میراث آریا: از قدیم الایام زندگی جمعی در بین اقوام وفامیل باب بوده است و مردم بیشتر اوقات در کنار هم بودند و نیازهای یکدیگر را برآورده می‌کردند. اما این روزها گاهی آنقدر درگیر زندگی روزمره می‌شویم که فراموشمان می‌شود افرادی در کنار ما زندگی می‌کنند که به کمک ما نیاز دارند. البته که بسیاری از این افراد نیز آنقدر توانمند هستند که نیازی به حضور و کمک ما ندارند. توان‌یابان افرادی هستند که به دلایلی از جمله مادرزادی یا مسائل دیگر دچار نقص جسمی یا ذهنی شدند و ادامه زندگی برایشان با دغدغه‌هایی همراه خواهد بود.
امروز ۱۳ آذر روز جهانی معلولین و توان‌یابان است به همین مناسبت در این گزارش مروری بر مطالبات این قشر و حضور آن‌ها در جامعه داریم. هدف از نامگذاری این روز
هدف از نامگذاری روز جهانی معلولین افزایش آگاهی عمومی، درک و پذیرش افراد دارای معلولیت و تجلیل از دستاوردها و مشارکت‌های آن‌هاست.
به‌کارگیری توان یابان در زمینه استعدادهایشان
بسیاری از معلولان استعدادهای هنری و فکری خوبی دارند و برخی از آن‌ها هم در کارگاه‌های صنایع دستی مشغول به کار هستند و بهتر است در کارهای هنری تا جایی که امکان آن وجود دارد از توانمندی این افراد استفاده شود.
معلولیت به چند دسته تقسیم می‌شود؟
معلولیت‌ها بر حسب امکانات بازتوانی و ترمیمی و نتایج اجتماعی در چهار گروه عمده طبقه‌بندی می‌شوند و هر کدام از این گروه‌ها شامل معلولیت‌های متعدد و متنوع هستند:
معلولیت‌های حواسی مثل معلولیت‌های بینایی و شنوایی.
معلولیت‌های احشایی مثل معلولیت‌های قلبی، عروقی، تنفسی، کلیوی و...
معلولیت‌های حرکتی مثل معلولیت‌های دستگاه حرکتی و اعصاب
معلولیت‌های روانی
مطالبات توان‌یابان چیست؟
باید دسترسی توان‌یابان برای مشارکت در فعالیت‌های فرهنگی تضمین شود. تهیه وسایل کمک ارتباطی برای ناشنوایان، منابع و مطالب علمی به خط بریل یا نوارهای صوتی برای اشخاصی که دچار اختلالات بینایی در سطح‌های مختلف هستند و خواندنی‌هایی که از لحاظ کمی و کیفی با توان و استعداد افراد کم‌توان ذهنی مناسب باشد از جمله اقداماتی است که می‌توان در جهت تسهیل امور زندگی این افراد انجام داد.
مشکلات توان‌یابان در ایران
معلولین در ایران دارای مشکلات متعددی هستند از جمله: مشکلات درون و برون‌شهری، نبود امکانات مناسب بهداشتی بین جاده‌ای برای آن‌ها، نبود امکانات در مراکز خرید، نبود امکانات حمل‌ونقل درون‌شهری، نبود صندلی‌های مناسب در مترو و بی‌آر تی، وجود پیاده‌روهایی با عرض کم و استفاده از مصالح نامناسب برای ساخت آن‌ها، برخورد افراد جامعه، زندگی شخصی، مشکلات مالی، مشکلات تحصیلی، مشکلات ورزشی و رفاهی، مشکلات ازدواج.
پیشنهادهایی برای ساخت زندگی بهتر توسط توان‌یابان
برای مثال افراد معلول باید در تصمیم‌گیری‌ها، به‌ویژه در خصوص سازمان‌هایی که اعضای آن از معلولان تشکیل شده، یا معلولان در آن عضویت دارند و برای معلولان خدمت‌رسانی می‌کنند، مشارکت جدی و تأثیرگذار داشته باشند. کمک به تشکیل گروه‌های خودیار به منظور حمایت و توسعه جامعه خاص معلولان، از مهم‌ترین اقدامات برای مشارکت این گروه است. تشکیل جوامع خاص معلولان نیز می‌تواند پاسخگوی نیازهای آنان باشد. از سوی دیگر، وجود چنین تشکیلاتی، حس استقلال و سرخوردگی و مفید بودن را در این افراد افزایش می‌دهد.
«حوض نقاشی» فیلمی تحسین شده درباره زندگی توان‌یابان
تا به حال فیلم‌ها و آثار نمایشی بسیاری زندگی افراد توان‌یاب را به تصویر کشیدند که هر کدام بنا به قصه و محتوایی که ارائه دادند بخشی از دغدغه‌های این قشر را نمایان کردند.
یکی از فیلم‌های سینمایی که به خوبی زندگی و دغدغه‌های توان‌یابان را نشان داده بود فیلم حوض نقاشی بود. این فیلم به کارگردانی مازیار میری در سال ۹۰ اکران شد. شهاب حسینی و نگار جواهریان یکی از بهترین نقش آفرینی‌هایشان را در این فیلم داشتند که بعد از آن دیگر تکرار نشد.
رضا و مریم نقش پدر و مادر پسری به نام سهیل را بازی می‌کردند. سهیل فرزند آن‌ها که از سلامت کامل برخوردار بود با حضور پدر و مادر خود در مجامع عمومی دچار مشکلاتی بود که همین‌ها او را آزار می‌داد.
مسافران مهتاب، گل‌های داودی، سوته دلان، مسافران مهتاب، پرنده کوچک خوشبختی، رنگ خدا، وقتی همه خواب بودند، بید مجنون، بچه‌های ابدی، میم مثل مادر، آواز گنجشک‌ها، اینجا بدون من و... از دیگر آثار ساخته شده در این حوزه بود.
تشکیل میزهای خانواده محور برای گردشگری دسترس پذیر/ هتل‌هایی که برای توان‌یابان بازسازی شده است
محمد اسماعیل شیخ قرایی دبیر میز گردشگری دسترس‌پذیر در گفت‌وگو با خبرنگار میراث آریا، درباره امکانات ارائه شده به توان یابان گفت: برای اولین بار در کشور میزهای خانواده محور در بخش گردشگری در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با همت آقای شالبافیان و فاطمی تشکیل شد. این میزهای خانواده محور نقطه عطفی برای گردشگری دسترس‌پذیر شد و باید امکانات لازم فراهم شود تا اینکه فرد معلول بتواند به هر کجا که می‌خواهد سفر کند.
او ادامه داد: موزه‌داران، هتلداران، صاحبین رستوران و... باید بر اساس استاندارهای موجود، سیستم دسترس‌پذیری را برای توان یابان انجام دهند.
دبیر میز گردشگری دسترس‌پذیر، با تأکید بر اینکه آموزش‌های لازم درباره توان یابان باید به مردم ارائه شود، گفت: قبل از تشکیل میز گردشگری آموزش‌های لازم را ارائه می‌کردیم اما در قالب میز آموزش، خودم را سیستماتیک کردم. ما برای کارکنان موزه‌ها دوره‌های آموزشی برخورد با معلولین برگزار می‌کنیم چراکه آموزش حرف اول را در شناخت می‌زند.
قرایی با بیان اهداف میز گردشگری دسترس‌پذیر نیز افزود: یکی از اهداف این میز، اطلاعات و آگاهی رساندن به متولیان امر گردشگری است و بهتر است تا دوستان ویژگی‌های افراد معلول و نحوه رفتار با آن‌ها را بلد باشند و سیستم‌هایشان را برای این کار آماده کنند.
او با اشاره به اقدامات انجام شده توسط میز گردشگری دسترس‌پذیر برای توان یابان، گفت: دو سالی است که در هفته جهانی موزه، موزه‌ها خود را موظف کردند تا سیستم برگزاری گردشگری توان‌یابان را فعال کنند. برای اینکه با سیستم گردشگری توان یابان آشنا شویم از کلمه پاراتور (پاراتور - انجمن فرهنگی، ورزشی و گردشگری معلولان پارس، اولین انجمن تخصصی گردشگری سالمندان و افراد دارای معلولیت و بنیانگذار پاراتوریسم در ایران) شروع کردیم. این کار پراکنده انجام می‌شد اما بعد از تشکیل میز گردشگری دسترس‌پذیر فرهنگسازی شد و این ثمره تشکیل میز گردشگری است. ما اقداماتی برای معلولین گردشگر در کشور انجام دادیم اما خب به طور موقتی بوده و دائمی نبوده است. برای مثال هتل پارسیان آزادی مناسب‌سازی کامل برای معلولین است و اتاق و پارکینگ برای توان‌یابان دارد. یا موزه ملی ایران باستان و موزه ماشین‌های قدیمی برای توان‌یابان آماده‌سازی شده است.
او درباره اقداماتی که قرار است در آینده برای این افراد در انجام شود، اظهار کرد: باید در بخش‌های حمل و نقل، پذیرایی و اقامتی دسترس‌پذیری‌مان را کامل کنیم چراکه در این نوع از گردشگری باید فرد توان یاب بدون نیاز به فرد دیگری بتواند به راحتی گردشگری کند. باید طوری چیدمان کنیم که بتوانیم مشاوره داده و میز گردشگری آنقدر قوی باشد که به توان یابان مشاوره درستی دهد و بگوید که کدام هتل و کدام مسیر و کدام موزه برای آن‌ها امکانات لازم را دارد.
او از مشکلات ورود توان‌یابان به کشور نیز گفت: مسیرهای صعب العبور، چیدمان در مسیرها، سرویس‌های بهداشتی مجهز، وجود رمپ و آسانسور از جمله نیازهای توان یابان است که باید مرتفع شوند. وقتی برای ورود توان یابان به کشور مشاوره می‌گیرند نمی‌دانم با در نظر گرفتن جمیع جهات چه هتل و موزه‌هایی را به آن‌ها معرفی کنم؟ ما باید در وهله اول توان‌یابان را جذب کرده و بعد به آن‌ها القای خودباوری کنیم که همین ایجاد شغل پایدار است. گردشگری در بخش توان‌یابان می‌تواند ۱۲ شغل ایجاد کند و گردونه اشتغال را برای ما فعال کند. می‌بایست در بخش آموزش‌های مقدماتی، انواع توان‌یابی را به خوبی شناخته و برای مثال نسخه‌ای که برای ناشنوا می‌پیچیم را برای نابینایان نپیچیم و اینکه نحوه ارتباط و برخورد با این افراد را یاد بگیریم.
انتهای پیام/