سیدجلال ساداتیان، سفیر پیشین ایران در انگلستان، در رابطه با تحولات اخیر در سوریه و آینده این کشور با حضور نیرو‌های جدید در راس حکومت، تصریح کرد: مسئله سوریه تا حدی قابل پیش‌بینی بود و مشخص بود که شرایط این کشور مطلوب نخواهد بود، زیرا همواره با زور و فشار سعی شده بود که مخالفان را ساکت نگه دارند. از سوی دیگر، جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از محور‌های مقاومت، به سوریه نگاه می‌کرد تا پشتوانه‌ای برای حزب‌الله باشد و از طریق سوریه ارتباطات زمینی را با حزب‌الله و لبنان و همچنین با فلسطین برقرار کند. روسیه نیز این منطقه را به عنوان یکی از محور‌های مهم برای دسترسی به خاورمیانه در نظر گرفته بود و در لاذقیه پایگاه نظامی و در بندر طرطوس پایگاه زیردریایی‌های اتمی خود را مستقر کرده بود. ترکیه نیز به اصطلاح به دنبال احیای نئو عثمانی از طریق نفوذ و نه اشغال سرزمینی در این منطقه بود.
حافظ اسد در حماء و حلب به سرکوب جدی مخالفان، به ویژه اخوان المسلمین، پرداخته بود
به گزارش ایلنا، وی ادامه داد: اسرائیل این وضعیت را برای خود خطرناک می‌دانست و همواره در فکر ضربه زدن به آنجا بود. آمریکایی‌ها نیز مشابه وضعیت خود در قطر، امارات، بحرین و اردن در آنجا پایگاه‌هایی داشتند و به دنبال تثبیت وضعیت خود بودند. بنابراین، هر یک از این کشور‌ها بالاخره چشم‌داشتی به سوریه داشتند. اسد از سال ۲۰۰۰ میلادی تا زمان سقوط دولت حاکم در این کشور، حدود بیست و سه سال به دنبال پدرش که او نیز به مدت سی و یک سال در قدرت بود، مجموعاً پنجاه و چهار سال حاکمیت داشتند. پدرش نیز در حماء و حلب به سرکوب جدی مخالفان، به ویژه اخوان المسلمین، پرداخته بود، همه این عوامل موجب شکل‌گیری مخالفت‌هایی شد.
ترکیه از سال ۲۰۱۱ پناهگاه گروه‌های مخالف اسد بود
این دیپلمات سابق وزارت امور خارجه با اشاره به بهار عربی در سال ۲۰۱۱، عنوان کرد: مخالفان بشار اسد به همراه دیگر گروه‌ها از این فرصت استفاده کردند و به فضای سیاسی سوریه وارد شدند و حتی تا دروازه‌های دمشق پیش رفتند. اما نجات پیدا کرد. با این وجود، وقتی گروه‌های مخالف داخلی به اقدام پرداختند، شاهد ظهور گروه‌های جهادی نیز بودیم. در این میان، القاعده و جبهه النصره امروزی به میدان آمدند و بعداً داعش شکل گرفت و ائتلافی بین ایران و روسیه شکل گرفت تا به کمک سوریه بیایند. گروه‌های جهادی جدید با اهداف تندروتر و خواسته‌های بیشتری ظهور کردند و دولت اسلامی عراق و شام یعنی همان داعش را شکل دادند و حملات وحشیانه‌ای را آغاز کردند. در نهایت، حزب‌الله، ایران و فاطمیون به کمک آمدند در نتیجه دولت اسد حفظ شد و نیرو‌های معارض و داعشی‌ها پس زده شدند. در ادامه قرار بود این نیرو‌ها در حلب بمانند و فرماندهان آنها عقب‌نشینی داشته باشند. در این شرایط، دولت ترکیه به رهبری اردوغان به این گروه‌ها پناه داد و گفت که کاری به آنها نداشته باشند.
شرایط جدید در منطقه به توافقات مطرح شده میان ترامپ و پوتین مرتبط است
وی با بیان اینکه در ادامه این اتفاقات گفت‌و‌گو‌های آستانه بین روسیه، ایران، سوریه و ترکیه شکل گرفت، تصریح کرد: در آن زمان ترکیه اعلام کرد که این گروه‌ها را تحت مراقبت قرار خواهد داد و قول داد که امنیت منطقه تامین شود. در این فاصله، ترکیه به پرواربندی این گروه‌ها پرداخت و به آنها آموزش و امکانات داد. برخی بر این باورند که قطر نیز به لحاظ تفکری به این گروه‌ها کمک کرده است. در مقطع فعلی، بعد از ضربات وارده به مقاومت در غزه و لبنان و فشار‌هایی که بر سوریه وارد شد و شهادت برخی از فرماندهان، شرایط جدیدی را در منطقه شکل داد. این شرایط به توافقاتی که با روی کار آمدن آقای ترامپ، میان او و پوتین آغاز شده بود، ارتباط داده می‌شود.
احتمالا قرار است پوتین سوریه را به طور کامل واگذار کند
این تحلیل‌گر روابط بین‌الملل با اشاره به توافقات احتمالی که میان آمریکا و روسیه به انجام رسیده است، بیان کرد: بر اساس گمانه‌زنی‌ها این احتمال وجود دارد که در ابتدا از سه استان اشغال‌شده شرق اوکراین دو استان را به روسیه واگذار کنند و کریمه را نیز به رسمیت بشناسند که برای روسیه باشد. در عوض، پوتین باید سوریه را از دست بدهد. در همین ده روز دیدم که روسیه خیلی ضعیف بمب‌باران می‌کند و پایگاه‌هایش در حلب را خالی کرد و نیرو‌های خودش را به سمت طرطوس و لاذقیه برد و ظاهرا در این توافقی که حاصل شده است، مخالفان اسد هم به آن سمت نرفتند و نیرو‌های مستشاری ایران هم وارد درگیری نشدند. حتی سه روز پیش از وقوع حادثه، سه هزار نفر از نیرو‌های حزب‌الله وارد سوریه شدند، اما به آنها گفته شد که وارد درگیری نشوند. همچنین حشد الشعبی نیز به سمت سوریه رفته بودند، به آنها هن گفته شد که برگردند.
بشار اسد تا آخرین لحظه منتظر حمایت‌ها مانده بود
وی افزود: اینها همه نشانه‌هایی است دال بر اینکه یحتمل توافقی حاصل شده است. از سوی دیگر، محمد الجولانی از ابتدای حرکتش، به سرعت پیشرفت کرد و شهر حلب را گرفت. بعد که به سمت حما و حمص رفتند در تمامی این تصرفات به هواداران خود اعلام کرد که شهر‌ها به پلیس بسپارید و به سمت دمشق حرکت کنید. درگیری‌ها عمدتاً در اطراف دمشق اتفاق افتاد و به نظر می‌رسید که بشار اسد تا آخرین لحظات منتظر کمک‌ها مانده بود در این زمان به سمت حمص رفت.
ممکن است آتش‌بس لبنان نیز توسط رژیم صهیونیستی نقض شود
ساداتیان در رابطه با نقش اسرائیل در وقایع اخیر سوریه، گفت: در وضعیت کنونی، اسرائیل به طور حداکثری از این شرایط سوءاستفاده کرد و بلافاصله تانک‌های خود را به جولان وارد کرده و برخی از تأسیسات شیمیایی در غرب سوریه را بمباران کرد. احتمال دارد که اسرائیل بخواهد بخش‌هایی از سوریه را به تصرف خود درآورد تا بتواند از بلندی‌های جولان امنیت بیشتری حاصل کند. اینکه در آینده چه اتفاقی بیفتد، از آن بی‌اطلاعیم و این نکته نیز حائز اهمیت است که این آتش‌بس موقتی که با حزب‌الله برقرار شده، ممکن است نقض شود. اسرائیل می‌تواند بهانه‌های مختلفی برای تضعیف توان حزب‌الله بیاورد و آنها را به سمتی سوق دهد که نهایتاً غیرمسلح شده و سلاح‌های خود را به دولت و ارتش لبنان تحویل دهند و در نهایت تنها به عنوان یک حزب سیاسی در لبنان باقی بمانند.
نباید از توافق با غربی‌ها دور شویم
این دیپلمات با سابقه اظهار کرد: اگر ایران در روند گفت‌و‌گو‌هایی که اخیراً آغاز کرده، از جمله سفر آقای مجید تخت روانچی به ژنو، به توافقاتی دست یابد و توافقاتی در حوزه هسته‌ای شکل بگیرد و در یک کلام در این مسیر اختلافات با غرب کم‌تر شود، اتفاقات خوبی خواهد افتاد، اما اگر روند مذکور ادامه نیابد، ایران می‌تواند به بهانه‌های مختلف مورد تحریک قرار گیرد بنابراین نباید از توافق با غربی‌ها دور شویم. در این میان باید تلاش شود که وفاق ملی در داخل ایران شکل گیرد.