به گزارش بی بی سی، در ۲۱ مه ۲۰۱۱، جسد شکنجه شده و مثله شده حمزه الخطیب ۱۳ ساله چند هفته پس از دستگیری او در یک تظاهرات ضد حکومتی، به خانواده‌اش تحویل داده شد. مرگ او و شکنجه دیگر نوجوانان محلی به دلیل نوشتن شعارهای ضد اسد، باعث اعتراض‌های گسترده و سرکوب شدید آن از سوی نیروهای دولتی شد. اگر کسی در درعا باید سقوط رژیم اسد را جشن بگیرد، خانواده الخطیب هستند. آنها به‌تازگی تصاویری از اسناد مربوط به زندان بد نام صیدنایا دریافت کرده بودند که تأیید می‌کرد عمر، برادر بزرگ‌تر حمزه که در سال ۲۰۱۹ توسط پلیس بازداشت شده بود، در بازداشت جان باخته است. مادر این دو پسر، سمیرا، که از غم و اندوه می‌لرزید، به من گفت که منتظر بود عمر از زندان آزاد شود. او گفت: «فکر می‌کردم شاید امروز یا فردا بیاید.» او افزود: «امروز خبر را گرفتم.»
توضیح تصویر، غم و اندوه سمیرا با اسنادی که مرگ پسر دیگرش عمر را تأیید می‌کنند، دوچندان شده است
او که تماماً سیاه‌پوش بود و از پیش نیز برای همسرش که کمتر از سه ماه پیش فوت کرده بود، عزادار بود، خواستار آن است که خود بشار اسد همان چیزی را که او تجربه کرده است، تحمل کند. او گفت: «امیدوارم تاوان بدهد و خدا از او و بچه‌هایش انتقام بگیرد.»
خواهرزاده او، حسام الخطیب، گفت که اسناد مربوط به زندانیان، توسط کسانی که در زندان صیدنایا به دنبال اطلاعاتی درباره بستگان خود می‌گردند، در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده‌اند. آنها پرونده عمر را پیدا کردند و به‌صورت آنلاین به اشتراک گذاشتند، زیرا می‌دانستند که او برادر حمزه است.
سقوط اسد، از دهه‌ها سرکوب در سوریه پرده برداشته است. روزی که نیروهای شورشی پایتخت دمشق را تصرف کردند و اسد فرار کرد، بسیاری از مردم درعا، سرمست از آزادی در خیابان‌ها بودند. تصاویر تلفن همراه، جمعیتی از مردان را در میدان مرکزی درعا نشان دادند که در شادمانی آشفته‌ای دور میدان می‌دوند و فریاد می‌زنند و به هوا تیراندازی می‌کنند. این منطقه در دوران رژیم اسد یکی از مراکز اصلی مخالفان بود. آثار نبردهای سنگین روی مدارس و خانه‌ها دیده می‌شوند. دهکده به دهکده از گلوله‌های تانک و تیراندازی آسیب دیده‌اند.
اپوزیسیون در این بخش جنوبی سوریه با ائتلافی که توسط گروه شبه‌نظامی اسلام‌گرای هیئت تحریر شام رهبری می‌شود، متفاوت است. این ائتلاف پایتخت را تصرف کرد. اما هر دو گروه شورشیان در پایتخت گرد هم آمدند. در سال ۲۰۱۱ زمانی که سرکوب‌های سخت دولتی پس از مرگ حمزه برخی از افسران در ارتش اسد را متقاعد کرد که جدا شوند و نیرویی شورشی تشکیل دهند
ارتش آزاد سوریه از اینجا مبارزه‌‌اش را با رژیم اسد آغاز کرد.
در قبرستان درعا، قبر حمزه که با گلوله تانک حکومت شکسته شده است. چند مرد دور قبر او ایستاده‌اند
یکی از افسران که از ارتش جدا شد، احمد العوده بود، شاعری که در دانشگاه ادبیات انگلیسی خوانده بود و سپس افسر ارتش شده بود. او در ادامه به رهبر شورشیان تبدیل شد و اکنون فرماندهی شبه‌نظامیان استان درعا را برعهده دارد. او به من در شهر بصرى گفت: «نمی‌توانید تصور کنید چقدر خوشحال هستیم. ما چندین روز گریه کرده‌ایم. شما نمی‌توانید احساس ما را درک کنید. همه اینجا در سوریه خانواده از دست داده‌اند. همه رنج می‌کشیدند.» عوده گفت که او یکی از اولین کسانی بود که به همراه هیئت تحریر شام، روز یکشنبه وارد دمشق شد.
او افزود اولین کاری که انجام داد این بود که به سفارتخانه‌ها و ساختمان‌های دولتی رفت تا از مردم داخل آنها محافظت کند. او گفت: «ما بسیاری از کارمندان غیرنظامی دولت را به هتل فور سیزنز بردیم و نیروی بسیار بزرگی آنجا مستقر کردیم تا از آنها محافظت کنیم. می‌دانید که این زمان دیوانه‌واری خواهد بود، بنابراین تمام تلاشم را کردم تا از همه، حتی افراد دولتی، محافظت کنم. نمی‌خواهم آنها را مجازات کنم، آنها سوری هستند.» اما او گفت که به این راحتی‌ها اسد را نمی‌بخشد.
عوده گفت: «تمام تلاشم را می‌کنم تا او را به دادگاه بیاورم و به مجازاتش برسانم، زیرا ما فراموش نمی‌کنیم او با مردم سوریه چه کرد و چگونه سوریه را نابود کرد.» سقوط اسد وحدت شکننده‌ای را بر سوریه و نیروهای مختلف اپوزیسیون به ارمغان آورده است.
اما حالا آنها دیگر دشمن مشترکی ندارند و با وجود قدرت‌های خارجی که هنوز در اینجا دخیل هستند، این احتمال وجود دارد که تفاوت‌هایشان، مشکل‌ساز شود.
نگرانی‌هایی وجود دارد که سوریه ممکن است مسیر عراق و لیبی را دنبال کند و به آشوب کشیده شود. عوده گفت: «ما دیدیم که در عراق چه اتفاقی افتاد و آن را نمی‌پذیریم.» نیروهای اسد تنها کسانی نبودند که او در این سال‌های گذشته با آنها جنگید. نیروهای گروه داعش - که همچنان در شرق کشور پراکنده هستند - نیز آنها را تهدید می‌کردند. عوده می‌گوید که با داعش جنگیده و دو سال پیش یکی از رهبران ارشد آنها را به نام ابراهیم القرشی، کشته است. حال که پشتیبانان قدرتمند اسد، یعنی ایران و روسیه، دیگر مانعی برای داعش نیستند، بسیاری اینجا نگران بازگشت این گروه هستند اما عوده قاطعانه می‌گوید که این اتفاق نخواهد افتاد. او تأکید کرد: «نه. من آنها را بیرون کردم. ما اسد را بیرون نکردیم که تحت سلطه داعش زندگی کنیم.»
اکنون او خواستار انتخابات آزاد است و باور دارد که مردم سوریه دیگر هرگز کسی را انتخاب نخواهند کرد که به دیکتاتور تبدیل شود.
در قبرستان درعا، سنگ قبر حمزه به تکه‌های شکسته تبدیل شده است. به گفته خانواده‌اش، این لوح با گلوله تانک دولتی در جریان نبردهای شورشیان در اینجا تخریب شده است. یکی از پسرعموها گفت: «حتی وقتی مرده بود، به او ضربه می‌زدند.» همسایگان در سکوت نظاره کردند که پرچم اپوزیسیون سوریه دور سنگ قبر حمزه بسته شد. در پشت این پرچم، قبرها داستان ۱۳ سال جنگ را روایت می‌کنند: یک حمله هوایی، یک نبرد، یک خانواده که همگی در خانه‌شان کشته شدند. جنگ با اسد پایان یافته است، اما صلح در سوریه هنوز به دست نیامده است.
∎
توضیح تصویر، غم و اندوه سمیرا با اسنادی که مرگ پسر دیگرش عمر را تأیید می‌کنند، دوچندان شده است
او که تماماً سیاه‌پوش بود و از پیش نیز برای همسرش که کمتر از سه ماه پیش فوت کرده بود، عزادار بود، خواستار آن است که خود بشار اسد همان چیزی را که او تجربه کرده است، تحمل کند. او گفت: «امیدوارم تاوان بدهد و خدا از او و بچه‌هایش انتقام بگیرد.»
خواهرزاده او، حسام الخطیب، گفت که اسناد مربوط به زندانیان، توسط کسانی که در زندان صیدنایا به دنبال اطلاعاتی درباره بستگان خود می‌گردند، در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده‌اند. آنها پرونده عمر را پیدا کردند و به‌صورت آنلاین به اشتراک گذاشتند، زیرا می‌دانستند که او برادر حمزه است.
سقوط اسد، از دهه‌ها سرکوب در سوریه پرده برداشته است. روزی که نیروهای شورشی پایتخت دمشق را تصرف کردند و اسد فرار کرد، بسیاری از مردم درعا، سرمست از آزادی در خیابان‌ها بودند. تصاویر تلفن همراه، جمعیتی از مردان را در میدان مرکزی درعا نشان دادند که در شادمانی آشفته‌ای دور میدان می‌دوند و فریاد می‌زنند و به هوا تیراندازی می‌کنند. این منطقه در دوران رژیم اسد یکی از مراکز اصلی مخالفان بود. آثار نبردهای سنگین روی مدارس و خانه‌ها دیده می‌شوند. دهکده به دهکده از گلوله‌های تانک و تیراندازی آسیب دیده‌اند.
اپوزیسیون در این بخش جنوبی سوریه با ائتلافی که توسط گروه شبه‌نظامی اسلام‌گرای هیئت تحریر شام رهبری می‌شود، متفاوت است. این ائتلاف پایتخت را تصرف کرد. اما هر دو گروه شورشیان در پایتخت گرد هم آمدند. در سال ۲۰۱۱ زمانی که سرکوب‌های سخت دولتی پس از مرگ حمزه برخی از افسران در ارتش اسد را متقاعد کرد که جدا شوند و نیرویی شورشی تشکیل دهند
ارتش آزاد سوریه از اینجا مبارزه‌‌اش را با رژیم اسد آغاز کرد.
در قبرستان درعا، قبر حمزه که با گلوله تانک حکومت شکسته شده است. چند مرد دور قبر او ایستاده‌اند
یکی از افسران که از ارتش جدا شد، احمد العوده بود، شاعری که در دانشگاه ادبیات انگلیسی خوانده بود و سپس افسر ارتش شده بود. او در ادامه به رهبر شورشیان تبدیل شد و اکنون فرماندهی شبه‌نظامیان استان درعا را برعهده دارد. او به من در شهر بصرى گفت: «نمی‌توانید تصور کنید چقدر خوشحال هستیم. ما چندین روز گریه کرده‌ایم. شما نمی‌توانید احساس ما را درک کنید. همه اینجا در سوریه خانواده از دست داده‌اند. همه رنج می‌کشیدند.» عوده گفت که او یکی از اولین کسانی بود که به همراه هیئت تحریر شام، روز یکشنبه وارد دمشق شد.
او افزود اولین کاری که انجام داد این بود که به سفارتخانه‌ها و ساختمان‌های دولتی رفت تا از مردم داخل آنها محافظت کند. او گفت: «ما بسیاری از کارمندان غیرنظامی دولت را به هتل فور سیزنز بردیم و نیروی بسیار بزرگی آنجا مستقر کردیم تا از آنها محافظت کنیم. می‌دانید که این زمان دیوانه‌واری خواهد بود، بنابراین تمام تلاشم را کردم تا از همه، حتی افراد دولتی، محافظت کنم. نمی‌خواهم آنها را مجازات کنم، آنها سوری هستند.» اما او گفت که به این راحتی‌ها اسد را نمی‌بخشد.
عوده گفت: «تمام تلاشم را می‌کنم تا او را به دادگاه بیاورم و به مجازاتش برسانم، زیرا ما فراموش نمی‌کنیم او با مردم سوریه چه کرد و چگونه سوریه را نابود کرد.» سقوط اسد وحدت شکننده‌ای را بر سوریه و نیروهای مختلف اپوزیسیون به ارمغان آورده است.
اما حالا آنها دیگر دشمن مشترکی ندارند و با وجود قدرت‌های خارجی که هنوز در اینجا دخیل هستند، این احتمال وجود دارد که تفاوت‌هایشان، مشکل‌ساز شود.
نگرانی‌هایی وجود دارد که سوریه ممکن است مسیر عراق و لیبی را دنبال کند و به آشوب کشیده شود. عوده گفت: «ما دیدیم که در عراق چه اتفاقی افتاد و آن را نمی‌پذیریم.» نیروهای اسد تنها کسانی نبودند که او در این سال‌های گذشته با آنها جنگید. نیروهای گروه داعش - که همچنان در شرق کشور پراکنده هستند - نیز آنها را تهدید می‌کردند. عوده می‌گوید که با داعش جنگیده و دو سال پیش یکی از رهبران ارشد آنها را به نام ابراهیم القرشی، کشته است. حال که پشتیبانان قدرتمند اسد، یعنی ایران و روسیه، دیگر مانعی برای داعش نیستند، بسیاری اینجا نگران بازگشت این گروه هستند اما عوده قاطعانه می‌گوید که این اتفاق نخواهد افتاد. او تأکید کرد: «نه. من آنها را بیرون کردم. ما اسد را بیرون نکردیم که تحت سلطه داعش زندگی کنیم.»
اکنون او خواستار انتخابات آزاد است و باور دارد که مردم سوریه دیگر هرگز کسی را انتخاب نخواهند کرد که به دیکتاتور تبدیل شود.
در قبرستان درعا، سنگ قبر حمزه به تکه‌های شکسته تبدیل شده است. به گفته خانواده‌اش، این لوح با گلوله تانک دولتی در جریان نبردهای شورشیان در اینجا تخریب شده است. یکی از پسرعموها گفت: «حتی وقتی مرده بود، به او ضربه می‌زدند.» همسایگان در سکوت نظاره کردند که پرچم اپوزیسیون سوریه دور سنگ قبر حمزه بسته شد. در پشت این پرچم، قبرها داستان ۱۳ سال جنگ را روایت می‌کنند: یک حمله هوایی، یک نبرد، یک خانواده که همگی در خانه‌شان کشته شدند. جنگ با اسد پایان یافته است، اما صلح در سوریه هنوز به دست نیامده است.