به گزارش خبرنگار تسنیم از قم، جامعه نخبگانی، تاثیرگذارترین جامعه هر کشور است. نیروی انسانی موفق در هر جامعه می‌تواند آن کشور را به بهترین شرایط ممکن از نظر علمی و تحقیقاتی برساند، که در این زمینه ایران اسلامی نیز مستثنی نبوده و با وجود نخبگان و اندیشمندان توانسته نقش موثری در منطقه و جهان ایفا کند. این نقش و تاثیرگذاری اما می تواند بسیار بهتر از شرایط فعلی باشد، به شرط آنکه نخبگان شناسایی شده و مورد حمایت قرار گیرند.
تقریبا عمده جامعه نخبگانی در دل دانشگاه‌ها شکل می‌گیرد، از همین رو باید در میان دانشجویان حضور داشت، نخبگان و استعدادهای برتر را شناسایی و مشکلات آنها را برطرف کرد. نخبگان دانشگاهی باید تحت حمایت بنیاد برای حل مسائل، مشق تحقیقات علمی و عملی را به صورت همزمان یاد بگیرند تا استعداد بالقوه آنها به استعداد بالفعل تبدیل شود.
به همین منظور به سراغ سید سعید منتظری؛ رئیس بنیاد نخبگان استان قم رفتیم و درباره نخبگان استان قم، تعداد و شرایط آنها و نحوه حمایت از این قشر با وی گفت و گو کردیم.
تسنیم: در حوزه نخبگانی استان قم برای شناسایی استعدادهای برتر چه اقداماتی صورت گرفته است؟
بنیاد نخبگان در زمینه شناسایی استعدادهای برتر طرحهای مختلفی را در دستور کار خود قرار داده است. یکی از این طرحها معرفی هر ساله نخبگان در حوزه‌های دانش‌آموزی، دانشجویی و مقاطع مختلف کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکترا، پست دکترا و استادان جوان پژوهشگر است.
این شناسایی‌های فعال توسط کارشناسان و استادان پیگیری می‌شود. از جمله شاخص‌های شناسایی، مخترعین هستند که مشخصات و فعالیت‌های پژوهشی آنها در سامانه مربوطه بارگذاری می‌شود. عده‌ای از افراد نیز جزو برندگان جشنواره‌های مختلف ملی (خازمی، فارابی، رتبه‌های برتر کنکور) هستند که هرساله معرفی، رصد و تحت حمایت بنیاد نخبگانی قرار می‌گیرند.
تسنیم: پس از شناسایی، نخبگان تحت چه حمایت‌هایی قرار می‌گیرند؟
به روش های مختلف از آنها تقدیر می‌شود و تحت حمایت قرار می گیرند؛ برخی از این تقدیرها به صورت معنوی، تشویقی، زیارتی، سفرهای شناختی استانی و کشوری، دوره‌های مختلف و غیره است. بخشی از تسهیلات در نظر گرفته شده نیز مادی است، از جمله حقوق ماهیانه برنامه‌های مختلف دانشجویی، تسهیلات مختلف بانکی (مسکن، ازدواج، فرزندآوری، شرکت در کنفرانس‌های داخلی و خارجی)، مسائل پژوهشی و تیم‌سازی استادمحور و همچنین در زمینه خدمت سربازی تحت حمایت بنیاد نخبگان قرار می‌گیرند.
استان قم از لحاظ طرحهای پژوهشی آمار متفاوتی دارد؛ در طرح‌هایی مانند شهید احمدی روشن (دانشجویی) نیازهای مختلف در دستگاهای استانی و شهرک‌های صنعتی شناسایی می‌شود، سپس طی مکاتبات موضوعات آنها احصا و اولویت‌بندی می‌شود و توسط استادان راهبر و نخبگان متخصص در 9 ماه به تحقیق و پژوهش مسائل می‌پردازند. نخبگان تحت حمایت بنیاد در حل مسائل مشق تحقیقات عملی را یاد می‌گیرند. ما در جامعه دانشجویی شاهد این هستیم که روش حل مسائل را آموزش نمی‌دهیم و صرفا مباحث را به صورت تئوری فرا می‌گیرند. الحمدالله با این رویکرد جدید دانشگاه‌ها، مسائل در راستای کارآفرینی و مهارت محوری پیش می‌رود.
استعداد بالقوه دانشجویان نخبه باید بالفعل شود
تسنیم: در زمینه ارتباط با مراکز علمی و دانشگاهی چه حمایت‌هایی از جامعه نخبگانی صورت گرفته است؟
در این بازه 2 ساله که دوره جدید مدیریتی بنیاد نخبگان حاصل شده، ارتباط بسیار خوبی را با مراکز صنعتی، علمی، پژوهشی و دانشگاهی استان در پیش گرفته‌ایم. خود ما به صورت حضوری و مستقیم در جلسات مختلف به تبیین و توجیه طرحهای مختلف بنیاد حاضر هستیم. طی سه الی چهار هفته گذشته ما درحال تبیین طرح شهید وزوایی بودیم؛ با نخبگان دانشگاهی جلسات متعددی داشتیم و به سوالات این عزیزان پاسخ دادیم.
به اعتقاد ما جامعه نخبگانی در دل دانشگاه‌هاست و ما نیز باید در میان دانشجویان حضور داشته باشیم، به تبیین طرحها بپردازیم و مشکلات نخبگان را از نزدیک برطرف کنیم. متأسفانه پیش‌تر این تصور بود که بنیاد نخبگان یک عرصه‌ای است که نفوذ در آن بسیار سخت است و باید قالبا دانشمندان 2 درصدی جهان باشند. اما معمولا ما رصد می‌کنیم و دانشجویی را که واقعا مستعد برتر شدن و نخبگانی دارد را شناسایی کرده، جذب مشارکت می‌کنیم تا این استعداد بالقوه آنها به استعداد بالفعل تبدیل شود.
تسنیم: آیا آمار روشنی از وضعیت و تعداد نخبگان استان وجود دارد؟
آمار دقیق که متناوب است و طی سال‌های مختلف تفاوت پیدا می‌کند. استان قم تقریبا بیش از 2 هزار نفر نخبه مستعد و برتر دارد. این نفرات در مقاطع متفاوت هستند و شامل دانش‌آموزی، دانشجویی، کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکترا، پست دکترا و استادیاران جوان هستند. بنیاد نخبگان تا پیش‌تر از این عضوی نداشت و این نفرات از کسانی هستند که از برنامه‌ها و طرحهای مختلف سالیانه بنیاد درحال بهره‌برداری هستند و مورد حمایت‌های ما قرار می‌گیرند. به تازگی یک تمهیدات در نظر گرفته شده تا ما به این عزیزان کارت عضویت نیز ارائه دهیم.
تسنیم: از این تعداد 2 هزار نفر مستعد برتر و نخبه چه تعداد بانوان و چه تعداد آقایان هستند؟
معمولا نسبت 60 به 40 است، به این معنی که میزان نخبگان ما در حوزه بانوان از مجموع کل 60 درصد و در حوزه آقایان 40 درصد است.
تسنیم: نحوه ارزیابی جامعه نخبگان به چه صورت است؟
به این صورت است که آن دسته از عزیزانی که رتبه‌های برتر کنکور را کسب کرده باشند، یا به نوعی در جشنواره‌های مختلف رتبه برتر را به دست آورده باشند، شناسایی می‌شوند و مورد رصد ما قرار می‌گیرند. اما افرادی که پژوهش‌های برتر مختلفی در دوران دانشجویی خود دارند در سامانه سینای بنیاد نخبگان ثبت‌نام کرده مدارک را بارگذاری می‌کنند و توسط کارشناسان ما امتیازبندی و سطح‌بندی می‌شوند و پس از اطلاع‌رسانی از طرحهای مختلف بنیاد استفاده می‌کنند.
مخترعین فعال بدون تحصیلات آکادمی را هم حمایت می‌کنیم
تسنیم: آیا هستند کسانی که تحصیلات دانشگاهی نداشته باشند و جزو نخبگان باشند؟
بله، این امکان وجود دارد و در حال حاضر یکی از رویکردهای بنیاد نخبگان شناسایی افرادی است که به طور طبیعی تحصیلات آکادمی دانشگاهی نداشته باشند، اما در یکسری بخش‌ها و خلاقیت‌ها فعال باشند و به صورت عملی کسب تجربه کرده باشند. این امکان وجود دارد در مباحث مکانیک شخصی را داشته باشیم که دانشگاهی نباشد، ولی ذهن و هوش خلاقی داشته باشد و یک دستگاهی را اختراع کرده باشد. ما در گوشه و کنار استان مخترعینی داریم که اختراعات و فعالیت‌های خلاقانه‌ای انجام داده‌اند که به حسب تجربه عملی آنها صورت گرفته است. این افراد پس از شناسایی تحت حمایت بنیاد قرار می‌گیرند.
تسنیم: ارتباط جامعه نخبگانی با پارک علم و فناوری به چه صورت است؟
باتوجه به رویکردی که مقام معظم رهبری در راستای رشد و پیشرفت اقتصادی کشور بر اساس شرکت‌های دانش‌بنیان مطرح کردند و نیروی انسانی که می‌تواند این قبیل شرکت‌ها را در مباحث پارک علم و فناوری پیش ببرد، عزیزان جامعه نخبگان و دانشگاهی هستند. ارتباط بنیاد نخبگان و پارک علم و فناوری بسیار تنگاتنگ است. ما بر این اعتقاد هستیم که تغذیه کننده پارک علم و فناوری نیروهای انسانی نخبه‌ای هستند که توسط بنیاد شناسایی و به آنها معرفی می‌شوند و به فعالیت می‌پردازند.
در بخشی دیگر کارهایی تحت مباحث معاونت علمی مطرح می‌شود که مربوط به شناخت شرکت‌های دانش‌بنیان و حمایت‌های که از آنها می‌شود، این معاونت علمی طرحهای جداگانه‌ای دارند که توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری انجام می‌گیرد و حمایت‌های آنها مالی و براساس ماده 18 در اختیار این عزیزان قرار می‌گیرد که آنان نیز از جامعه نخبگانی تغذیه می‌کنند.
قم باید مهد علوم انسانی قلمداد شود
تسنیم: پارک‌های علم و فناوری استان قم در چه زمینه‌های تحقیقی و علمی موفق‌تر هستند؟
اعتقاد ما بر این است که در قم باید حوزه دبیرخانه مباحث علوم انسانی تشکیل شود و عزیزان پارک علم و فناوری نیز این رویکرد را مدنظر دارند که نخبگان علوم انسانی وارد شرکت‌های جدید دانش‌بنیان زیرمجموعه آنها شوند. ما این داعیه را داریم که در زمینه علوم انسانی باید پیشران پیشرفت کشور باشیم و در زمینه حضور حوزه علمیه در قم ثابت کرده‌ایم و این سیاست را در سطوح مختلف کشوری نهادینه می‌کنیم. بنابراین قم باید مهد علوم انسانی قلمداد شود و شرکت‌های استان نیز باید عمدتا در این راستا حرکت کنند.
تسنیم: پارک‌های علم و فناوری استان قم از تولیدات جامعه نخبگانی حمایت می‌کنند؟
حمایت‌های ما در مباحث مالی، تخفیفات مالیاتی، تبصره 18 و تسهیلات بانکی در اختیار این عزیزان قرار می‌گیرد. این تسهیلات در استان قم بسیار خوب است و با جدیت در معاونت اقتصادی استانداری، پارک علم و فناوری و بانک‌های عامل با هماهنگی ویژه استانی وجود دارد تا بتوانند حمایت‌های هرچه بیشتری از جامعه نخبگانی و شرکت‌های دانش‌بنیان داشته باشند.
تسنیم: جایگاه استان در عرصه نخبگان و پرورش استعدادهای برتر چگونه است؟
ما اگر جایگاه استان قم را تقسیم‌بندی کنیم، می‌توانیم بگوییم در حوزه علوم انسانی جزو رتبه‌های برتر کشوری هستیم. در فعالیت‌های نخبگانی نیز جزو رتبه‌های اول کشوری هستیم. نکته قابل توجه نزدیکی استان قم به پایتخت (تهران) است، که این باعث شده بسیاری از نخبگان ما در رفت و آمد قم_تهران باشند و فعالیت‌های خود را به واسطه امکانات پایتخت به‌راحتی انجام دهند. البته تمام تلاش ما به بازگشت نخبگان به داخل استان است تا از هوش و خلاقیت این عزیزان در خود مجموعه استان استفاده کنیم و منشأ خیر و برکت شوند.
تسنیم: درباره برگزاری طرح شهید وزوایی توضیح بفرمایید.
یکی از طرح‌هایی که دامنه تأثیرگذاری بسیار بالایی در بین جامعه دانشگاهی و نخبگان دارد، طرح شهید وزوایی است. این طرح از 24 آبان ماه آغاز شده و تا 24 آذرماه ادامه خواهد داشت و تمدید هم نخواهد شد. به شخصه در تمام دانشگاه‌ها حاضر شدم و این طرح را توضیح دادم و تبیین کردم.
طرح شهید وزوایی طرحی است که در آن از دانشجویانی که در حوزه کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا مشغول تحصیل هستند، حمایت‌های خوبی می‌شود که از جمله آنها پرداخت حقوق ماهیانه است. نخبگان می‌توانند جزو شقوق نخبگانی قرار بگیرند، تسهیلات و امتیازات مختلف بنیاد (مسکن، ازدواج، فرزندآوری، پژوهشی و ...) آنها پیش‌بینی شده و توصیه بنده به جامعه نخبگان و استعدادهای برتر این است که در این طرح شرکت کرده و از طریق سایت سینا ثبت‌نام و مدارک و مستندات پژوهشی خود را بارگذاری کنند.
آمار شرکت کنندگان بسیار خوب بوده اما این ثبت‌نام‌ها باید مورد راستی آزمایی و پایش قرار بگیرند و مقالات و کتاب‌های آنها امتیازدهی شود. به هرحال ما شاهد رشد چشمگیری در ثبت‌نام اولیه بودیم. در این روزهای منتهی نیز ما با همکاری دستگاه‌های مختلف به رصد و شناسایی استعدادهای برتر و نخبگان خواهیم پرداخت.
تسنیم: درباره طرحهای شهید صیاد شیرزای و شهید احمدی روشن نیز توضیح می‌دهید؟
طرح شهید صیاد شیرازی برای حمایت از جامعه نخبگانی در دوره پس از مقطع ارشد و دکترا و ویژه آقایان است. این عزیزان در سایت ثبت‌نام می‌کنند، معدل و مدارک پژوهشی خود را بارگذاری کرده و مورد سنجش قرار می‌گیرند. پس از امتیازدهی ما این افراد را به عنوان نخبه تأیید و به ستاد کل نیروهای مسلح معرفی می‌کنیم. ستاد کل نیروهای مسلح نیز براساس طرحهای پژوهشی و اولویت‌بندی متناسب با رشته و تخصص این عزیزان کارت پایان خدمت آنها را ارائه می‌کند.
طرح شهید احمدی روشن نیز طرح هسته‌های مسئله محور پژوهشی است که با رویکرد حل مسئله شکل می‌گیرد. در این طرح یک استاد براساس نیازهایی که در دستگاه‌ها و شرکت‌های مختلف صنعتی وجود دارد، یک مسئله را مطرح می‌کند، با آورده آن دستگاه و شرکت و همچنین حمایت‌های مادی و معنوی بنیاد، 5 نفر از نخبگان و استاد راهبر در بازه زمانی مقرر روی موضوع مدنظر شروع به تحقیق و پژوهش می‌کنند و پس از به نتیجه رسیدن، حقوق و مزایای خود را از شرکت مربوطه و بنیاد دریافت می‌کنند.
انتهای پیام/
∎