نویسنده: سوزانا جرج Susannah George
دیپلماسی ایرانی: روسیه روز دوشنبه در حمایت از ارتش سوریه حملات هوایی را آغاز کرد تا پیشروی بزرگ شورشیان را که اواخر هفته گذشته نیروهای بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه، را غافلگیر و متلاشی کردند، متوقف کند.
پس از عقب‌نشینی اولیه از برخی مناطق، به نظر می‌رسد نیروهای دولتی سوریه روز دوشنبه در حال تجدید قوا برای ضدحمله بودند. ارتش سوریه اعلام کرد که هواپیماهای جنگی اش نیز حملاتی علیه نیروهای شورشی انجام داده‌اند. این نیروها جدی‌ترین چالش برای حکومت اسد در بیش از یک دهه گذشته به شمار می‌روند. در همین حال، مقامات ایرانی تلاش‌های دیپلماتیک گسترده‌ای را برای حمایت از نظام اسد آغاز کردند.
اینکه آیا نیروهای دولتی سوریه بتوانند این حمله سریع را متوقف کنند و دستاوردهای شورشیان را بازپس گیرند، عمدتاً به میزان حمایت روسیه و ایران از رژیم اسد بستگی دارد. هر دو کشور در طول جنگ داخلی که ده‌ها هزار غیرنظامی را به کشتن داد، نقش کلیدی در حفظ قدرت اسد داشته‌اند.
با این حال، این دور از درگیری‌ها در زمانی رخ می‌دهد که هم روسیه و هم ایران گرفتارِ درگیری‌های دیگری هستند. روسیه منابع قابل‌توجهی را به جنگ خود در اوکراین اختصاص داده و ایران هم پس از بیش از یک سال درگیری شدید با اسرائیل که به تضعیف شدید حزب‌الله، متحد کلیدی آن در لبنان منجر شده، به شدت آسیب دیده است.
تصاویر منتشرشده از حملات هوایی در حمایت از اسد در سوریه در روز دوشنبه، دود سیاه غلیظی را نشان می‌دهند که از ساختمان‌های نیمه‌ویران در ادلب و اطراف آن برخاسته است. بر اساس تصاویر و ویدئوهای منتشر شده توسط «کلاه سفیدها» – گروه دفاع مدنی در سوریه – دست‌کم ۱۲ غیرنظامی از جمله کودکان در روز دوشنبه کشته و دست‌کم ۴۲ نفر دیگر زخمی شدند.
گروه پیشتاز در جنگ علیه دولت سوریه، هیئت تحریر الشام است، یک گروه اسلامگرا که در استان ادلب در شمال غربی سوریه مستقر است. مبارزان این گروه در حال پیشروی به سوی شهر حماه هستند که بین حلب و پایتخت، دمشق، قرار دارد. هنوز مشخص نیست چه بخش‌هایی از حماه تحت کنترل دولت باقی مانده است.
نیروهای شورشی پس از آنکه حزب‌الله و اسرائیل به توافق آتش‌بس در لبنان دست یافتند، حملات خود را از هفته گذشته آغاز کردند. آتش‌بسی که ایران و حزب‌الله را در موقعیت ضعیف باقی گذارد. حزب‌الله که پیش‌تر در جنگ داخلی سوریه به نفع اسد مداخله کرده بود، اعلام کرد که پس از آغاز این دور از درگیری‌ها، نیروهای خود را اعزام نخواهد کرد.
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی ایالات متحده، روز یکشنبه به شبکه ان‌بی‌سی گفت: "به یاد داشته باشید که دولت سوریه برای سال‌ها درگیر یک جنگ داخلی بوده که توسط سه بازیگر اصلی یعنی ایران، روسیه و حزب‌الله حمایت شده است. هر سه این بازیگران به دلیل درگیری‌های دیگر در جاهای مختلف تضعیف و (منابع آنها) منحرف شده است."
ایران به‌سرعت حمایت دیپلماتیک خود از سوریه را نشان داد. وزیر امور خارجه ایران روز یکشنبه برای دیدار با اسد به دمشق سفر کرد و رئیس‌جمهوری ایران، مسعود پزشکیان، روز دوشنبه تلفنی با اسد صحبت کرد. به گزارش رسانه‌های دولتی ایران، پزشکیان «اعتماد خود به توانایی دمشق برای پیروزی» را ابراز کرد.
پس از دمشق، وزیر أمور خارجه ایران به ترکیه سفر کرد؛ سفری که به نظر می‌رسد با هدف تقویت وحدت منطقه‌ای انجام شده است. ترکیه از نیروهای شورشی سوری حمایت کرده است، اما به نظر نمی‌رسد که نیروهای تحت حمایت ترکیه در حمله فعلی مشارکت داشته باشند.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران هم گفت: "دوستان ترک ما به اندازه ما نسبت به تحولات سوریه نگران هستند و همه ما آگاهیم که تروریسم در یک مکان متمرکز نمی‌ماند. ما در منطقه به این نتیجه رسیده‌ایم که هرگونه ناامنی و گسترش تروریسم در سوریه محدود به این کشور نخواهد بود."
روسای جمهوری ایران و روسیه نیز روز دوشنبه درباره وضعیت سوریه تلفنی گفت وگو کردند. بر اساس بیانیه کرملین، در این تماس «حمایت بی‌قید و شرط از اقدامات قانونی سوریه برای بازگرداندن نظم قانون اساسی و تمامیت ارضی کشور» اعلام شد.
در پی پیشروی نیروهای شورشی به سمت حلب، غیرنظامیان در این چند روز از این شهر گریخته‌اند. بسیاری از سوری‌هایی که با حکومت اسد مخالف هستند، از نیروهای شورشی نیز وحشت دارند. گروه شورشی هیئت تحریر الشام ، از سوی ایالات متحده به‌عنوان یک گروه تروریستی شناخته شده و زمانی با القاعده پیوند داشته است.
بر اساس پستی که ژنرال مظلوم کوبانی عبدی در شبکه اجتماعی X منتشر کرد، شورشیان کرد سوری اعلام کردند که تخلیه نیروها و غیرنظامیان از حلب روز دوشنبه آغاز شده است. او گفت که نیروهای کرد با «تمام بازیگران» در سوریه در تماس هستند تا عبور امن غیرنظامیان و مبارزان را از حلب به مناطق تحت کنترل کردها در شرق کشور تضمین کنند.
گروه‌های شورشی کرد با شورشیان پیشتاز در این حمله متحد نیستند و بسیاری از بروز درگیری میان گروه‌های شورشی نگرانند.
منبع: واشینگتن پست / تحریریه دیپلماسی ایرانی/۱۱