فریبرز ناطقی الهی - هر از گاهی در کشور موضوعی مد می‌شود و میلیاردها هزینه برای آن و یک بازار عجیب و غیر واقعی! حال دانسته یا نا دانسته برایش رقم می‌خورد تا اینکه موضوع بعدی کم کم سر زبان‌ها بیفتد و دکان‌های جدید مجدادا راه اندازی شود و به همین منوال!
اگر به گذشته و دهه‌های قبل بر گردیم و این دکان‌های صوری را بیاد بیاوریم بی شمار خواهند بود ولیکن مطمئن هستم همه در ذهنمان حداقل چند تای آخری را بیاد داریم، واکسن کرونا، دستگاه شناسایی کرونا، آینده پژوهی، کرسی‌های نظریه پردازی، مسکن‌های ملی، خودرو ملی، پوشش اسلامی‌ایرانی و ... آنقدر زیاد که حیف است وقت را برای لیست کردن آنها تلف کنیم.
در اخبار و در همین راستا، اینروزها می‌بینم که از بزرگ و کوچک، روحانی و غیر روحانی، تحصیلکرده و غیر تحصیلکرده و تقریبا پیر و جوان درباره هوش مصنوعی صحبت می‌کنند. این قسمت کار عالیست ولیکن بشرطی که این فناوری و قابلیت‌های آنرا درست فهمیده باشیم یا حداقل مقدمات آنرا یا حتی یک تعریف کلی از آنرا بدانیم! بر این اساس چند روز پیش خبری دیدم در خصوص اینکه هوش مصنوعی کمک شایانی به اسلامی‌سازی دانشگاه‌ها خواهد کرد! یا از این نوع صحبت‌ها! همان مد و ژست انتلکچوال که در بالا عرض کردم.
بنظر حقیر تمامی‌این مسائل از آنجا شروع می‌شود که ما برای کشور یک برنامه کوتاه، میان و طولانی مدت محکم نداریم که بر اساس آن آهسته آهسته ولیکن محکم و استوار بدور از هر جنجالی به حرکت توسعه ای خود ادامه دهیم. یک روز فلان مطلب می‌شود حرف اول کشور! و همه از مردم کوچه و بازار تا سیاستمداران و مدیران و در ادامه حتی منبری‌ها، و چند روز بعد از آن، مطلب دیگری بحث روز شده و دیگر از میلیاردها هزینه ساخت واکسن کرونا خبری نمی‌شود!
برای مثال الان در وزرات علوم کلمه هوش مصنوعی حرف اول است و سعی می‌شود که مثلا در چند سال آینده ایران جزو ٥ یا ١٠ یا ... کشور برتر جهان در این زمینه باشد و برای اینکار هر بودجه ای، در هر وزارتخانه ای که کلمه هوش مصنوعی به آن آویزان باشد تقریبا مصوب می‌شود. والله باعث خجالت است برخی عناوینی که زیر چتر هوش مصنوعی در حال حاضر در کشور بودجه می‌گیرند!
بد نیست اول ساده ترین تعریف از هوش مصنوعی را بررسی کنیم، بشرح زیر:
Artificial intelligence is the simulation of human intelligence processes by machines, especially computer systems.
انجام سریع عملیات دانش و یافته‌های انسانها توسط ماشین‌های محاسبگر و کامپیوترها!
البته عرض شد ساده ترین تعریف! اینکار از ابتدای خلقت توسط انسانها در هر رشته ای انجام شده است یک روز با چرتکه، یک روز با ماشین دودی، یک روز با ماشین حساب، یک روز با الاغ و گاری و یک روز با هواپیما و به همین ترتیب با دیگر وسایل (ماشینها) بعنی همان خرد مکتسبه انسانها در طول حیات بشریت اما سریعتر! البته باید دانست که الگوریتم‌های بسیار زیادی هم می‌شود به این محاسبات و پردازش‌ها اضافه کرد که مثلا نظرات را با هم مقایسه نماید یا حتی خودش برون یابی نماید و مثل این موارد. لازم است بدانیم هوش مصنوعی هوش جدیدی یا همان هوش مصنوعی نیست بلکه پردازش سریع و جمع بندی دانسته‌های بشریت و مکتوبات و مستندات تاریخی و یافته‌های انسان گذشته و موجود است .
برای مثال وقتی از این منبع (اصطلاحا هوش مصنوعی) می‌پرسید زبان فارسی چگونه زبانی است ؟ آنچه در خزانه خود این منبع درباره زبان فارسی موجود است را مقایسه و جمع بندی و نظر منبع را می‌گوید همین!!! لذا او سریعتر از هر انسانی اینکار را می‌کند نه اینکه خودش تفکر و نظر می‌دهد! در ساده ترین فرم تعریف البته. این گونه قابلیت‌ها ممکن است به ان اضافه شود که انوقت فقط جنبه مشورتی پیدا می‌کند و لزوما دقت خاصی ندارد مگر اطلاعات ورودی بسیار زیاد باشد.
مثالی دیگر، اگر ۱۰۰۰ ماموگرافی و اسکن سرطانهای سینه را به کامپیوتری بدهید تا قرائت کند اگر هزار و یکمین اسکن را بدهید بر اساس نتایج آنالیز هزار گزارش قبلی می‌تواند نظری بدهد. پس در یک نگاه کلی، مبنا همان دانش و خرد موجود است.
متاسفانه در کلیپ‌ها و مقالاتی که گاها دریافت می‌کنم تصور می‌کنم خیلی‌ها فکر می‌کنند این یک هوش و عقل دیگری است حال آنکه اینطور نیست!؟ لذا نه خیلی شیدای او باید شد و نه خیلی نگران آن! اما ابزاری برای نتیجه گیری و تصمیم سازی سریعتر از علم موجود است که بدون شک در آینده خیلی مفید می‌تواند باشد همینطور خطرناک.
بهتر است در کارهایمان و بخصوص در مدیریت‌هایمان در سطح کشور خیلی گول واژه‌ها را نخوریم و بدانیم حدود و صغور هر یافته یا تکنولوژی جدید کجاست تا متناسب با آن حرف برنیم و عمل نماییم.
در نهایت، علم من درباره خانواده ام بعلاوه علم (اجداد) پدران و مادران گذشته من در خصوص خانواده من ذخیره شده در یک کامپیوتر برای تجزیه و تحلیل سریع همان هوش مصنوعی خانواده من می‌تواند قلمداد شود و به همین ترتیب. دیدم جای این نوشتار برای عموم مردم خالی است، ان شاءالله مفید باشد.
و مفهوم کاملتری از هوش مصنوعی، البته همه بر اساس علم موجود و کنونی بشریت با امکان برون یابی:
Artificial intelligence (AI) is a set of technologies that enable computers to perform a variety of advanced functions, including the ability to see, understand and translate spoken and written language, analyze data, make recommendations, and more.
(منبع:خبرآنلاین)