به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ چک بلا محل یا چک برگشتی، چکی است که به دلیل نبود یا عدم کفایت موجودی در حساب صادرکننده چک در زمان ارائه آن به بانک، توسط بانک برگشت داده می‌شود. به عبارت دیگر، صادرکننده چک به اندازه مبلغ چک در حساب خود پول ندارد. افرادی که با این مشکل مواجه می‌شوند می‌توانند با مراجعه به وکیل در شهر خود مثلا وکیل فردیس در مورد وصول چک برگشتی اطلاعات زیادی بدست آورند.

دلایل برگشت خوردن چک چیست؟

دلایل مختلفی برای برگشت خوردن چک وجود دارد که به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• مشکلات مربوط به صادرکننده چک:
  • نبود یا عدم کفایت موجودی
  • مغایرت در مندرجات چک
  • صدور چک بدون تاریخ
  • صدور چک رمزدار بدون درج رمز
  • مفقود شدن یا سرقت چک
  • مسدود شدن حساب صادرکننده چک
• مشکلات مربوط به حساب بانکی صادرکننده:
  • پایان اعتبار چک
  • مسدود شدن دسته چک
  • غیرفعال بودن حساب بانکی

اگر برای وصل چک برگشتی خود دچار مشکل شدید می‌توانید با مراجعه به وکیل عظیمیه در خصوص برطرف شدن این مشکل مشورت بخواهید. در مواقعی می‌توانید از وکیل برای حل این مشکل کمک بخواهید.

عواقب برگشت خوردن چک برای صادرکننده

• ثبت سوابق چک در سابقه بانکی: هر بار که چکی از صادرکننده برگشت می‌خورد، در سوابق بانکی وی ثبت می‌شود و این موضوع می‌تواند در آینده برای دریافت وام، تسهیلات بانکی و ... مشکل ایجاد کند.
• محدودیت‌های بانکی: بر اساس قانون جدید چک، صادرکنندگان چک‌های برگشتی با محدودیت‌هایی مانند عدم امکان صدور دسته چک جدید، مسدود شدن موجودی حساب و ... مواجه خواهند شد.
• مسئولیت کیفری: در برخی موارد، برگشت خوردن چک می‌تواند منجر به پیگرد قانونی و مجازات‌های کیفری برای صادرکننده چک شود.

در مقابل، دارنده چک نیز می‌تواند در صورت برگشت خوردن چک، اقدامات قانونی زیر را انجام دهد. شما ‌توانید برای جلوگیری از بروز این مشکلات به وکیل منطقه خود مثل وکیل گوهردشت مراجعه کنید.

• صدور گواهی عدم پرداخت (گواهی ثنا): این گواهی سندی است که نشان می‌دهد چک در زمان ارائه به بانک، به دلیل عدم موجودی کافی، پرداخت نشده است.
• طرح دعوای حقوقی در دادگاه: دارنده چک می‌تواند با در دست داشتن گواهی ثنا و سایر مدارک لازم، به یکی از شعب دادگستری مراجعه و دادخواست حقوقی مبنی بر مطالبه وجه چک و خسارات تأخیر تأدیه وجه آن را مطرح کند.
• وصول مطالبات از طریق اجرای احکام: در صورت صدور حکم به نفع دارنده چک، وی می‌تواند از طریق اجرای احکام دادگستری، نسبت به وصول مطالبات خود از طریق توقیف اموال و حساب‌های صادرکننده چک اقدام کند.

مجازات چک برگشتی چیست؟

برگشت خوردن چک، علاوه بر مشکلات و دردسرهای متعددی که برای دارنده چک ایجاد می‌کند، برای صادرکننده چک نیز دارای عواقب قانونی و کیفری است. مجازات چک برگشتی بر اساس مبلغ چک، تعداد دفعات برگشت چک در طول یک سال و سابقه چک برگشتی صادرکننده تعیین می‌شود.

قانون جدید چک که از سال 1397 لازم الاجرا شده است، مجازات‌های شدیدتری را برای صادرکنندگان چک‌های برگشتی در نظر گرفته است.

طبق این قانون، صادرکنندگان چک‌های برگشتی با توجه به مبلغ چک به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:

• چک‌های تا مبلغ یک میلیون تومان: در این دسته، برای اولین بار برگشت خوردن چک، مجازات حبس تا 6 ماه یا جزای نقدی معادل مبلغ چک در نظر گرفته شده است. برای دفعات دوم و سوم به ترتیب 6 ماه تا 1 سال حبس و 1 تا 2 سال حبس تعیین شده است.
• چک‌های بین یک تا پنج میلیون تومان: برای اولین بار برگشت خوردن چک در این دسته، حبس 6 ماه تا 1 سال یا جزای نقدی معادل مبلغ چک در نظر گرفته شده است. برای دفعات دوم و سوم به ترتیب 1 تا 2 سال حبس و 2 تا 3 سال حبس تعیین شده است.
• چک‌های بین پنج تا پانزده میلیون تومان: برای اولین بار برگشت خوردن چک در این دسته، حبس 1 تا 2 سال یا جزای نقدی معادل مبلغ چک در نظر گرفته شده است. برای دفعات دوم و سوم به ترتیب 2 تا 3 سال حبس و 3 تا 4 سال حبس تعیین شده است.
• چک‌های بالای پانزده میلیون تومان: برای اولین بار برگشت خوردن چک در این دسته، حبس 2 تا 3 سال یا جزای نقدی معادل مبلغ چک در نظر گرفته شده است. برای دفعات دوم و سوم به ترتیب 3 تا 4 سال حبس و 4 تا 5 سال حبس تعیین شده است.

علاوه بر مجازات حبس و جزای نقدی، صادرکنندگان چک‌های برگشتی با محدودیت‌های زیر نیز مواجه خواهند شد:

• عدم امکان صدور دسته چک جدید به مدت 2 سال
• مسدود شدن موجودی حساب‌های بانکی به میزان مبلغ چک
• درج سوابق چک برگشتی در سابقه بانکی
• ممنوعیت از خروج از کشور

نکات مهم:

• مجازات‌های مذکور در مورد چک‌های بدون تاریخ، دو برابر خواهد شد.
• در صورتی که صادرکننده چک قبل از صدور حکم قطعی، نسبت به پرداخت وجه چک و خسارات دارنده اقدام کند، مجازات وی نصف خواهد شد.
• صادرکنندگان چک‌های برگشتی می‌توانند با ارائه لایحه دفاعیه در دادگاه، از خودشان دفاع کنند و دلایل برگشت خوردن چک را به قاضی توضیح دهند.

برای آگاهی از جزئیات بیشتر در خصوص مجازات چک برگشتی، می‌توانید به قانون جدید چک و یا به منابع حقوقی معتبر مراجعه کنید.

وصول چک برگشتی: راهکارهای قانونی و غیرقانونی

برگشت خوردن چک، می‌تواند برای هر دو طرف معامله مشکلاتی ایجاد کند. در این شرایط، دارنده چک برای وصول مطالبات خود و صادرکننده چک برای رفع مشکل و جلوگیری از عواقب قانونی برگشت خوردن چک، باید اقداماتی انجام دهند.

راهکارهای قانونی وصول چک برگشتی:

1. صدور گواهی عدم پرداخت (گواهی ثنا): اولین قدم برای وصول چک برگشتی، صدور گواهی ثنا است. این گواهی توسط بانک صادرکننده چک و در وجه دارنده آن صادر می‌شود و نشان می‌دهد که چک در زمان ارائه به بانک، به دلیل عدم موجودی کافی، پرداخت نشده است.
2. طرح دعوای حقوقی در دادگاه: دارنده چک می‌تواند با در دست داشتن گواهی ثنا و سایر مدارک لازم، به یکی از شعب دادگستری مراجعه و دادخواست حقوقی مبنی بر مطالبه وجه چک و خسارات تأخیر پرداخت وجه آن را مطرح کند.
3. وصول مطالبات از طریق اجرای احکام: در صورت صدور حکم به نفع دارنده چک، وی می‌تواند از طریق اجرای احکام دادگستری، نسبت به وصول مطالبات خود از طریق توقیف اموال و حساب‌های صادرکننده چک اقدام کند.

نکات مهم در خصوص طرح دعوای حقوقی:

• دارنده چک باید ظرف 6 ماه از تاریخ صدور گواهی ثنا، دادخواست خود را به دادگاه ارائه کند.
• در دادخواست باید مشخصات کامل دارنده و صادرکننده چک، مبلغ چک، تاریخ صدور چک و شعبه صادرکننده آن قید شود.
• ارائه مدارک و مستندات لازم، مانند گواهی ثنا، اصل چک و کپی برابر با اصل مدارک شناسایی، برای اثبات ادعای دارنده چک ضروری است.
• در صورت تمایل دارنده چک، می‌تواند از وکیل برای پیگیری پرونده خود استفاده کند.

چه اقداماتی برای وصول چک برگشتی پیگرد قانونی دارد؟

استفاده از این روش‌ها غیرقانونی بوده و می‌تواند برای دارنده چک و صادرکننده آن عواقب کیفری به دنبال داشته باشد.

• تهدید و ارعاب صادرکننده چک: برخی از افراد برای وصول چک برگشتی، به تهدید و ارعاب صادرکننده چک متوسل می‌شوند. این کار نه تنها غیرقانونی است، بلکه می‌تواند منجر به خشونت و درگیری شود.
• اقدامات خودسرانه: برخی از افراد ممکن است به طور خودسرانه اقدام به توقیف اموال یا حساب‌های صادرکننده چک کنند. این اقدام نیز غیرقانونی بوده و می‌تواند برای آنها مشکلاتی ایجاد کند.

جمع بندی

بهترین راهکار برای وصول چک برگشتی، استفاده از روش‌های قانونی و پیگیری مطالبات از طریق مراجع قضایی است.

در نهایت، توصیه می‌شود قبل از صدور چک، از موجودی حساب خود اطمینان حاصل کنید و از صدور چک بدون تاریخ یا رمز خودداری کنید.