شفاآنلاین: سلامت > در نیمه‌های شب، گاهی دنیا می‌تواند به مکانی تاریک تبدیل شود. زیر پوست تاریکی، افکار منفی به ذهن انسان سر می‌زنند و در حالی که بیدار دراز کشیده‌ای و به سقف خیره شده‌ای، ممکن است یک‌باره هوس کنی یک وعده پر کربوهیدرات هم بخوری.
به گزارش شفا آنلاین : شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد ذهن انسان در صورت بیداری شبانه، متفاوت عمل می‌کند. پس از نیمه شب، احساسات منفی بیشتر از احساسات مثبت توجه ما را به خودشان جلب می‌کنند. ایده‌های خطرناک در مغز انسان جذاب‌تر به نظر می‌رسند و موانع قبلی کمرنگ‌تر می‌شوند.
ذهن انسان و خطر بیداری‌های شبانه
دانشمندان حوزه پزشکی و سلامت مقاله مرتبطی را در سال ۲۰۲۲ منتشر کردند که به طور خلاصه بیان می‌کند ریتم زیستی انسان نقش زیادی در این تغییرات حیاتی در عملکرد دارد. فرضیه اصلی در مطالعه مذکور «ذهن انسان پس از نیمه شب» نام دارد و ادعا می‌کند بدن و مغز انسان یک چرخه طبیعی ۲۴ ساعته از فعالیت را دنبال می‌کنند. چرخه طبیعی ۲۴ ساعته به طور مستقیم بر احساسات و رفتار آدم‌ها تاثیر می‌گذارد.
به طور خلاصه، گونه انسان در ساعات مشخصی تمایل دارد به شیوه خاص احساس و عمل کند. برای مثال، سطح مولکولی و فعالیت مغزی در طول روز برای وضعیت بیداری تنظیم شده؛ اما در شب رفتار معمول ما خوابیدن است.
از منظر تکاملی هم این دیدگاه منطقی به نظر می‌رسد. انسان‌ها در طول روز برای شکار و جمع آوری آذوقه مورد نیاز موثرتر عمل می‌کنند و شب برای استراحتشان بهتر است. آن‌ها در گذشته و در طول شب بیش از هروقت دیگری در معرض خطر و شکار شدن قرار داشتند.
پژوهشگران می‌گویند توجه ذهن انسان به محرک‌های منفی در جهت مقابله با این خطر افزایش یافته، به طور غیر معمول بیشتر می‌شود. چنین توجهی به افکار منفی در گذشته‌های دور می‌توانست به ما کمک کند تا به تهدیدهای نامرئی واکنش نشان بدهیم؛ اما حالا تمرکز بیش از حد به احتمال منفی می‌تواند تغییرات را در سیستم پاداش و انگیزه تقویت کند. بدین ترتیب افراد با بیداری شبانه بیشتر از سایرین مستعد بروز رفتارهای پرخطر می‌شوند.
حالا اگر خواب کم و نامناسب را هم به معادله اضافه کنیم، این حالت آگاهی و هشیاری شبانه مشکل سازتر می‌شود!
محققان چه می‌گویند؟
الیزابت کلرمن، عصب شناس دانشگاه هاروارد، زمانی که این مطالعه منتشر شد گفت:
نویسندگان این مقاله برای توضیح ادعای خود به دو مثال اشاره می‌کنند. مثال اول درباره یک مصرف کننده هرویین است که در طول روز به خوبی بر خواسته‌های خود کنترل دارد؛ اما در طول شب تسلیم آن‌ها می‌شود. در مثال دوم به یک دانشجوی کالج اشاره شده است که با مشکل بیخوابی یا بیداری‌های شبانه دست و پنجه نرم می‌کند. دانشجو می‌گوید بعد از نیمه شب بیشتر دچار احساس ناامیدی، تنهایی و یاس می‌شود.
هر دو این سناریوها می‌توانند در آخر کشنده باشند. در واقع خودکشی و آسیب به خود در طول شب شیوع بیشتری دارد. برخی تحقیقات دیگر نشان می‌دهند که احتمال خودکشی در ساعت‌های بین نیمه شب تا ۶ صبح تا سه برابر بیش از هروقت دیگری در روز است.
یافته‌های یک مطالعه سال ۲۰۲۰ هم نشان می‌دهد که بیداری‌های شبانه می‌تواند از عوامل خطر بروز خودکشی باشد. نتیجه این تحقیق عبارت «احتمالا به واسطه ایجاد ناهماهنگی در ریتم زیستی» را به طور مستقیم ذکر می‌کند.
محققان در مقاله «ذهن انسان پس از نیمه شب» این‌گونه توضیح می‌دهند:
انسان‌ها در طول شب همچنین بیشتر از روز از مواد غیر مجاز و خطرناک استفاده می‌کنند. در سال ۲۰۲۰، پژوهشی در یک مرکز تحت نظارت مصرف مواد مخدر نشان داد که خطر بروز اوردوز مواد افیونی در شب ۴.۷ برابر بیشتر می‌شود.
برخی از این رفتارهای را می‌توانیم با کمبود خواب یا پوششی که تاریکی ارائه می‌دهد، توجیه کنیم؛ اما احتمالا تغییرات عصبی مغز انسان در اثر بیداری‌های شبانه نقش پر رنگ‌تری ایفا می‌کنند.
کلرمن و همکارانش معتقدند که باید این عوامل را بیشتر بررسی کنیم تا مطمئن شویم که می‌توانیم از افراد در معرض خطر بیداری‌های شبانه محافظت کنیم. تا به امروز، نویسندگان گفتند هیچ مطالعه‌ای هنوز انجام نشده که تاثیر کمبود خواب و ناهماهنگی در ریتم زیستی را بر پردازش سیستم پاداش فردی بررسی کند.
بنابراین، ما هنوز واقعا نمی‌دانیم که کارگران و کارمندان شیفتی مانند خلبان‌ها یا پزشکان چگونه با الگوی غیر عادی خواب و بیداری‌های شبانه خود کنار می‌آیند.
ما به طرز شگفت انگیزی اطلاعات بسیار کمی درباره آن خواب شبانه ۶ ساعته یا حتی کمتر در دست داریم. ذهن انسان پس از نیمه شب چه بیدار باشد چه خواب، هنوز یک معماست.
مطالعه اصلی «ذهن انسان پس از نیمه شب» در Frontiers in Network Psychology منتشر شده. البته اولین نسخه آن اوت ۲۰۲۲ منتشر شده بود.
اگر خواندن این مقاله باعث نگرانی شما شده است یا نیاز دارید با کسی صحبت کنید، لطفا با خدمات اضطراری اجتماعی تماس بگیرید و درخواست کمک فوری کنید.
∎