دانستن علائم سکته مغزی اولین گام در پیشگیری از سکته است. سکته مغزی که گاهی اوقات حمله مغزی نیز نامیده می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که جریان خون در ناحیه‌ای از مغز قطع شود. در نتیجه سلول‌های مغزی که از اکسیژن و گلوکز برای زنده ماندن محروم هستند، می‌میرند. اگر سکته مغزی زود تشخیص داده نشود، می‌تواند به آسیب دائمی مغز یا مرگ منجر شود.

آمار سکته مغزی در ایران خیلی نگران کننده است. به گفته، محمدرضا عزیزی متخصص مغز و اعصاب و مدیرکل آموزش سازمان نظام پزشکی روزانه بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ نفر در کشور دچار سکته مغزی می‌شوند. بنابراین، خیلی مهم است که در زمینه بیماری‌های مغز و اعصاب، اطلاع رسانی شود. به گزارش وب ام دی، سکته مغزی همچنین پنجمین علت مرگ و میر در آمریکاست. همچنین یکی از دلایل اصلی ناتوانی جسمانی است. در این مطلب به انواع سکته مغزی و دلایل آن و راه‌های پیشگیری می‌پردازیم.

سکته مغزی ایسکمیک شبیه حمله قلبی است، با این تفاوت که در رگ‌های خونی مغز رخ می‌دهد. لخته‌ها می‌توانند در رگ‌های خونی مغز، در رگ‌های خونی منتهی به مغز یا حتی در رگ‌های خونی در سایر نقاط بدن ایجاد شوند و سپس به مغز بروند. این لخته‌ها جریان خون به سلول‌های مغز را مسدود می‌کنند. سکته مغزی ایسکمیک زمانی رخ می‌دهد که پلاک بیش از حد (رسوبات چربی و کلسترول) رگ‌های خونی مغز را مسدود کند. فیبریلاسیون دهلیزی (نوعی ریتم غیرطبیعی ضربان قلب است که به دلیل بروز مشکل در سیستم الکتریکی قلب ایجاد می‌شود که باعث ایجاد لخته در قلب می‌شود. این لخته‌ها می‌توانند شل شده و به مغز بروند. به ندرت، سکته مغزی ایسکمیک به دلیل یک اختلال لخته شدن رخ می‌دهد که افراد یا با آن متولد شده یا به آن مبتلا می‌شوند. تقریبا ۹۰ درصد از سکته‌های مغزی ایسکمیک هستند.

سکته‌های هموراژیک زمانی رخ می‌دهد که یک رگ خونی در مغز پاره شود. نتیجه این است که خون به بافت مغز نفوذ می‌کند و به سلول‌های مغز آسیب می‌رساند. شایع‌ترین علل سکته مغزی هموراژیک فشار خون بالا و آنوریسم مغزی است. آنوریسم به ضعف یا نازکی در دیواره رگ خونی گفته می‌شود.. تومور مغزی یا سرطانی که از قسمت دیگری از بدن شروع می‌شود و به مغز سرایت می‌کند یکی دیگر از دلایل سکته‌های هموراژیک است.

علائم سکته مغزی

افتادگی صورت: افتادگی یا بی‌حسی یک طرف صورت که منجر به لبخند ناهموار یا کج در فرد می‌شود.

ضعف بازو: احساس ضعف یا بی‌حسی در یک دست، به خصوص وقتی که فرد قصد دارد هر دو دست خود را بالا بیاورد، یکی از بازو‌ها به سمت پایین حرکت می‌کند.

دشواری در گفتار: گفتار فرد نامفهوم است و قادر به صحبت کردن نیست و درک آن برای اطرافیان سخت است.

مهمترین علل سکته مغزی
 
‌می‌توانید با درمان برخی بیماری‌ها و عوارضی که احتمال سکته را افزایش می‌دهند از سکته مغزی پیشگیری کنید. با این حال سایر مواردی که شما را در معرض خطر قرار می‌دهند قابل تغییر نیستند:

فشار خون بالا: این بزرگترین علت سکته مغزی است. اگر فشار خون شما به طور معمول ۸۰ / ۱۳۰ یا بالاتر باشد، پزشک در مورد درمان با شما صحبت خواهد کرد.

تنباکو: سیگار کشیدن احتمال سکته مغزی را افزایش می‌دهد. نیکوتین فشار خون را بالا می‌برد. دود سیگار باعث تجمع چربی در شریان اصلی گردن می‌شود. همچنین خون را غلیظ می‌کند و احتمال لخته شدن آن را افزایش می‌دهد. حتی دود دست دوم نیز می‌تواند بر شما تأثیر بگذارد.

بیماری قلبی: این وضعیت شامل نقص دریچه‌های قلب و همچنین فیبریلاسیون دهلیزی یا ضربان قلب نامنظم است که باعث یک چهارم سکته‌های مغزی در افراد بسیار مسن می‌شود.

دیابت: افرادی که این بیماری را دارند اغلب فشار خون بالا دارند و بیشتر در معرض اضافه وزن هستند. هر دو احتمال سکته مغزی را افزایش می‌دهند. دیابت به رگ‌های خونی شما آسیب می‌زند که احتمال سکته مغزی را بیشتر می‌کند. اگر زمانی که سطح قند خونتان بالاست سکته کنید، مغز شما بیشتر آسیب می‌بیند.

وزن و ورزش: اگر اضافه وزن دارید، احتمال سکته مغزی شما افزایش می‌یابد. می‌توانید با تمرین ورزشی روزانه خطر سکته مغزی را کاهش دهید. ۳۰ دقیقه پیاده روی سریع داشته باشید یا ورزش‌های تقویت کننده عضلات مانند فشار دادن و کار با وزنه را انجام دهید.

داروها: برخی از دارو‌ها می‌توانند احتمال سکته مغزی را افزایش دهند. به عنوان مثال، دارو‌های رقیق کننده خون، که پزشکان برای جلوگیری از لخته شدن خون پیشنهاد می‌کنند، گاهی اوقات می‌توانند احتمال سکته مغزی را از طریق خونریزی افزایش دهند. مطالعات، هورمون درمانی را که برای علائم یائسگی مانند گرگرفتگی استفاده می‌شود، با خطر بالاتر سکته مرتبط دانسته‌اند؛ و استروژن با دوز پایین در قرص‌های ضد بارداری نیز ممکن است احتمال خطر سکته را افزایش دهد.

سن: هر کسی در هر سنی ممکن است سکته کند، حتی نوزادان در رحم. به طور کلی، با افزایش سن، شانس شما افزایش می‌یابد. بعد از ۵۵ سالگی هر دهه دو برابر می‌شوند.

بسیاری از سکته‌ها با تغییر سبک زندگی و پیگیری عادات سالمی مانند موارد زیر قابل پیشگیری هستند:

انجام ورزش‌های هوازی با شدت متوسط تا زیاد مانند پیاده روی و دوچرخه سواری

خوردن یک رژیم غذایی سرشار از سبزیجات، میوه ها، غلات کامل، لبنیات کم چرب و ماهی و کم چربی اشباع، چربی ترانس، قند و نمک

نگه داشتن وزن در محدوده سالم

سیگار نکشیدن و از دود دست دوم خودداری کردن

ترک الکل

مراجعه به پزشک برای معاینات منظم و بررسی فشار خون

کنترل عوامل خطر سکته مغزی مانند کلسترول بالا، دیابت، آفیب و فشار خون بالا با تغییر سبک زندگی یا دارو

خواب شبانه ۷ تا ۹ ساعت.

کاهش استرس با تکنیک‌های تمدد اعصاب مانند تنفس عمیق، مدیتیشن یا یوگا

سکته مغزی چگونه درمان می‌شود؟

درمان سکته مغزی با دارو‌هایی انجام می‌گیرد که لخته‌های خون را می‌شکنند و از تشکیل لخته‌های جدید جلوگیری می‌کنند. یک داروی اورژانسی به نام فعال کننده پلاسمینوژن بافتی (tPA) لخته‌هایی را که جریان خون به مغز را مسدود می‌کنند، حل می‌کند. شما باید ظرف ۳ ساعت پس از شروع علائم سکته، این دارو را دریافت کنید تا عمل کند. دارو‌های ضد انعقاد و ضد پلاکت از چسبیدن سلول‌های خونی و پلاکت‌ها به یکدیگر و تشکیل لخته جلوگیری می‌کنند. پزشک شما می‌تواند این دارو‌ها را برای کمک به کاهش خطر سکته مغزی تجویز کند.