گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو: شبکه الجزیره قطر که در سال‌های ابتدایی فعالیت خود به‌عنوان یکی از پیشگامان رسانه‌ای در جهان عرب شناخته می‌شد، شهرت خود را به دلیل پوشش دقیق و بی‌طرفانه اخبار، به‌ویژه مسائل فلسطین، کسب کرده بود. گزافه نیست اگر گفته شود که این شبکه صدای مردم مظلوم فلسطین است و به‌عنوان ابزاری برای افشای جنایات رژیم صهیونیستی عمل می‌کرد. اما مدتی قبل و در موضوع تحولات سوریه، تغییر رویکرد آشکاری در این شبکه مشاهده می‌شود، به‌طوری‌که این روزها الجزیره نه تنها حملات رژیم صهیونیستی به سوریه را نادیده می‌گیرد، بلکه نقش فعالی در سفیدشویی گروه‌های تروریستی مانند تحریرالشام و برخی گروه‌های مسلح معارض ایفا می‌کند.
الجزیره؛ از صدای فلسطین تا تریبون تروریست‌ها
شبکه الجزیره در خلال بحران سوریه، به‌طور آشکار از گروه‌های معارض سوری حمایت کرده و آنها را تحت عنوان "مبارزان آزادی‌خواه" معرفی نموده است. این در حالی است که بسیاری از این گروه‌ها، مانند تحریرالشام، دارای سوابق تروریستی بوده و وابستگی ایدئولوژیکی و نظامی به القاعده دارند. الجزیره تلاش کرده است تا این گروه‌ها را به‌عنوان نیرویی مشروع و مخالف یک رژیم سرکوبگر به تصویر بکشد، درحالی‌که اقدامات خشونت‌آمیز آنها علیه غیرنظامیان سوری نادیده گرفته شده است.
این تغییر رویکرد را می‌توان ناشی از منافع ژئوپلیتیکی قطر دانست. قطر در جریان بحران سوریه، با حمایت از برخی گروه‌های معارض، در پی گسترش نفوذ خود در منطقه بود. الجزیره نیز به‌عنوان بازوی رسانه‌ای این سیاست عمل کرده و تلاش کرده است تا وجهه این گروه‌ها را در برابر افکار عمومی جهان عرب و جامعه بین‌المللی تطهیر کند.
سکوت معنادار در قبال تجاوزات رژیم صهیونیستی به سوریه
در حالی که الجزیره همواره در برابر تجاوزات رژیم صهیونیستی به فلسطین موضع‌گیری صریحی داشته، سکوت این شبکه در برابر حملات مکرر اسرائیل به سوریه، تضادی آشکار در رویکرد آن ایجاد کرده است. این حملات که به تخریب زیرساخت‌ها، تلفات انسانی و تضعیف توان مقاومت در سوریه منجر شده‌اند، به‌ندرت در الجزیره پوشش داده می‌شوند. این سکوت، نشان‌دهنده تغییر اولویت‌های این شبکه از حمایت از محور مقاومت به هم‌راستایی با سیاست‌های کشورهای غربی و متحدان منطقه‌ای است.
عملیات رسانه‌ای گسترده برای تغییر چهره تروریستی
الجزیره با تولید گزارش‌های مستند و تحلیل‌های جانبدارانه، تلاش کرده است تا گروه‌هایی مانند تحریرالشام را از یک گروه تروریستی به یک نیروی "مشروع" سیاسی-نظامی تبدیل کند. این عملیات رسانه‌ای شامل مواردی همچون استفاده از اصطلاحات مثبت برای توصیف این گروه‌ها، پوشش دادن به فعالیت‌های آنها به‌عنوان مدافعان مردم، و نادیده گرفتن جنایات آنها است.
تحلیل دلایل تغییر رویکرد
رقابت منطقه‌ای قطر
تغییر رویکرد الجزیره را می‌توان در چارچوب رقابت‌های منطقه‌ای قطر با کشورهای همسایه و تمایل این کشور برای ایفای نقشی مستقل و تأثیرگذار در منطقه تحلیل کرد. حمایت قطر از گروه‌های معارض سوری، بخشی از استراتژی این کشور برای مقابله با نفوذ ایران و متحدان آن در محور مقاومت است.
همسویی با غرب
الجزیره در تلاش است تا با همسو شدن با روایت‌های غربی درباره بحران سوریه، جایگاه خود را به‌عنوان یک شبکه بین‌المللی تثبیت کند. این سیاست ممکن است به معنای قربانی کردن مواضع اصولی این شبکه در قبال مسائل حساس باشد.
این تغییر رویکرد، تأثیرات منفی متعددی بر اعتبار الجزیره داشته است:
از دست دادن اعتماد مخاطبان
بسیاری از مخاطبان الجزیره که آن را به‌عنوان صدای مظلومیت می‌شناختند، اکنون این شبکه را به دلیل جانبداری آشکار و رفتار دوگانه مورد انتقاد قرار می‌دهند.
تقویت گروه‌های تروریستی
تطهیر رسانه‌ای گروه‌هایی مانند تحریرالشام، باعث تقویت جایگاه این گروه‌ها در میان حامیان خارجی و پیچیده‌تر شدن حل بحران سوریه شده است.
تغییر رویکرد الجزیره از یک رسانه مدافع مظلومان به یک ابزار سیاست‌ورزی منطقه‌ای، نمونه‌ای از چالش‌های رسانه‌های وابسته به دولت‌ها است. این شبکه که زمانی نماد بی‌طرفی و شجاعت در افشای حقیقت بود، اکنون با اتخاذ مواضع دوگانه، نقش خود را به‌عنوان یک رسانه بی‌طرف و قابل‌اعتماد به خطر انداخته است. به نظر می‌رسد که الجزیره برای بازگشت به جایگاه گذشته خود، نیازمند بازنگری در اولویت‌های رسانه‌ای و بازگشت به ارزش‌های خبری اصیل است.