گرفت.

مطالعات روانشناسی شخصیت به بررسی ویژگی‌های شخصیتی، الگو‌های رفتاری و چگونگی شکل‌گیری شخصیت می‌پردازد. برخی از جنبه‌های کلیدی این مطالعات عبارتند از: نظریه‌های شخصیت، نظریه صفات یا بررسی شخصیت به عنوان مجموعه‌ای از صفات پایدار،  نظریه‌های روانکاوی: تأثیر تجربیات کودکی بر شخصیت بزرگسالی. نظریه‌های انسان‌گرایانه: تمایل به رشد و خودشکوفایی.

 روش‌های پژوهش تحلیل روانشناختی بر اساس مطالعات موردی،پرسشنامه‌ها و تست‌های شخصیتی و  اندازه‌گیری ویژگی‌های شخصیتی صورت می گیرد، کاربرد‌های شخصیت‌شناسی عبارتند از  روان‌درمانی، تحلیل رفتار سازمانی و  مشاوره شغلی

 این نوشتار به بررسی عمیق برخی ویژگی‌های روانشناختی علی اکبر رائفی‌پور می‌پردازد و با استناد به نظریه‌های روانشناسی شخصیت، سعی در تحلیل رفتار‌ها و گفتار‌های او دارد.

ویژگی‌های شخصیتی رائفی‌پور

 نارسیسیسم و نیاز به تحسین
 رائفی‌پور صریب هوشی بالایی دارد، رسانه را می شناسد، مخاطب شناسی خوبی دارد اما به عنوان فردی با ویژگی‌های نارسیسیستی شناخته می‌شود. نارسیسیسم به عنوان یک ویژگی شخصیتی، شامل احساس برتری، نیاز به تحسین بیش از حد و کمبود همدلی با دیگران است. در مورد رائفی‌پور، این نیاز به تحسین ممکن است به حدی باشد که در صورت عدم دریافت توجه کافی، احساس ناامنی یا حتی فروپاشی روانی در او ایجاد شود. این ویژگی‌ها می‌تواند در رفتار‌هایی مانند تمایل به مرکز توجه بودن، بزرگ‌نمایی دستاورد‌ها و واکنش‌های شدید به انتقاد‌ها مشاهده شود.

 پارانویا و توهم تعقیب
 رائفی‌پور در جهانی زندگی می‌کند که هر سایه‌ای را دشمن و هر نقدی را توطئه‌ای علیه خود می‌پندارد. این ویژگی‌ها نشان‌دهنده‌ی علائم پارانویا و توهم تعقیب است. چنین دیدگاهی می‌تواند منجر به تفسیر نادرست از رویداد‌ها و ایجاد حس دشمنی نسبت به محیط اطراف شود. این حالت روانی ممکن است باعث شود که فرد به‌طور مداوم احساس کند تحت نظارت یا تهدید قرار دارد، حتی اگر شواهد عینی برای این احساس وجود نداشته باشد.

 استفاده از مکانیسم‌های دفاعی
 رائفی‌پور از مکانیسم‌های دفاعی مانند انکار و جابجایی استفاده می‌کند تا مسئولیت شکست‌ها و ناکامی‌های خود را به دیگران نسبت دهد. انکار به معنای نپذیرفتن واقعیت‌های ناخوشایند و جابجایی به معنای انتقال احساسات منفی از یک شخص یا موقعیت به شخص یا موقعیت دیگر است. این رفتار‌ها نشان‌دهنده‌ی عدم پذیرش مسئولیت شخصی و تلاش برای حفظ تصویر مثبت از خود است.

 سندروم مسیح
 او خود را به عنوان یک رهبر و مسیح خودخوانده می‌پندارد که تنها قادر به نجات جامعه است. این ویژگی‌ها نشان‌دهنده‌ی سندروم مسیح است، که در آن فرد خود را منجی و مسئول حل تمام مشکلات می‌داند. این حالت روانی می‌تواند منجر به رفتار‌های خودمحورانه و عدم توجه به نظرات و نیاز‌های دیگران شود.

 استفاده از کاریزما و هوش هیجانی
 رائفی‌پور از کاریزما و هوش هیجانی خود به عنوان ابزاری برای تأثیرگذاری و حتی دستکاری پیروانش استفاده می‌کند. کاریزما به توانایی جذب و الهام بخشیدن به دیگران اشاره دارد، در حالی که هوش هیجانی به توانایی درک و مدیریت احساسات خود و دیگران مربوط می‌شود. این توانایی‌ها به او امکان می‌دهد تا ارتباط مؤثری با مخاطبانش برقرار کند و آنها را به سمت باور‌ها و دیدگاه‌های خود سوق دهد.

روانشناسی نارسیسیسم
نارسیسیسم به عنوان یک ویژگی شخصیتی، در طیفی از رفتار‌های عادی تا اختلالات شخصیتی بروز می‌کند. در اینجا به برخی از جنبه‌های کلیدی روانشناسی نارسیسیسم اشاره می‌شود: نارسیسیسم به عنوان عشق بیش از حد به خود یا خودشیفتگی تعریف می‌شود. در اختلال شخصیت نارسیستیک (NPD)، این ویژگی‌ها به شکل شدیدتر و مخرب‌تری ظاهر می‌شوند.

 ویژگی‌های کلیدی نارسیسیسم

 احساس برتری: افراد نارسیست خود را برتر از دیگران می‌دانند.

 نیاز به تحسین: آنها نیاز شدیدی به توجه و تحسین دارند.

 کمبود همدلی: در درک احساسات دیگران مشکل دارند.

 استثمارگری: ممکن است از دیگران برای رسیدن به اهداف خود استفاده کنند.

 حساسیت به انتقاد: واکنش‌های شدید به انتقاد یا شکست.

 انواع نارسیسیسم

 نارسیسیسم آشکار (Grandiose Narcissism): اعتماد به نفس بیش از حد و تمایل به مرکز توجه بودن.

 نارسیسیسم پنهان (Vulnerable Narcissism): حساسیت بالا به انتقاد و احساس ناامنی.

با توجه به محدودیت‌های یک ارزیابی از راه دور و بدون دسترسی به اطلاعات شخصی و بالینی، تحلیل شخصیتی رائفی‌پور بر اساس رفتارها، گفتار‌ها و واکنش‌های عمومی او صورت گرفته است. برخی از ویژگی‌های قابل توجه عبارتند از:

 اعتماد به نفس بالا:  رائفی‌پور در سخنرانی‌های خود با اعتماد به نفس بالا ظاهر می‌شود و به تحلیل‌های خود باور دارد. این ویژگی می‌تواند نشان‌دهنده‌ی شخصیتی با اعتماد به نفس بالا باشد.  تحلیل‌های او اغلب شامل تئوری‌های توطئه است، که ممکن است نشان‌دهنده‌ی دیدگاه پارانوئیدی به جهان باشد.  رائفی‌پور دارای کاریزمایی است که باعث جذب پیروان خاصی می‌شود.

این ویژگی نشانه‌ای از توانایی رهبری و تأثیرگذاری اوست. او سعی می‌کند نقد‌ها و تحلیل‌های خود را به عنوان تنها دیدگاه درست تلقی کند، که نشان‌دهنده‌ی تمایل به کنترل گفتمان و نفوذ بر باور‌های دیگران است.

تحلیل شخصیتی علی‌اکبر رائفی‌پور نشان‌دهنده‌ی ویژگی‌هایی مانند نارسیسیسم، پارانویا، استفاده از مکانیسم‌های دفاعی و تمایل به کنترل گفتمان است. این ویژگی‌ها، در کنار کاریزما و توانایی تأثیرگذاری، او را به چهره‌ای جذاب و در عین حال بحث‌برانگیز تبدیل کرده است رائقی پور شخصیتی دارای کاریزما است که قدرت تحلیل دارد اما در چنبره خودشیفتگی و توهم نوطئه گرفتار شده است. ویژگی های متضاد اما مهم رائفی پور باعث شده است صداوسیما در بزنگاههای حساس کشور به او آنتن بدهد و برای جلب نظرمخاطبان خاص و معدود خود از او استفاده کند اما این میدان دادن، موقتی است و رائفی پور معمولا به سرعت در حالتی ممنوع التصویری قرار می گیرد.‏رائفی پور به دلیل موقعیت خاص و عجیب خود، حتما سرنوشتی عجیب خواهد داشت و می توان چنین گفت که عاقبت علی اکبر رائفی پور از ماندنی های  تاریخ دوران جمهوری اسلامی خواهد شد: از صدر رسانه تا ذیل محدودیت!

مهرداد عاملی

منابع

 Schultz, D. P. , & Schultz, S. E. (۲۰۱۷). Theories of Personality.

 Friedman, H. S. , & Schustack, M. W. (۲۰۱۶). Personality: Classic Theories and Modern Research.

 Journal of Personality and Social Psychology.

 Personality and Individual Differences.

 Journal of Research in Personality.