در عصر پیچیدگی‌های فزاینده اجتماعی و چالش‌های چندوجهی جهان معاصر، فعالیت‌های دانشجویی و کنشگری اجتماعی در محیط دانشگاه، از یک فعالیت فوق‌برنامه به یک ضرورت راهبردی برای تربیت نسل نوین دانشجویی و پیشبرد اهداف توسعه پایدار اجتماعی ارتقا یافته است. این تحول پارادایمی، نیازمند بازتعریف نقش دانشگاه و جایگاه دانشجو در فرآیند تحولات اجتماعی است.
دانشگاه به عنوان پیشران تحولات اجتماعی و خاستگاه اصلی جریان‌های فکری و تحول‌خواه، همواره نقشی محوری در شکل‌دهی به آینده جوامع داشته است. در این میان، فعالیت‌های دانشجویی و کنشگری اجتماعی، به مثابه موتور محرکه این تحولات، کارکردی فراتر از یک فعالیت صرفاً دانشگاهی یافته و به عاملی کلیدی در مسیر توسعه پایدار جامعه تبدیل شده است.
یکی از بنیادی‌ترین دستاوردهای فعالیت‌های دانشجویی، پرورش و تعمیق حس مسئولیت‌پذیری اجتماعی است. مشارکت فعال در پروژه‌های اجتماعی، طراحی و اجرای کمپین‌های آگاهی‌بخشی، سازماندهی فعالیت‌های داوطلبانه هدفمند و مشارکت در حل مسائل واقعی جامعه، دانشجویان را به شهروندانی آگاه، متعهد و کنشگر تبدیل می‌کند.
فعالیت‌های دانشجویی همچنین بستری بی‌بدیل برای توسعه مهارت‌های کلیدی عصر حاضر است. مهارت‌های رهبری و مدیریت تیم، تفکر انتقادی و حل مسئله خلاقانه، ارتباطات موثر و هوش هیجانی، مدیریت پروژه و برنامه‌ریزی راهبردی، و تاب‌آوری در مواجهه با چالش‌ها، همگی در بستر این فعالیت‌ها شکل می‌گیرند و تقویت می‌شوند.
در عصر حاضر که جهان با چالش‌های پیچیده‌ای چون تغییرات اقلیمی، نابرابری‌های اجتماعی-اقتصادی فزاینده، بحران‌های سلامت عمومی و چالش‌های فناوری‌های نوظهور مواجه است، نقش دانشجویان به عنوان نیروی محرکه تغییر، اهمیتی دوچندان یافته است. دیدگاه‌های نو و انرژی جوانی دانشجویان می‌تواند منشأ راه‌حل‌های خلاقانه و کارآمد برای این چالش‌ها باشد.
تربیت نسل نوین دانشجویی نیازمند حمایت همه‌جانبه نظام آموزش عالی است. این حمایت باید در سطح سیاست‌گذاری شامل تدوین سیاست‌های حمایتی جامع، تخصیص منابع و بودجه کافی، و ایجاد چارچوب‌های قانونی مناسب باشد. در سطح اجرایی نیز، ایجاد زیرساخت‌های لازم، تسهیل فرآیندهای اداری، حمایت از ابتکارات دانشجویی و ارائه مشاوره و راهنمایی تخصصی ضروری است.
تقویت ارتباط دانشگاه و جامعه از طریق همکاری با سازمان‌های مردم‌نهاد، مشارکت با بخش خصوصی، تعامل با نهادهای دولتی و اجرای پروژه‌های مشترک اجتماعی، می‌تواند شکاف موجود بین آموزش عالی و نیازهای واقعی جامعه را کاهش دهد. این پیوند راهبردی، فرصت‌های ارزشمندی برای کاربرد عملی دانش دانشگاهی و حل مسائل واقعی جامعه فراهم می‌کند.
برای تحقق چشم‌انداز مطلوب، ضروری است دانشگاه‌ها به بازتعریف نقش خود در جامعه بپردازند، برنامه‌های آموزشی تلفیقی را توسعه دهند و زیرساخت‌های پژوهشی-کاربردی را تقویت کنند. در سطح دانشجویان نیز، تقویت روحیه نوآوری و کارآفرینی، پرورش تفکر انتقادی و خلاق، و توسعه مهارت‌های رهبری و مدیریتی باید در اولویت قرار گیرد.
کنشگری دانشجویی در عصر حاضر، نه یک انتخاب، بلکه ضرورتی انکارناپذیر برای توسعه پایدار جامعه است. تقویت و حمایت از این جریان باید در صدر اولویت‌های سیاست‌گذاری آموزش عالی قرار گیرد. هدف نهایی باید تربیت نسلی از دانشجویان باشد که علاوه بر توانمندی علمی، از نظر اجتماعی نیز مسئولیت‌پذیر، خلاق و کنشگر باشند. این رویکرد جامع، نه تنها به توسعه فردی دانشجویان کمک می‌کند، بلکه ضامن پیشرفت و تعالی پایدار جامعه خواهد بود.
محمد مهدی داوری - فعال دانشجویی و اجتماعی
انتهای یادداشت /