هر ساله شرکت‌های مختلفی تقاضای حسابرسی صورت‌های مالی خود را می‌کنند. حسابرسی توسط مجموعه‌های حسابرس تایید شده توسط سازمان امور مالیاتی و بور اوراق بهادار انجام می‌شود. این عمل برای شرکت‌های بورسی یا متقاضی برای پیوستن به بورس الزامی و برای بقیه شرکت‌ها اختیاری است. به تبع انجام آن به شفافیت امور و نظارت کافی بر عملکرد حسابداران کمکی شایان ذکر می‌کند.
با تمام این تفاسیر سوال اصلی این است که حسابرسی چطور انجام می‌شود؟ قرار است در ادامه مسیر با هم در خصوص حسابرسی هر سرفصل در صورت‌های مالی بپردازیم و روند انجام آن را بررسی کنیم. در صورتی که در خصوص هر بخش سوالی دارید حتما از مشاوره امور مالیاتی استفاده کنید که پاسخ سوالات خود را در لحظه و فوری دریافت نمایید.
در هر صورت مالی چند سرفصل اساسی وجود دارد که شامل دارایی‌های ثابت، سرمایه گذاری‌ها، حقوق و دستمزد، موجودی کالا و انبار و در نهایت مالیات است. روش حسابرسی مستندات هر سر فصل منحصر به فرد است. بیایید تک به تک نگاهی به این سرفصل‌های حسابرسی بیاندازیم:
حسابرسی سرفصل دارایی‌های ثابت
تمام آنچه در اختیار شرکت است و می‌تواند با استفاده از آن‌ها به اهداف خود برسد دارایی‌های مشهود آن شرکت است. به طور مثال اگر شرکت X 20 % از سهام یک اتوبوس را داشته باشد و از آن برای حمل و نقل کارکنانش استفاده کند این 20% به عنوان دارایی ثابت او نامیده می‌شود. به تبع ساختمان شرکت و ماشین‌آلات مورد استفاده هم در این دسته جای می‌گیرند. وقتی بحث حسابرسی این دارایی‌ها مطرح می‌شود، باید با سند و مدرک مالکیت شرکت بر آن دارایی‌ها اثبات شود. این مدارک شامل سند مالکیت یا سند بیمه‌ای برای وسایط نقلیه است.
حسابرسی سرفصل سرمایه گذاری‌ها
سرمایه گذاری به تمام دارایی‌های شرکت که تنها با هدف حصول سود تهیه و خریداری شده‌اند گفته می‌شود. مثلا اگر شرکت X یک ساختمان را به عنوان دفتر فروش خود خریداری کند و ساختمان کناری آن را برای افزایش قیمت، ساختمان اول تحت سر فصل دارایی ثابت و ساختمان دوم تحت سرفصل سرمایه گذاری طبقه بندی می‌شود.
سرمایه گذاری‌ها با توجه به طول مدتشان به دو دسته جاری (کمتر از یک سال) و غیر جاری (بیشتر از یک سال) دسته بندی می‌شوند. در این سرفصل نیاز است به حسابرس سند رسمی که به عنوان ماخذ ثبت در صورت مالی استفاده شده است را ارائه کنید. مثلا قیمت تمام شده ساختمان دوم در مثال بالا بر اساس سند فروخته شده قابل اثبات است. معمولا به دلیل امکان اثبات ادعا تمام حسابداران از قیمت تمام شده تاریخی در صورت‌های مالی استفاده می‌کنند. البته چند روش دیگر مثل ارزش جایگزینی یا ارزش بازار هم برای بیان ارزش یک دارایی وجود دارد. به همین دلیل است که بهترین کار پیش از آماده سازی صورت مالی این است که به کمک مشاوره مالیات، از یک فرد با تجربه در این حوزه کمک بگیرید.
رسیدگی به لیست حقوق و دستمزد
یکی از مهم‌ترین پارامتر‌های حسابرسی بخش هزینه‌های ثبت شده در صورت‌های مالی است. این هزینه‌ها شامل دو دسته ثابت و متغییر هستند. بخش اعظم این هزینه‌ها به حقوق کارکنان بر می‌گردد. به همین خاطر باید لیست پرداختی به کارکنان کاملا شفاف و دقیق باشد تا حسابرس با دقت بالا آن ها را بررسی کند. البته معمولا این کار برای 12 ماه سال انجام نمی‌شود و تنها چند ماه به صورت تصادفی انتخاب شده و چک می‌شوند. چک کردن این پارامتر جزو اصلی ترین سرفصل‌های هزینه حسابرسی است.
حسابرسی سرفصل موجودی کالا و انبار
موجودی انبار و کالا سرفصلی است که بیشترین تاثیر را در صورت سود و زیان شرکت دارد. برای اثبات صحت این سرفصل حسابرس از شما روش محاسبه موجودی انبار (بر حسب ریال) و صورت موجودی انبار در پایان دوره مالی را می‌خواهد. در خصوص روش محاسبه ریالی موجودی انبار 3 روش وجود دارد.
1. LIFO: در این روش بنیاد حسابداری این است که آخرین کالای وارد شده به انبار به عنوان اولین کالا به فروش می‌رود.
2. FIFO: در این روش بنیاد حسابداری این است که اولین کالای وارد شده به انبار به عنوان اولین کالا فروش رفته است.
3. روش میانگین: در این روش میانگین هزینه‌ها و درآمد حاصله از تولید و فروش کالا بسنده می‌شود.
طبیعتا با توجه به نرخ تورم هر کشور ممکن است محاسبه با هر روش اختلافی را در میزان سود اعلام شده از سوی حسابدار ایجاد کند. نکته دیگری که در این موضوع بسیار اهمیت دارد، رسید‌های فروش و خرید مواد اولیه یا کالای تولیدی است که باید به کمک شماره سریال طبقه بندی و بایگانی شوند.
پس از بررسی تمام این سرفصل‌ها نوبت به اظهارنامه مالیات شما می‌رسد. حسابرس شما به طور قطع این اظهارنامه‌ها را از شما درخواست می‌کند تا سندهای مالی و آن‌ها را با هم تطبیق دهد.
حسابرسی سرفصل مالیات
پس از بررسی تمام اسناد مالی، سرفصل‌های حسابرسی و تطبیق آن با صورت مالی و اظهارنامه ارسال شده به سازمان امور مالیاتی، حسابرس در قالب یک نظر ویژگی صورتحساب‌های مالی شما را بیان می‌کند. این نظر به 4 حالت زیر ممکن است بیان شود:
1. قبول: در این حالت تمام اسناد شما با اظهارنامه و واقعیت شرکت تطابق دارد و صحت آن‌ها تایید می‌شود.
2. تایید مشروط: در این حالت تفاوت‌هایی بین واقعیت شرکت و اظهارنامه شما و صورت مالی ارائه شده وجود دارد ولی این تفاوت با توجه به رقم فعالیت شرکت چندان با اهمیت نیست. مثلا اگر تراکنش سالیانه شرکت X 1.200 میلیارد تومان باشد تفاوت 5 میلیون تومان چندان اهمیتی ندارد.
3. رد: در این حالت تفاوت میان آنچه واقعیت شرکت را بیان می‌کند و آن چه در صورت مالی بیان شده یا به سازمان امور مالیاتی ارائه شده، آن قدر زیاد است که نمی‌توان از آن چشم پوشی کرد. به طور مثال در شرکت فوق اگر تفاوت به 12 میلیارد تومان برسد این اختلاف غیر قابل چشم پوشی است.
4. عدم اظهار نظر: این نظر به معنی عدم دسترسی حسابرس به بخشی از اسناد یا گنگ بودن بخشی از معاملات است. به طور کلی این نظر بدترین حالت ممکن از دید حسابرسی است.
مطمئنا نظر حسابرس در خریداری سهام شما و پذیرش آن در بورس اهمیت بالایی دارد. به همین دلیل است که باید پیش از ارائه اظهارنامه مالیاتی خود و ارائه صورت‌های مالی مختلف سعی کنید با مشاورانی خبره مشورت کنید. در مجموعه کارمنتو سرشناس‌ترین مشاوران این حوزه حضور دارند تا با ارائه مشاوره مالیاتی آنلاین بر بستر VOIP در اسرع وقت به سوالات شما پاسخ داده و در طبقه بندی و آماده سازی سرفصل‌های حسابرسی کمک‌های لازم را به شما ارائه دهند.
سخن پایانی
با انجام صحیح پروسه مالی و مالیاتی می‌توانید با خیال راحت اسناد و مدارک معاملات خود را در اختیار حسابرس قرار دهید. تنها شرط آن این است که نحوه آماده سازی و طبقه بندی آن‌ها را بدانید و به درستی در گزارشات خود از آن‌ها یاد کنید. به این ترتیب به راحتی نظر قابل قبول را از حسابرس خود دریافت خواهید کرد.