دونالد ترامپ در پیامی تاکید کرده است که آمریکا نباید هیچ کاری درباره رویدادهایی که در سوریه روی می‌دهد انجام دهد و درگیری‌های کنونی در سوریه، ارتباطی به واشنگتن ندارد! با این حال چنین مواضعی منبعث از راهبرد کلان، استراتژی ها و حتی تاکتیک های حکومت آمریکا در قبال سوریه و منطقه نیست. درا ین خصوص، میان جمهوریخواهان و دموکراتها اشتراکی راهبردی وجود داردو انکار این مسئله توسط ترامپ تاثیری در اصل مسئله نمی کند! صورت ماجرا از این قرار است که ترامپ شامگاه شنبه در پیامی در یکی از شبکه‌های اجتماعی به تحولات سوریه واکنش نشان داد.
وی در این پیام نوشت: «مخالفان در سوریه در حال پیشروی بی‌سابقه بوده و شهرهای متعددی را به کنترل در آورده‌اند و در حال حاضر در دمشق قرار دارند و در حال آماده شدن برای اتخاذ اقدامی بزرگ برای سرنگونی اسد هستند!سوریه آشفته شده اما آنها دوستان ما نیستند. آمریکا نباید هیچ کاری درباره آن انجام دهد، این جنگ ما نیست. نباید در آن درگیر شد».
مواضعی هدفمند اما دروغین!
مواضع اخیر ترامپ، رئیس جمهور منتخب آمریکا در خصوص تحولات جاری در سوریه مورد توجه رسانه های غربی قرار گرفته است. درحالی که حکومت بشار اسد در سوریه پایان یافته، دونالد ترامپ، مدعی شده که ایالات متحده نباید در اوضاع سوریه «دخالت» کند.دونالد ترامپ که در اولین سفر خارجی خود از زمان پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به پاریس سفر کرده، در پیامی با اشاره به اینکه اوضاع سوریه «آشفته» است، نوشت که این کشور «دوست ما نیست و ایالات متحده نباید در آن دخالت داشته باشد».
رسانه های وابسته به حزب جمهوریخواه آمریکا، این مواضع را مصداق عزم ترامپ مبنی بر کاهش هزینه های جنگ و مداخله گرایی در حوزه سیاست خارجی کشورشان قلمدادکرده اند!
اما کمتر کسی نسبت به این گزاره اطمینان دارد! واقعیت امر این است که خلق بحران های مزمن سیاسی -امنیتی در منطقه، اصلی ترین راهبرد حوزه سیاست خارجی آمریکاست و در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ نیز به کرات شاهد تحقق آن بودیم. حمایت های میدانی پنتاگون و سنتکام از داعش در جریان اشغال عراق و سوریه و همچنین تلاش حداکثری واشنگتن برای جلوگیری از سقوط داعش بر هیچ کس پوشیده نیست. ضمن آنکه بخش اعظمی از کارگردانی رفتار و عملکرد گروه های تروریستی در سوریه با هدایت و مدیریت طرفداران و نزدیکان رئیس جمهورجدید آمریکا صورت گرفته است. اما سوال اصلی اینجاست که چرا ترامپ چنین سیگنالی را به مخاطبان مخابره کرده است؟!
ریشه یابی مواضع ترامپ!
پاسخ این سوال را باید در وعده های انتخاباتی ترامپ مبنی بر پرهیز از مداخله گرایی در امور دیگر کشورها تلقی کرد. وعده ای کاملا صوری و دروغین که سنخیتی با تیم سیاست خارجی رئیس جمهور جدید آمریکا ندارد. از سوی دیگر،ترامپ تلاش می کند با انکار هرگونه آگاهی یا دخالت خود نسبت به تحولاتی که در مناطق گوناگون دنیا رخ می دهد، از پذیرش هزینه های ناشی از این اقدامات و ریسک پذیری در قبال آنها در هفته های نخست حضور خود در قدرت اجتناب کند.رئیس جمهور جدید آمریکا قصد دارد خود را به جای طراح، وارث شرایط جاری در منطقه غرب آسیا قلمداد کند تا به این وسیله، بازی مقصرسازی علیه دیگران را به سبک همیشگی خود مدیریت کند.در این بازی نه چندان پیچیده، در صورت انطباق منافع آمریکا با تحولات سوریه، ترامپ خود را مبدع و مولد آن قلمداد خواهد کرد و در غیر این صورت، آن را میراثی شوم و به جامانده از دوران ریاست جمهوری بایدن و حضوردموکراتها در کاخ سفید تلقی می کند.فراموش نکنیم که رئیس جمهور جدید آمریکا نه تنها به راحتی مواضع خود را در قبال تحولات بین المللی و داخلی تغییرمی دهد، بلکه بعضا به انکار حمایتها یا عدم حمایت های اولیه خود نسبت به این روند نیز می پردازد! از این رو نباید اسیر آدرس انحرافی و مواضع ظاهری رئیس جمهور جدید آمریکا در قبال حوادث اخیر سوریه شد.شدت و عمق هماهنگی میان ترامپ و رژیم اشغالگر قدس( و به صورت خاص شخص نتانیاهو) این گزاره را بیش از پیش تثبیت می کند! بنابراین، نباید در اینجا مقهور آدرس انحرافی رئیس جمهور جدید آمریکا در قبال تحولات جاری در سوریه و منطقه شد.
دو حزب و یک رویکرد
در این معادله، ما با دو حزب سنتی آمریکا و یک فرمول، راهبرد و استراتژی در سوریه و منطقه مواجه هستیم. هرگونه تلاش ترامپ برای غیریت سازی با دموکراتها در این خصوص، نوعی آدرس انحرافی و البته هدفمند محسوب می شود.
نگرانی کاخ سفید از آینده
در این میان نمی توان از دغدغه ها و نگرانی های شدید ترامپ نسبت به تحولات آتی در منطقه و سوریه به سادگی گذشت! یکی از اصلی ترین این نگرانی ها، معطوف به مدیریت مناسبات گروه های تروریستی در حوزه شامات است. طی روزهای اخیر در چندین مورد نیروهای وابسته به هیئت تحریرالشام، قسد، تشکیلات موسوم به «ارتش آزاد» (معارضان سوری) و کُردهای مخالف سوری به جان یکدیگر افتادند و بر سر تصرفات درگیری‌هایی میان‌شان رخ داد. گرچه سیاست رسانه‌ای و تبلیغاتی غرب و رژیم اشغالگر قدس، تمرکززدایی از منازعات است، اما نباید فراموش کرد دیر یا زود این منازعات(که وقوع‌شان قطعی است) در معرض دید مخاطبان تحولات منطقه قرار خواهد گرفت. ترکیه نیز به عنوان حامی مشترک منطقه‌ای این گروه‌ها، بارها ناتوانی خود را در کنترل و مدیریت اختلافات نشان داده است. سومین و آخرین دغدغه، مربوط به پیامدهای سقوط نظام سوریه بر دیگر پرونده‌های منطقه است. افکار عمومی دنیا متوجه ارتباط و پیوستگی تحولات جاری در سوریه، لبنان، یمن، غزه ، عراق و … با یکدیگر هستند. تبدیل سوریه به زمین سوخته (از دیدگاه غرب و رژیم اشغالگر قدس) هزینه‌ها و تبعاتی برای واشنگتن و تل‌آویو به عنوان دو کارگردان اصلی تحولات اخیر خواهد داشت. برخی از این عواقب، مشمول اصل غافلگیری است و می‌تواند خلاء ناشی از سقوط حکومت مستقر (بشار اسد) را به جای نقطه قوت، به نقطه ضعف اشغالگران و مهره‌های آنها تبدیل کند.این قاعده ، به صورت خاص مشمول دولت جدید آمریکا خواهد شد زیرا ترامپ در یکی از حساس ترین برهه های زمانی ممکن، در راس معادلات سیاسی و اجرایی واشنگتن حاضر می شود.