به گزارش خبرگزاری تسنیم از ساری، با تغییرات در سبک زندگی و رژیم غذایی مردم در دهه‌های اخیر، تغذیه به یکی از عوامل اصلی تأثیرگذار بر سلامت عمومی تبدیل شده است. الگوهای نامناسب مصرف غذا، نظیر افزایش مصرف مواد پرچرب، سرخ‌شده، و غذاهای فرآوری‌شده، موجب شده تا بیماری‌های غیرواگیر مانند دیابت، بیماری‌های قلبی-عروقی، چاقی و فشار خون بالا به‌طور چشمگیری افزایش یابند.
این بیماری‌ها که اغلب با سبک زندگی ناسالم ارتباط مستقیم دارند، نه‌تنها هزینه‌های سنگینی بر سیستم بهداشتی کشور تحمیل می‌کنند، بلکه کیفیت زندگی افراد را به‌شدت تحت تأثیر قرار می‌دهند که یکی از محورهای اساسی در مدیریت و پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر، آگاهی‌بخشی در مورد تغذیه سالم و انتخاب‌های هوشمندانه غذایی است.
روغن‌ها، به‌عنوان یکی از پرمصرف‌ترین مواد غذایی، نقش حیاتی در این زمینه دارند. برخلاف تصورات عمومی، انتخاب روغن مناسب و مصرف صحیح آن نه‌تنها می‌تواند از بروز بسیاری از بیماری‌ها جلوگیری کند، بلکه تأثیر مستقیمی بر بهبود عملکرد بدن و حفظ وزن ایده‌آل دارد.
در این میان، چربی‌های ناسالم و روغن‌های حاوی اسیدهای چرب اشباع و ترانس، دشمنان اصلی سلامت قلب و عروق محسوب می‌شوند. متأسفانه، مصرف این نوع چربی‌ها در بسیاری از غذاهای روزمره نظیر فست‌فودها، غذاهای سرخ‌شده و میان‌وعده‌های فرآوری‌شده به‌طور قابل توجهی رایج است. از سوی دیگر، بی‌توجهی به برچسب‌های تغذیه‌ای روی بسته‌بندی مواد غذایی و عدم آگاهی از کاربردهای مختلف روغن‌ها، خطرات این مواد را دوچندان می‌کند.
بر این اساس، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با همکاری معاونت‌های بهداشت دانشگاه‌های علوم پزشکی در سراسر کشور، پویش ملی تغذیه سالم را با شعار «روغن مناسب، غذای سالم و خانواده سالم» برگزار می‌کند. این پویش، فرصتی برای ارتقای سواد تغذیه‌ای جامعه و آگاهی‌بخشی در مورد تأثیرات مصرف صحیح روغن‌ها و سایر چربی‌ها بر سلامت عمومی است. در بازه زمانی 17 تا 30 آذر، کارشناسان بهداشت با حضور در مراکز جامع سلامت، تلاش می‌کنند تا با اطلاع‌رسانی گسترده، زمینه‌ساز تغییر رفتارهای تغذیه‌ای مردم شوند.
این گزارش، نگاهی دارد به ابعاد مختلف این پویش، دیدگاه‌های متخصصان حوزه سلامت و تجربه‌های عینی بیماران، تا اهمیت موضوع را از زوایای گوناگون بررسی کند. توجه ویژه به مصرف بهینه روغن‌ها و آشنایی با خطرات ناشی از مصرف نادرست آنها، تنها یکی از گام‌های لازم برای بهبود شیوه‌های تغذیه‌ای جامعه است، اما نقش آن در کاهش بار بیماری‌ها و ارتقای سطح سلامت عمومی غیرقابل‌انکار است.
تجربه تلخ بیماری و امید به آگاهی عمومی
زندگی روزمره برای بسیاری از افراد تحت تأثیر عادت‌های غذایی قرار دارد، عاداتی که گاه به‌ظاهر بی‌ضرر به نظر می‌رسند اما در طولانی‌مدت زمینه‌ساز بیماری‌های جدی می‌شوند. مصرف بیش از حد روغن‌های ناسالم و غذاهای سرخ‌شده یکی از این عادت‌هاست که زندگی بسیاری از مردم را تحت‌الشعاع قرار داده است. بیماری‌های غیرواگیر نظیر دیابت، فشار خون بالا و مشکلات قلبی‌عروقی، پیامدهای ناگوار این سبک تغذیه است. در گفت‌وگویی صمیمی با یکی از بیماران که سال‌ها با این معضلات دست‌وپنجه نرم کرده است، از دشواری‌های روزانه و تلاش برای تغییر سبک زندگی شنیدیم؛ روایتی که آینه‌ای از دغدغه‌ها و چالش‌های بسیاری از مردم جامعه است.
فاطمه رضایی، زنی 55 ساله که سال‌ها از سبک زندگی نادرست تغذیه‌ای پیروی کرده است، اکنون با پیامدهای جدی سلامتی دست‌وپنجه نرم می‌کند. او می‌گوید:
«از دوران جوانی عادت داشتم به غذاهای سرخ‌کرده و چرب، چرا که سریع‌تر آماده می‌شدند و طعم بهتری داشتند. روغن‌هایی که استفاده می‌کردم معمولاً از نوع جامد یا روغن‌های سرخ‌کردنی ارزان بودند. آن زمان نمی‌دانستم این روغن‌ها چه تأثیر مخربی روی بدنم دارند. با گذشت زمان، وزنم افزایش یافت و پزشک گفت که کلسترول خونم بالا رفته است. اما باز هم هشدارها را جدی نگرفتم.»
او با صدایی پر از حسرت ادامه می‌دهد: «چند سال پیش، وقتی دچار حمله قلبی شدم، تازه متوجه شدم که سبک زندگی‌ام اشتباه بوده است. پس از آن مجبور شدم رژیم غذایی‌ام را تغییر دهم. حالا باید مرتب به پزشک مراجعه کنم، داروهای زیادی مصرف کنم، و بسیاری از غذاهایی که دوست دارم، از جمله سرخ‌کردنی‌ها را کنار بگذارم. این شرایط نه‌تنها هزینه‌های زیادی برایم داشته، بلکه کیفیت زندگی‌ام را هم پایین آورده است.»
خانم رضایی همچنین به مشکلات روانی ناشی از بیماری‌اش اشاره می‌کند: «حالا هر وقت سفره‌ای پهن می‌کنیم، نمی‌توانم آزادانه از غذا لذت ببرم. دائماً نگران هستم که آیا چیزی که می‌خورم برایم مضر است یا نه. ای کاش از همان ابتدا به توصیه‌های تغذیه‌ای گوش داده بودم و از روغن‌های سالم‌تری استفاده می‌کردم. شاید امروز زندگی شادتری داشتم.»
این روایت، نمونه‌ای از واقعیت‌هایی است که بسیاری از افراد با آن روبه‌رو هستند. بی‌توجهی به تغذیه سالم می‌تواند تأثیرات جبران‌ناپذیری بر زندگی و سلامت افراد بگذارد.
اصلاح الگوی مصرف روغن، کلید پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر
در دنیای امروز، تغذیه صحیح و آگاهانه به یکی از چالش‌های مهم سلامت عمومی تبدیل شده است. از میان تمام اجزای رژیم غذایی، روغن‌ها و چربی‌ها نقشی کلیدی در سلامت انسان دارند، اما مصرف نادرست آنها می‌تواند پیامدهای جدی به دنبال داشته باشد.
دکتر سامره یعقوبیان، متخصص تغذیه و سلامت عمومی، با تأکید بر اهمیت آگاهی مردم درباره انتخاب‌های غذایی، نقش روغن‌های مناسب را در پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر مانند دیابت، چاقی، فشار خون و بیماری‌های قلبی‌عروقی مورد بحث قرار می‌دهد. در گفت‌وگویی تفصیلی، او به بررسی علمی تأثیرات این مواد و ارتباط مستقیم آنها با سبک زندگی مردم پرداخته و راهکارهایی برای کاهش خطرات ناشی از تغذیه ناسالم ارائه کرده است.
دکتر سامره یعقوبیان با اشاره به روند رو به افزایش بیماری‌های مرتبط با مصرف نادرست روغن‌ها، اظهار داشت: «یکی از اصلی‌ترین مشکلاتی که امروز در میان بیماران مشاهده می‌شود، بیماری‌های قلبی-عروقی و افزایش کلسترول بد (LDL) در خون است. بسیاری از این موارد ناشی از مصرف روغن‌های ناسالم با اسید چرب ترانس بالا و چربی‌های اشباع‌شده هستند. متأسفانه مصرف روغن‌های جامد و سرخ‌کردنی‌های غیرمناسب همچنان در بسیاری از خانواده‌های ایرانی رایج است.»
وی افزود: در سال‌های اخیر، بسیاری از بیماران من، افرادی با سنین میان‌سال و بالاتر بوده‌اند که به دلیل سکته‌های قلبی یا مشکلات فشار خون مراجعه کرده‌اند. اغلب آنها اذعان می‌کنند که طی سال‌ها از روغن‌های ارزان‌قیمت و غذاهای سرخ‌کرده استفاده کرده‌اند. علاوه بر این، عدم تحرک و مصرف قند و نمک بالا، شرایط را برای بروز بیماری‌های متابولیک مانند دیابت نوع 2 نیز فراهم کرده است.
دکتر یعقوبیان با اشاره به شرایط بالینی بیماران می‌گوید: «در کلینیک‌های تغذیه‌ای، بیش از 70 درصد مراجعان دارای اضافه‌وزن یا چاقی هستند و اغلب آنها کلسترول یا تری‌گلیسرید خونشان در سطوح نگران‌کننده‌ای قرار دارد. جالب اینجاست که بیشتر این افراد درک درستی از تأثیر مخرب روغن‌های ناسالم ندارند و تصور می‌کنند که فقط پرخوری عامل اصلی مشکلاتشان است.»
وی تأکید کرد: «یکی از بیماران من، مردی 45 ساله بود که پس از سکته خفیف قلبی به من مراجعه کرد. او اعتراف کرد که هر روز از غذاهای سرخ‌کرده استفاده می‌کرده و از خطرات روغن‌های حاوی ترانس اطلاعی نداشته است. پس از تغییر رژیم غذایی و جایگزینی روغن‌های مناسب مانند کانولا و زیتون، وضعیت سلامتی او به مرور بهبود یافت.»
دکتر یعقوبیان درباره اصلاح رژیم غذایی بیماران گفت: «انتخاب روغن‌های مناسب، یکی از اصلی‌ترین عوامل در پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر است. روغن‌هایی مانند زیتون، کانولا و حتی روغن‌های غنی‌شده با اسیدهای چرب ضروری، انتخاب‌هایی بهتر برای سلامت قلب و عروق هستند. همچنین، مصرف روغن‌ها باید به حداقل برسد و بیشتر بر روش‌های پخت سالم مانند بخارپز کردن و کبابی کردن تأکید شود.»
وی در پایان افزود: «این پویش ملی تغذیه سالم می‌تواند نقطه عطفی در ارتقای آگاهی عمومی باشد. ما باید از تمام ابزارهای آموزشی و رسانه‌ای برای تشویق مردم به تغییر سبک زندگی و انتخاب مواد غذایی سالم‌تر بهره ببریم. همچنین، تأکید می‌کنم که فرهنگ‌سازی از مدارس و خانواده‌ها آغاز شود، چراکه عادت‌های تغذیه‌ای از دوران کودکی شکل می‌گیرد.»
او با اشاره به تلاش‌های این پویش ملی، ابراز امیدواری کرد که با همکاری همه‌جانبه سازمان‌های بهداشتی و رسانه‌ها، بتوان روند بیماری‌های غیرواگیر را کاهش داد و به سمت جامعه‌ای با تغذیه سالم‌تر حرکت کرد.
گامی موثر برای کاهش چاقی و بیماری‌های قلبی عروقی
بیماری‌های غیرواگیر نظیر چاقی، دیابت، و بیماری‌های قلبی-عروقی، امروز به یکی از چالش‌های جدی در حوزه سلامت تبدیل شده‌اند. سبک زندگی ناسالم، مصرف بی‌رویه غذاهای پرچرب و استفاده نادرست از روغن‌ها، نقش بسزایی در افزایش این بیماری‌ها دارد. در همین راستا، پویش ملی تغذیه سالم با شعار «روغن مناسب، غذای سالم و خانواده سالم» در سراسر کشور آغاز شده است.
این پویش با هدف اطلاع‌رسانی درباره تغذیه صحیح و کاهش مصرف چربی‌های ناسالم، تلاش دارد سطح آگاهی عمومی را ارتقا داده و گامی عملی برای کاهش این بیماری‌ها بردارد.
دکتر سیده محدثه حسینی، سرپرست معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مازندران، در گفت‌وگویی مفصل درباره معضلات ناشی از تغذیه نامناسب و اهمیت این پویش توضیح داد و اظهار داشت: «امروزه افزایش بیماری‌های غیرواگیر نظیر فشار خون، چاقی و دیابت، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های سلامت در سراسر جهان است. استان مازندران نیز از این قاعده مستثنی نیست و رتبه بالایی در بسیاری از این بیماری‌ها دارد. یکی از عوامل مهم در کنترل این معضلات، توجه به انتخاب‌های غذایی سالم و کاهش مصرف روغن‌های ناسالم است.»
وی افزود: «یکی از دلایل عمده چاقی و بیماری‌های مرتبط با آن، دریافت کالری بیشتر از نیاز بدن است. روغن‌ها، با کالری بالای خود، نقش مهمی در این میان دارند. در همین راستا، پویش ملی تغذیه سالم با هدف ترویج مصرف صحیح روغن‌ها و چربی‌ها از 17 تا 30 آذر در مازندران و سایر استان‌ها برگزار می‌شود.»
دکتر حسینی با اشاره به راهکارهای کاهش خطرات ناشی از مصرف چربی‌های ناسالم گفت: «بزرگسالان باید میزان چربی دریافتی روزانه خود را به کمتر از 30 درصد انرژی روزانه محدود کنند و مصرف اسیدهای چرب اشباع‌شده را به کمتر از 10 درصد کاهش دهند. همچنین، مصرف اسیدهای چرب ترانس باید کمتر از یک درصد کل انرژی دریافتی باشد. این موارد را می‌توان با جایگزینی روغن‌های مناسب مانند کانولا، زیتون، یا روغن‌های غیراشباع چندگانه به جای روغن‌های جامد و چربی‌های حیوانی رعایت کرد.»
وی ادامه داد: «روغن‌های ناسالم، مانند روغن‌های جامد و پالم، حاوی اسیدهای چرب اشباع و ترانس هستند که عامل اصلی بسیاری از مشکلات قلبی-عروقی و متابولیک به شمار می‌روند. این روغن‌ها باید با روغن‌های دارای اسیدهای چرب غیراشباع جایگزین شوند. همچنین، توجه به برچسب مواد غذایی برای آگاهی از میزان چربی‌ها و نوع روغن مورد استفاده، بسیار حائز اهمیت است.»
دکتر حسینی بر اهمیت برچسب‌های تغذیه‌ای تأکید کرد و گفت: «یکی از راهکارهای مهم برای انتخاب روغن مناسب، توجه به برچسب مواد غذایی و سیب سلامت است. اگر چربی محصول با رنگ قرمز یا نارنجی مشخص شده باشد، باید در مصرف آن دقت کنید. همچنین، روغن‌های سرخ‌کردنی و پخت‌وپز باید متناسب با کاربردشان استفاده شوند تا خطرات ناشی از مصرف غیر اصولی کاهش یابد.»
دکتر حسینی در پایان خاطرنشان کرد: «کارشناسان تغذیه مستقر در مراکز جامع سلامت استان، در طول این پویش آماده ارائه مشاوره‌های تغذیه‌ای و اطلاعات مرتبط هستند. این فرصت می‌تواند گامی مؤثر در راستای کاهش بیماری‌های ناشی از تغذیه نامناسب باشد.»
به گزارش تسنیم، پویش ملی تغذیه سالم با هدف تغییر نگرش جامعه درباره تغذیه و ارتقای سبک زندگی سالم، فرصتی است تا خطرات ناشی از انتخاب‌های غذایی نامناسب کاهش یابد. توجه به انتخاب روغن‌های سالم، کاهش مصرف غذاهای سرخ‌شده، و افزایش آگاهی عمومی می‌تواند آینده‌ای سالم‌تر برای جامعه به ارمغان آورد. برای دستیابی به این هدف، همکاری مردم، سازمان‌های دولتی، و رسانه‌ها ضروری است.
انتهای پیام/
∎