امید محمدی؛ بازار: در کشورهای پیشرو صنعت خودرو، شرکت های موفق بدون برنامه ریزی دقیق و تحلیل های عمیق، به تغییر محصولات یا بازار هدف خود دست نمی زنند. آن ها بازار خود را به سادگی در اختیار رقبا یا کشورهای ثالث نمی‌گذارند و با بی تدبیری موجبات صنعت زدایی را فراهم نمی کنند. اما در کشور ما، گویی تمام این موارد همزمان رخ می دهند. اکنون که مدیران جدید کلان کشور و صنعت وارد میدان شدند، آیا زمان آن نرسیده که هر تغییری با پرسش از «چرایی» آن آغاز شود؟
تصمیم گیران استراتژی های کلان ملی و شرکت های بین المللی پیشرو، به ویژه در صنعت خودرو، بر ضرورت درک «چرایی» هر تغییر تاکید دارند؛ این رویکرد برای تطبیق با اهداف استراتژیک و شرایط متغیر بازار ضروری است.
چرا خودروسازان داخلی برای ایجاد تغییرات مثبت، از تجربیات جهانی و ابزارهای مدیریت استراتژیک استفاده نمی کنند؟ چرا در تصمیم گیری ها، منافع بلند مدت ملی فدای منافع کوتاه مدت گروه های خاص می شود؟
چرا باید «چرایی» را جدی گرفت؟
برای آغاز هر کسب و کاری ابتدا باید اطمینان حاصل کرد که تغییرات پیشنهادی با استراتژی کلان ملی و اهداف سازمانی همسو باشد. این امر مستلزم پاسخ به این پرسش است که آیا استراتژی ها به روزرسانی یا تغییرات در چارچوب مذکور، جای خواهد گرفت؟ در صنعت خودرو، این موضوع اهمیت بیشتری می یابد، چرا که مقررات سختگیرانه ای مانند استانداردهای آلایندگی و ایمنی، تغییرات اجتناب ناپذیری را تحمیل می کنند. همچنین، پیشرفت های سریع فناوری، از خودروهای پاک و خودران گرفته تا فناوری های متصل، شرکت ها را وادار می کند که میان پذیرش نوآوری ها یا حذف از میدان رقابت، یکی را انتخاب کنند. تغییرات در ترجیحات مصرف کنندگان و افزایش تقاضا نیز می تواند چالش هایی مانند معضلات ترافیکی و آلودگی را تشدید کند.
چرا خودروسازان داخلی برای ایجاد تغییرات مثبت، از تجربیات جهانی و ابزارهای مدیریت استراتژیک استفاده نمی کنند؟ چرا در تصمیم گیری ها، منافع بلند مدت ملی فدای منافع کوتاه مدت گروه های خاص می شود؟ چرا نتایج مطالعات امکان سنجی و ارزیابی های علمی در تدوین سیاست ها لحاظ نمی شوند؟
چالش‌های داخلی؛ مشکلات از کجا آغاز می شوند؟
متاسفانه در داخل کشور خودروسازانی وجود دارند که هنوز به ابتدایی ترین پرسش های استراتژیک پاسخ ندادند. عرضه محصولات غیراستاندارد نشان از عقب ماندگی در شناخت دینامیک بازار و صنعت جهانی دارد. به همین دلیل است که علی رغم هزینه های قابل توجه در صنعت خودرو، نتیجه ای جز نارضایتی مشتری و کنترل بازار توسط دلالان حاصل نمی‌شود.
از صنعتگران گرفته تا مصرف‌کنندگان و زنجیره تامین، پرسش های بسیاری وجود دارد که تا کنون از تصمیم گیران نپرسیدیم. آیا اکنون که دولت جدید وارد میدان شده، می توانیم این «چرایی ها» را مطرح کنیم؟ آیا پاسخ های «شفاف» دریافت خواهیم کرد؟
خصوصی‌سازی؛ فرصتی برای تحول یا تهدیدی برای توسعه؟
«چرا» خصوصی سازی صنعت خودرو در ایران به جای بهبود بهره وری و کاهش فساد، اغلب به تمرکز بیشتر ثروت در دستان گروه های خاص منجر می شود؟ چرا در فرآیند واگذاری صنایع، برنامه های عملیاتی شفاف و معیارهای نظارت قوی وجود ندارد؟ آیا تا کنون ارزیابی دقیقی از نتایج خصوصی سازی های گذشته انجام شده است؟ چرا نهادهای ناظر به‌جای حمایت از مصرف کننده و تولید کننده، به تماشاگر بی عمل تبدیل شدند؟
چرا تصمیمات کلان صنعتی اغلب واکنشی و فاقد استراتژی بلندمدت هستند؟
صنعت زدایی در جاده مخصوص؛ تصمیمات عجولانه یا سیاست های مخرب؟
«چرا» سیاست های صنعت زدایی بدون توجه به پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی اجرایی می شوند؟ چرا تصمیمات کلان صنعتی اغلب واکنشی و فاقد استراتژی بلندمدت هستند؟ آیا مسئولان از آسیب های بیکاری، رکود صنعتی و از دست رفتن فرصت های صادراتی آگاه هستند؟ چرا دولت در حمایت از صنایع پایه و استراتژیک مانند خودرو، پتروشیمی و فولاد کوتاهی می کند؟
ناترازی انرژی؛ بحران پنهان در اقتصاد ایران
«چرا» با وجود هشدارهای مکرر کارشناسان درباره بحران ناترازی انرژی، سیاست های اصلاحی در حوزه مصرف، تولید و توزیع انرژی اجرایی نمی شود؟ چرا سرمایه گذاری در انرژی های تجدید پذیر و بهره وری انرژی در اولویت قرار ندارد؟ چرا بنزین تولیدی کشور همچنان از کیفیت پایینی برخوردار و منجر به افزایش آلودگی هوا، آسیب به خودروها و افزایش هزینه‌های سلامت می شود؟
«چرا» توسعه حمل و نقل عمومی به جای افزایش تولید خودروهای شخصی در دستور کار نیست؟ آیا سیاست گذاران به پیامدهای وابستگی به واردات بنزین، چه از نظر اقتصادی و چه از منظر امنیت ملی، واقف هستند؟ چرا قیمت گذاری نادرست انرژی همچنان به اتلاف منابع و افزایش مصرف منجر می شود؟
ترافیک؛ هزینه ای سنگین برای جامعه
«چرا» همچنان در کلان شهرهای کشور، توسعه زیرساخت های حمل و نقل عمومی به کندی پیش می رود؟ آیا دولت از تاثیر ترافیک بر هدررفت زمان، افزایش مصرف سوخت و آلودگی هوا آگاه است؟ چرا سیاست گذاران به جای رفع مشکلات اساسی ترافیک، به واردات خودروهای لوکس و تسهیل مصرف گرایی دامن می زنند؟ چرا از ابزارهای هوشمند سازی حمل و نقل و مدیریت ترافیک استفاده نمی شود؟
چرایی های بی پاسخ صنعت خودرو
«چرا» بدهی های سنگین خودروسازان به قطعه سازان همچنان پابرجاست و روحیه همکاری بین ذی نفعان را تضعیف کرده است؟ چرا استفاده از قطعات بی کیفیت به افزایش هزینه های تعمیر و نگهداری خودروهای داخلی منجر می شود؟ چرا واردات فناوری های جدید به صورت هدفمند انجام نمی شود و همچنان به جای ارتقای کیفی، کمیت محور سیاست گذاری است؟
باتوجه به سکان داری «فرشاد مقیمی» به عنوان رئیس هیئت عامل ایدرو، آیا دوران جدید فرصت طرح این «چراهای» اساسی و یافتن پاسخ های دقیق فراهم خواهد شد؟
راه حل چیست؟
برای پاسخ به این «چراها» اتخاذ رویکردی جامع، علمی و شفاف ضروری است. همسویی سیاست های صنعتی با چشم انداز بلند مدت توسعه، ارتقای شفافیت در فرآیند تصمیم گیری و استفاده از ظرفیت نخبگان و متخصصان داخلی گام های اولیه برای «برون رفت» از وضعیت فعلی است.
باتوجه به سکان داری «فرشاد مقیمی» به عنوان رئیس هیئت عامل ایدرو، آیا دوران جدید فرصت طرح این «چراهای» اساسی و یافتن پاسخ های دقیق فراهم خواهد شد؟