روزنامه توسعه ایرانی نوشت: دولت بشار اسد سقوط کرد. منطقه روزهایی پرآشوب را می‌گذراند و رئیس دولت از بحران‌های فراگیر ناترازی در انرژی می‌گوید؛ اقتصاد کشور روزهای نابسامانی را از سر می‌گذراند و دلار آزاد از مرز ۷۰ هزار تومان عبور کرده و در این میان اگر تصور می‌کنید برای نمایندگان مجلس هیچ کدام از این موارد در اولویت است؛ باید بگوییم سخت در اشتباه هستید، چراکه گویا فعلا فقط لایحه جنجالی عفاف و حجاب است که در دستور کار قرار گرفته و از بامداد تا شامگاه نیز توجه نمایندگان و البته رئیس مجلس را به خود معطوف کرده است.
شاید اگر بخواهیم پرکاربردترین کلمات و واژه‌ها را در این مجلس بازخوانی و جستجو کنیم بعد از نام محمدجواد ظریف به لایحه عفاف و حجاب بر می‌خوریم!
صدای نمانیدگان مخالف نیز بلند شد
اما نکته جالب‌تر در این بین شاید همین باشد که درباره قانون عفاف و حجاب حتی در همین مجلس دوازدهم نیز اتفاق‌نظر وجود ندارد. حمیدرضا گودرزی، نماینده لرستان در مجلس در روزهای اخیر با تاکید بر این که قانون باید کارگشا و قابل اجرا باشد، گفته است که: «احساس می‌کنم در این قانون باید با طمانینه بیشتری با مردم برخورد کنیم. ما می‌گوییم که مردم ولی نعمت و ارباب رجوع ما هستند. اگر واقعا به این نکته توجه کنیم باید در قانونی مثل عفاف و حجاب جوانب مختلف را بیشتر بسنجیم تا بتوانیم کار را درست پیش ببریم. باید جلو برویم تا مشخص شود این قانون قابل‌اجراست یا نه. احساس من بر این است که باید با مردم روراست‌تر باشیم. مردم باید تصمیم بگیرند و نمی‌توانیم بگوییم مردم هیچ‌کاره هستند. مردم ولی نعمت ما هستند و آنها ما را اینجا گذاشتند؛ بنابراین حق آنها باید ادا شود.»
پیش از این نیز البته مجید انصاری، معاون حقوقی رئیس‌جمهور گفته بود: «وزارتخانه مجری اصلی اجرای قانون عفاف و حجاب رسما اعلام کرده است که این قانون با این شکل قابلیت‌اجرا ندارد.»
در همین حال گودرزی، نماینده الیگودرز درباره منطبق نبودن قانون عفاف و حجاب با اقتضائات روز نیز اخیرا گفت: «زمانی قانون درباره ویدئو پروژکتور وجود داشت که ویدئو را روی دیوار پخش می‌کرد و مردم را بخاطر داشتن ویدیوپروژکتور می‌گرفتند. بعدتر به قانون ممنوعیت ویدئو رسیدیم. بعد قانون ممنوعیت ماهواره و امروز نیز به محدودیت شبکه‌های اجتماعی و فیلترینگ رسیده‌ایم. در همه این سال‌ها مدام در حال آزمون و خطا بودیم. شما نمی‌توانید جلوی پیشرفت علم را بگیرید. در همه این آزمون و خطا‌ها خلاف جهت علم جلو رفتیم. بنابراین باید در نوع نگرش، برخورد و قانون‌گذاری خود دید تازه‌ای پیدا کنیم. ما باید برای مردم تصمیم بگیریم و قانون‌گذاری کنیم، اما وقتی مردم برای ما تصمیم گرفتند دیگر نمی‌توانیم کاری انجام دهیم.»
دفاع ادامه‌دار رئیس مجلس از ابلاغ قانون حجاب
نکته اما این جاست که موضوع ناکارآمدی این قانون و انشقاق اجتماعی که به آن دامن می‌زند حالا که در نظر شهروندان و کارشناسان قرار گرفته خود را بیشتر از همیشه به رخ کشیده و در این بین نویسندگان و حامیان و تصویب‌کنندگانش نیز برای توجیه این قانون به میدان آمده‌اند.
کما اینکه امیرحسین بانکی‌پور، از طراحان و حامیان قانون عفاف و حجاب در پاسخ به انتقادات از جریمه‌های سنگین در این قانون، می‌گوید: «مبلغ جریمه‌ها براساس قانون مجازات اسلامی تصویب شده بود؛ البته با نظر ریاست مجلس مبالغ برای استمزاج به قوه قضائیه ارسال شد تا در اجرا مشکلات به حداقل برسد؛ نظرات از سوی تیم قوه قضائیه هم جمع‌آوری شد و مبالغ نهایی جریمه‌ها با هماهنگی دو قوه تعیین شد».
وی البته به طور تلویحی در مساله جریمه‌ها و تعیین آن پای قالیباف را نیز به میان کشید و گفت او در جریان همه ابعاد این قانون بوده است.
البته که قالیباف بار دیگر در روزهای اخیر از قانون عفاف و حجاب دفاع کرده و در پاسخ به چندین سوال در انتقاد از لایحه عفاف و حجاب و یا در تایید آن گفت: « به عنوان نماینده مردم تهران که توفیق ریاست مجلس را دارم، این را می‌گویم که بدون شک یکی از وظایف اساسی من این است که از هر موضوعی که به قانون تبدیل شده، دفاع کنم و حتما هم دفاع می‌کنم. این وظیفه قانونی و شرعی من است. فارغ از آنکه آن محتوا را بپذیرم یا نپذیرم چراکه اگر موضوعی تبدیل به قانون شد باید اجرا شود چون در غیر این صورت هرج و مرج به وجود می‌آید.»
بسیاری این سخنان قالیباف را البته که تعبیر به دفاع از ابلاغ و اجرای آن کرده‌اند، چنانکه علی شکوری‌راد، نماینده پیشین مجلس و فعال سیاسی نیز اخیرا از این منظر با یادآوری ابلاغ قانون راهبردی از سوی قالیباف، زمانی که دولت وقت مذاکرات را جلو برده بود، گفت: «آقای قالیباف بیشتر از اینکه سیاستمدار باشد یک نظامی است و می‌خواهد با مردم هماوردی کند. این نوع موضع‌گیری‌های او در حقیقت نشان‌دهنده این است که می‌خواهد به یک عده از کسانی که با او هم‌ردیف و هم‌رزم هستند بگوید که من شجاعت دارم در مقابل ملت بایستم و چیزی را که به ضرر کشور و مردم است، ابلاغ کنم.»
بی‌اطلاعی نمایندگان از تحولات سوریه و تمرکز بر یک قانون خاص
مساله تنها روند ایستادن نمایندگان مجلس در برابر خواست بخشی بزرگ از شهروندان در بارة عفاف و حجاب نیست. همزمانی این اصرار و توجه بیش از حد به این قانون و بی‌توجهی و اظهارات به شدت دور از واقعیت آنها به وقایع اقتصادی و سیاسی (نمونه بارز آن همین تحولات سوریه) خود از موارد جالب توجه و حتی حیرت‌انگیز این روزهای کشور است.
«بشار اسد مصمم ایستاده»، «میدان نبرد در سوریه توسط نیرو‌های مقاومت مدیریت می‌شود»، «در کنار جبهه مقاومت از جمله فلسطین، لبنان، عراق، یمن و سوریه محکم ایستاده‌ایم»؛ این‌ها فقط بخشی از مواضع نمایندگان مجلس در یک هفته گذشته درباره تحولات سوریه است. مواضعی که واقعیت رخداد‌های سوریه درست برخلاف آنها بود. حالا با سقوط دمشق و رفتن بشار اسد و اعلام پایان حکومت او، گویی نمایندگان در بهتی فرورفته‌اند و برخی حتی به بی‌اطلاعی خود اذعان می‌کنند. ظاهرا این بهت را نیز با تمرکز بیشتر بر قانون عفاف و حجاب جبران می‌کنند!
در جلسه روز یکشنبه، حمید رسایی نماینده تهران خطاب به رئیس مجلس گفت که «نمایندگان در جریان جزئیات» تحولات منطقه نیستند و باید در جلسه‌ای غیرعلنی در جریان قرار بگیرند. نادرقلی ابراهیمی، نماینده اراک نیز با تکرار همین موضع گفت: «مجلس باید از این بی‌اطلاعی دربیاید و در جریان شرایط قرار گیرد.»
اما عجیب اینجاست که تنها یک روز بعد از همین اذعان و قبول بی‌اطلاعی از روند اتفاقات رخ داده در یکی از مهم ترین کشورهای هم‌پیمان ایران، همچنان اصلی‌ترین دغدغه بسیاری از نمایندگان و بیش از همه شخص رئیس مجلس و اعضای نزدیک به جبهه پایداری و تندروها باز مساله حجاب است!
تنها در دو روز گذشته امیرحسین بانکی پور، حمید رسایی، محمدباقر قالیباف، اسماعیل سیاوشی، مرتضی آقاتهرانی و ... فقط درباره همین لایحه صحبت کرده‌اند. در حالی که کافی است به صورت تیتروار نه فقط به اخبار سوریه که همین روند مشکلات و مسائل داخلی نگاهی بیندازیم تا عمق و ابعاد بحران‌های کشور روشن شود.
فارغ از سخنان مسعود پزشکیان در روز ۱۶ آذر که از ناترازی در برق و آب و گاز و پول در کشور گفت، اکنون به نظر می‌رسد ایران با چندین بحران چندگانه مواجه است.
مواردی چون سقوط اسد به عنوان اصلی‌ترین متحد ایران و ابهامی که در آینده سیاست منطقه‌ای کشور در زمان پسااسد وجود دارد، آلودگی شدید هوا در تقریبا همه کلان شهرها، بحران بازنشستگان و کادر درمان، بحران دستمزدها در ایران، تورم، عدم سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های کشور، افزایش قیمت دلار آزاد و نیمایی، بازگشت ترامپ و احتمال بروز مشکل در صادرات نفت ایران، مساله مسکن که به بحرانی فزاینده برای شهروندان تبدیل شده، افزایش قیمت کالاهای اساسی و ارزاق و مواد عذایی و ... ده‌ها بحران سیاسی و اقتصادی در شرایطی پیش‌روی کشور است که به نظر می‌رسد فعلا نمایندگان مجلس تنها دو مشکل در کشور می‌بینند و به صورت دوره‌ای نیز به همین دو می‌پردازند، محمد جواد ظریف و قانون عفاف و حجاب!
این شرایط نیز در حالی است که در هر دو این موارد بین دولت و مجلس هیچ وفاقی وجود ندارد و پزشکیان گفته که موافق اجرای قانون عفاف و حجاب نیست و در مجلس هم اتفاق‌نظری درباره قانونی که در کمیسیون ویژه مجلس یازدهم تصویب شده، وجود ندارد.
ازسوی‌دیگر، محمدباقر قالیباف در حالی درباره مخالفت دولت با اجرای قانون عفاف و حجاب می‌گوید «دولت می‌تواند نکات مدنظر را در قالب لایحه‌ای به مجلس دهد منتها تا وقتی قانون وجود دارد باید به آن عمل کرد»؛ که همین مجلس درباره لایحه اصلاحی برای قانون انتصابات اشخاص در مشاغل حساس که توسط دولت چهاردهم ارائه شده بود نه تنها با فوریت آن موافقت نکرد بلکه نهایت کارشکنی را نیز نشان داد و با توجه به همین شرایط باید گفت امیدی به این مجلس برای اصلاح قانونی که همه مصالح و منافع کشور را برای آن زیر پا گذاشته‌اند اصلا وجود ندارد.
البته با توجه به اذعان برخی نمایندگان مجلس به ناآگاهی خود از وضعیت پس از سقوط دمشق و بشار اسد، شاید بهتر باشد این نمایندگان پیش از آن که باز دیر شود و ناچار شوند به نوعی دیگر ابراز ناآگاهی کنند، کمی از موضوع قانون حجاب و عفاف (و البته معاون راهبردی دولت) فاصله بگیرند و به وضعیت کشور و چالش‌های پیش روی آن نیز نظری بیندازند، کما این که به نظر می‌رسد این نمایندگان حداقلی نه صاحبخانه‌ای دارند که نگران قیمت اجاره‌ها شوند و نه احتمالا خود برای منزل خرید می‌کنند که از وضعیت اسفبار معیشت شهروندان خبر داشته باشند.
نهال فرخی
∎