شفاآنلاین: سلامت > دانشیار گروه ارتوپدی دانشگاه علوم پزشکی مشهد  درباره بیماری آرتروز اظهار کرد: آرتروز به معنی ساییدگی مفصل است. در حالت طبیعی سلول‌های غضروفی با سلول تازه جایگزین می‌شوند. اما در برخی مواقع بدن نمی‌تواند سلول تخریب شده را ترمیم کند و قابلیت ترمیم غضروف مفاصل نسبت به سایر سلول‌های بدن، به دلایل عدم جریان خون مناسب، عدم زایندگی مناسب سلول‌ها و کم بودن تعداد سلول‌ها ضعیف است و نمی‌تواند خود را ترمیم کند، در این شرایط تخریب غضروف باعث ابتلا به بیماری آرتروز می‌شود و تعویض مفصل زانو یکی از روش‌های بسیار خوب برای درمان و کاهش درد بیماران به شمار می‌رود.

به گزارش  شفا آنلاین : دکتر هادی مخملباف با یادآوری این نکته که زانو از مایع مفصلی تغذیه می‌شود افزود: این مایع، رنگی شفاف داشته و دارای مواد مغذی و آنزیم است؛ و باید روان، سالم و تمیز باشد و داخل غضروف و منیسک انتشار کند تا غضروف از آن تغذیه شود. برای فشرده شدن و انتشار مایع به داخل غضروف باید یک منیسک سالم در زانو وجود داشته باشد.

دکتر مخملباف از عوامل بروز آرتروز، را مینیسک صدمه دیده و عملکرد نامناسب آن و مایع مفصلی نامناسب، عنوان و بیان داشت: هر بیماری که باعث تخریب غضروف شود مشکل ایجاد می‌کند و مایع مفصلی از پرده دور مفصل (سینوویال) به وجود می‌آید، که وظیفه روغن کاری، تغذیه و خنک کردن غضروف مفصل را بر عهده دارد، از جمله بیماری‌های پرده سینوویال می‌توان به بیماری‌هایی مثل آرتریت روماتویید، نقرس و هموفیلی اشاره کرد

این جراح زانو با اشاره به وجود دو نوع آرتروز اولیه و ثانویه گفت: در آرتروز اولیه هیچ علت زمینه‌ای برای آن وجود ندارد، اما آرتروز ثانویه به دلایلی از جمله شکستگی داخل مفصل، صدمات زانو مثل ضایعات لیگامانی، بیماری التهابی مثل روماتیسم مفصلی و بیماری هموفیلی به وجود می‌آید و به جای اینکه داخل مفصل مایع شفاف زلال و مغذی قرار داشته باشد، خون قرار دارد، بنابراین خون نمی‌تواند غضروف را ترمیم و تغذیه کند و فرد به مرور زمان دچار آرتروز می‌شود.

وی با بیان اینکه تخریب غضروف مفصل باعث آرتروز می‌شود افزود: غضروف مفصل در زانو دارای ضخامت حدود ۶ میلی متری است، که در تمام سطح زانو باید یکنواخت باشد. وزن نیز باید به طور یکنواخت از استخوان ران به استخوان ساق وارد شود؛ اگر این تماس خیلی مستقیم باشد زانو زود تخریب می‌شود، اما به طور طبیعی، مینیسک اجازه نمی‌دهد که این تماس مستقیم برقرار شود و یک سطح صاف را به سطح عمق دار تبدیل می‌کند که استخوان ران، داخل این عمق به راحتی حرکت کند و باعث فشار به اطراف مفصل می‌شود و در عین حال به وسط مفصل فشار کمتری وارد می‌آید، بنابراین وزن مستقیم از استخوان ران به استخوان ساق وارد نمی‌شود. نبود منیسک‌ها و پاره شدن رباط، می‌تواند باعث شل شدن زانو شده و فشار درست وارد نشود و به تدریج آرتروز شروع می‌شود.

دکتر مخملباف همچنین گفت: یکی از دلایل شروع آرتروز صدمه غضروف و افزایش ساییدگی به مرور زمان خواهد بود، که ممکن است به عمق غضروف برسد و حتی استخوان نیز دیده شود. از دیگر عوامل ایجاد آرتروز را، اضافه وزن، انحراف زانو (پای پرانتزی و پای ایکس) و عفونت‌ها بر شمرد. برای پیشگیری از ابتلا به بیماری آرتروز در ابتدا باید بیماری‌های زمینه‌ای را درمان کنیم، اضافه وزن یکی از عوامل مهم بروز آرتروز است، لذا با وجود اضافه وزن، درمان دارویی و فیزیوتراپی پاسخگوی درمان بیماری آرتروز نخواهد بود.

وی خاطرنشان کرد: بیماری که دچار آرتروز زانو می‌شود، حتما باید پیاده روی داشته باشد چرا که در صورت بی تحرکی مبتلا به پوکی استخوان و تحلیل عضلات می‌شود از سوی دیگر در خانه ماندن موجب مشکلات روحی و روانی می‌شود.

دکتر مخملباف برای پیشگیری از بروز آرتروز در سنین بالا نیز اظهار کرد: چنانچه فردی انحراف زانو داشت، بهتر است در سنین پایین‌تر انحراف زانو اصلاح شود. اما فردی که مراجعه می‌کند، در ابتدا تشخیص، معاینه کلینیکی و رادیوگرافی را انجام می‌دهیم. برای آرتروز‌های معمولی رادیوگرافی و برای بررسی انحراف محور، رادیوگرافی قدی از بیماری می‌گیریم که مفصل زانو، مچ پا و ران را در یک عکس رادیوگرافی به ما نشان می‌دهد. ما یک امتداد شاقلی داریم که باید از مرکز سر استخوان ران یک خط، به مرکزمچ پا و از وسط زانو بگذرد، اگر این مسیر منحرف و زانو به داخل یا خارج کج شده بود زانوی بیمار دچار مشکل است و براساس زاویه‌ای که دارد، درمان مختلف انجام می‌شود اگر انحراف درحد دو یا سه درجه باشد، توصیه‌های لازم برای پیشگیری از تخریب بیشتر مفصل زانو ارائه می‌کنیم، اما چنانچه این انحراف ده درجه باشد فرد نیاز به عمل جراحی دارد.

وی افزود: انواع درمان‌های جراحی آرتروز درمان‌های محافظه کارانه یا تعویض مفصل زانو هستند. در درمان‌های جراحی محافظه کارانه، می‌توان با انجام ارتوروسکوپی اقدام به تراشیدن منیسک و غضروف کرد، پس از آن زانو تاحدودی عملکرد خوبی خواهد داشت. در موارد خاص و برای درمان آرتروز‌های شدید، از روش قفل کردن زانو استفاده می‌شود. در این روش غضروف دو استخوان را کنار یکدیگر ثابت می‌کنیم، تا جوش بخورند که باعث از بین رفتن درد بیمار می‌شود و تنها یک بار نیاز به عمل جراحی داشت، اما از معایب این روش جراحی این است که یک مفصل را حذف کرده ایم لذا دیگر قابلیت کارکردی ندارد.

دکتر مخملباف همچنین گفت: روشی که سالیان متمادی است، برای درمان و درد بیماران مبتلا به آرتروز استفاده می‌شود، تعویض مفصل زانو است. هدف از تعویض مفصل زانو دادن ثبات به زانوی ناپایدار، کاهش درد بیماران، گسترش دامنه حرکات زانو است. دوچرخه سواری، پیاده روی و شناسه ورزش مادر برای بیماران مبتلا به آرتروز توصیه می‌شود.

فوق تخصص زانو و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد یادآور شد: در گذشته بیماران باید برای انجام عمل تعویض مفصل زانو به کشور خارج می‌رفتند اماخوشبختانه از سال ۱۳۷۶ در بیمارستان قائم (عج) مشهد برای اولین بار عمل تعویض زانو انجام شد و تا کنون هزاران بیمار از اقصی نقاط کشور مراجعه و تحت این عمل قرار گرفته اند که خوشبختانه با رضایت حداکثری بیماران همراه بوده است.

وی همچنین متذکر شد؛ با توجه به اینکه دانشگاه علوم پزشکی مشهد، یک قطب گردشگری سلامت در تمام رشته‌ها است ما در بیمارستان قائم (عج) از پروتز‌های نسل جدید استفاده می‌کنیم و بخش ارتوپدی بیمارستان با حضور جراحان حاذق و با تجربه با تعرفه دولتی در خدمت بیماران است.