حجت‌الاسلام والمسلمین نجف لک‌زایی، معاون پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم به مناسبت هفته پژوهش به نقش پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی اشاره کرد و افزود: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به عنوان بازوی پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی، نقشی محوری در توسعه علوم اسلامی دارد. این پژوهشگاه با تولید دانش بومی در حوزه علوم انسانی اسلامی، طراحی نظام‌های فکری نوین و ارائه الگوهای کارآمد برای مسائل اجتماعی و حکمرانی، تلاش می‌کند نیازهای معرفتی جامعه اسلامی را پاسخ دهد.
دبیر هفته پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم اضافه کرد: مأموریت اصلی پژوهشگاه، تأمین پشتوانه‌های نظری برای حرکت انقلاب اسلامی و ارائه راهکارهای مبتنی بر آموزه‌های دینی است. همچنین پژوهشگاه با برگزاری نشست‌های علمی، تولید آثار پژوهشی فاخر، و تعامل با مراکز علمی داخلی و بین‌المللی، گام‌های مهمی برای تثبیت مرجعیت علمی در جهت حل مسأله برداشته است.
استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) درباره مهمترین چالش‌های پیش روی پژوهش‌های علوم اسلامی در مسیر کاربردی شدن و تأثیرگذاری بر حکمرانی تصریح کرد: یکی از مهمترین چالش‌ها، فاصله میان پژوهش‌های نظری و نیازهای عملیاتی نهادهای حکومتی است. ضعف در شبکه‌سازی بین نهادهای علمی و اجرایی و کمبود نیروی متخصص با رویکرد میان‌رشته‌ای نیز از دیگر موانع است. پژوهشگاه برای رفع این مشکلات، تعاملات خود با دستگاه‌های اجرایی را تقویت کرده و از طریق تشکیل کارگروه‌های مشترک، نیازهای حکمرانی را در اولویت پژوهش‌های خود قرار داده است. علاوه بر این، آموزش پژوهشگران برای حرکت به‌سمت مسأله‌محوری و کاربردی‌سازی پژوهش‌ها نیز در دستور کار قرار دارد.
پژوهش‌ها و نیازهای واقعی جامعه
حجت‌الاسلام لک‌زایی به نحوه پیاده‌سازی راهبرد «مسأله‌محوری در چرخه حکمرانی کشور» اشاره و تأکید کرد: راهبرد مسأله‌محوری به معنای شناسایی مسائل اساسی کشور و پرداختن به آنها در قالب پژوهش‌های هدفمند است. علاوه بر این، آموزش‌های لازم برای تولید ادبیات با رویکرد اسلامی در عرصه حکمرانی و امتداد مسأله‌محوری در چرخه حکمرانی؛ نشست‌های تخصصی و جلسات هم‌اندیشی با دستگاه‌های اجرایی در جهت تحقق راهبرد مذکوردر اولویت است.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در پاسخ به این پرسش که برنامه‌های پژوهشگاه برای تقویت روحیه مسأله‌محوری در میان اعضای هیئت علمی و تربیت پژوهشگران جوان برای پیشبرد اهداف خود چیست، گفت: پژوهشگاه برای تقویت روحیه مسأله‌محوری، پژوهش‌ها را بر اساس مسائل واقعی جامعه و نیازهای حکمرانی اولویت‌بندی کرده است. برگزاری کارگاه‌های آموزشی و نشست‌های تخصصی برای آموزش روش‌شناسی تحقیق و ترویج نگاه میان‌رشته‌ای به مسائل، از دیگر اقدامات پژوهشگاه است. همچنین ایجاد گروه‌های پژوهشی میان‌رشته‌ای و فراهم‌کردن فرصت‌های همکاری تیمی، محیطی سازنده برای پژوهشگران جوان فراهم می‌کند. نظام تشویق و حمایت از پژوهش‌های مرتبط با چالش‌های روز نیز به‌طور مستمر اجرا می‌شود.
لک‌زایی درباره برنامه‌های پژوهشگاه برای تقویت تعاملات بین‌المللی و دستیابی به مرجعیت علمی در سطح جهانی بیان کرد: پژوهشگاه در راستای تعاملات بین‌المللی، برنامه‌هایی همچون برگزاری همایش‌های جهانی، انعقاد تفاهم‌نامه‌های علمی با مراکز معتبر جهانی و انتشار مقالات علمی در نشریات بین‌المللی را در دستور کار دارد. همچنین با دعوت از اساتید و پژوهشگران برجسته جهانی، تلاش شده است شبکه‌سازی علمی، گسترش یابد و از تجربیات آنها در تدوین الگوهای بومی، بهره‌برداری شود. این اقدامات، گام‌های موثری در جهت تثبیت مرجعیت علمی پژوهشگاه است.
دستیابی به جایگاه مرجعیت علمی
وی چشم‌انداز پژوهشگاه برای سال آینده و برنامه‌های کلان برای توسعه و ارتقای فعالیت‌های پژوهشی را مورد اشاره قرار داد و گفت: چشم‌انداز پژوهشگاه برای سال آینده، دستیابی به جایگاه مرجعیت علمی و حل مسأله در حوزه علوم اسلامی است. مرجعیت علمی به عنوان مقدمه‌ای برای حل مسأله و به تعبیر دقیق‌تر پیگیری و عملیاتی کردن مصوبه هیئت امنای محترم دفتر تبلیغات اسلامی با عنوان امتداد مسأله‌محوری در چرخه حکمرانی کشور است. در این راستا برنامه‌هایی مانند توسعه پژوهش‌های میان‌رشته‌ای، ارتقای کیفیت و تأثیرگذاری تولیدات علمی، گسترش همکاری‌های داخلی و بین‌المللی و ایجاد فرایندهای چابک برای پاسخگویی به مسائل روز جامعه تدوین شده است. همچنین تقویت آموزش پژوهشگران و حمایت از پروژه‌های کلان پژوهشی از اولویت‌های اساسی پژوهشگاه در سال آینده خواهد بود.
گفت‌وگو از اکبر پوست‌چیان