به گزارش اقتصادنیوز، نیویورک تایمز با انتشار گزارشی مدعی شد، اواسط نوامبر، ایران یکی از مقام‌های ارشد خود را به بیروت اعزام کرد تا از حزب‌الله بخواهد آتش بس با اسرائیل را بپذیرد. تقریباً در همان زمان، خبری ادعایی درباره دیدار سفیر ایران در سازمان ملل با ایلان ماسک؛ یکی از چهره‌های وابسته به حلقه نزدیک ترامپ، منتشر شد؛ دیداری که مقام‌های رسمی ایران آن را رد کرده‌اند. روز جمعه نیز مقام‌های رسمی تهران قرار است با همتایان اروپایی‌شان در ژنو در باب طیفی از موضوعات از جمله برنامه هسته‌ای رایزنی داشته باشند.

همه این فعل و انفعال‌های دیپلماتیک اخیر نشان دهنده تغییر رویکرد ایران از اواخر اکتبر است، یعنی همان بازه زمانی که ایران برای حمله تلافی جویانه به اسرائیل آماده می‌شد و جانشین فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هشدار داد: «ما هیچ تجاوزی را در 40 سال گذشته بی‌پاسخ نگذاشتیم.»

به ادعای این نشریه چرخش ایران از رویکرد سخت و حرکت در مسیر آشتی‌جویانه‌تر در روزهای اخیر، ریشه در تحولات داخلی و خارجی دارد. در همین راستا، پنج مقام ایرانی گفتند که یکی از دلایل تغییر رویکرد ایران بازگشت دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری 5 نوامبر است؛ چهره‌ای که در دوران نخست ریاستش نشان داد که غیرقابل پیش بینی است. علاوه بر این، همزمان با پیروزی ترامپ گمانه‌زنی‌ها درباره بازگشت کمپین فشار حداکثری آمریکا علیه ایران نیز افزایش یافته است.

با این همه به ادعای نیویورک تایمز، تشدید حملات اسرائیل به مواضع حزب‌الله لبنان در کنار بحران اقتصادی حاکم بر ایران نیز از جمله دلایلی است که نشان می‌دهد تهران با هدف تنش زدایی دیپلماسی در مرکز توجه خود قرار داده است. 

گروهی از مقام‌های ایرانی که در جریان فعل و انفعال‌های ایران قرار دارند در این باره گفتند که مجموع این چالش‌ها موجب شده تا تهران برای تنش‌زدایی رویکرد خود را تغییر دهد، بالاخص آن که در شرایط کنونی بخش عمده‌ای از کابینه احتمالی ترامپ، شاهین‌های آمریکایی هستند که از حامیان سرسخت اسرائیل قلمداد می‌شوند و دشمن سرسخت ایران.

این گروه در ادامه مدعی شدند، خواست ترامپ مبنی بر پایان یافتن جنگ‌ها در خاورمیانه و اوکراین، توسط مقام‌های رسمی ایران مورد استقبال قرار گرفته است. این در حالی است که ایران پیش از پیروزی دونالد ترامپ، درست زمانی که ادعاها در باب نقش تهران در ترور رئیس جمهوری منتخب افزایش یافته بود، صراحتا اعلام کرد که در این زمینه نقشی نداشته و ادعاها در این باره را شدیدا تکذیب کرد. عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، روز چهارشنبه با بیان اینکه ایران از آتش بس میان حزب‌الله و اسرائیل استقبال می‌کند، گفت: «تهران حق خود برای پاسخگویی به حملات هوایی ماه گذشته اسرائیل به ایران را برای خود حفظ می‌کند، اما در این میان تهران تحولات منطقه‌ای مانند آتش‌بس در لبنان را در نظر خواهد گرفت.»

ایران برای عصر ترامپ آماده می‌شود

در همین راستا صنم وکیل، مدیر خاورمیانه فعال در چتم هاوس، -یک گروه تحقیقاتی سیاست بریتانیایی-، مدعی است که ایران برای واکنش به تغییرات پیش رو در واشنگتن و همچنین تغییر چشم‌انداز ژئوپلیتیک داخلی و منطقه‌ای که اکنون با آن مواجه است، آماده می‌شود. از همین رو تهران در راستای حراست از منابع ملی فعلا رویکرد خود را تغییر داده و تلاش دارد تا دیپلماسی را در مرکز توجه قرار دهد.

به ادعای این تحلیلگر، با این همه صداهای مختلفی از داخل ایران به گوش می‌رسد؛ گروهی از توافق می‌گویند و گروهی دیگر می‌گویند که در چنین شرایطی می‌بایست به اهرم سخت متوسل شد.

نیویورک تایمز در ادامه یادداشت ادعایی‌اش آورد، با درگذشت ابراهیم رئیسی؛ مسعود پزشکیان به عنوان چهره‌ای میانه رو انتخاب شد و ماموریت اصلی‌اش را اصلاحات اقتصادی و اجتماعی و تعامل با غرب تعریف کرد، در شرایط کنونی نیز شواهد نشان می‌دهد که ایران در حال مقدمه چینی برای اجرای ماموریت اعلام شده پزشکیان است.

نیویورک تایمز در ادامه یادداشت ادعایی‌اش نوشت، تنها چند روز پس از انتخابات آمریکا، امیرسعید ایروانی، سفیر ایران در سازمان ملل متحد، با آقای ماسک، کارآفرین میلیاردر که از نزدیکان ترامپ محسوب می‌شود، در اقامتگاه سفیر نیویورک دیدار کرد تا درباره کاهش تنش‌ها با دولت آینده ترامپ رایزنی داشته باشد، -ادعایی که با واکنش و تکذیب ایران همراه شد.-

نیویورک تایمز به نقل از دو مقام ایرانی مدعی شد که این دیدار امیدوارکننده بود. با این همه مقام های رسمی ایران چنین دیداری را رسما تکذیب کردند. نیویورک تایمز مدعی است، در صورتی که اصل را بر صحت خبر دیدار ایروانی و ماسک بگذاریم، باید گفت که هر اندازه میانه‌روها در ایران از چنین دیداری خوشحال شدند، محافظه کاران به شدت انتقاد کردند و سفیر را خائن خواندند؛ گزاره‌هایی که نشان از اختلاف نظرهای جدی در باب تعامل با چهره‌ای دارد که سال 2018 به شکلی یکجانبه از برجام خارج شد و تحریم‌های سختی را علیه ایران اعمال و فراتر از آن در سال 2020 فرمان ترور سردار شهید قاسم سلیمانی را صادر کرد.

نیویورک تایمز در ادامه مدعی شد، هفته گذشته، پس از اینکه شورای حکام سازمان ملل در واکنش به افزایش غنی‌سازی اورانیوم در ایران و پیشرفت برنامه هسته‌ای این کشور، قطعنامه ضدایرانی را تصویب کرد، تهران واکنشی تند نشان داد و گفت که پیشرفت برنامه هسته‌ای‌اش را در اولویت قرار می‌دهد. با این همه ایران بار دیگر اعلام کرد که آماده تعامل سازنده است. این در حالی است که چندین مقام ارشد ایرانی علناً گفته‌اند که ایران آماده مذاکره با دولت ترامپ برای حل مسائل هسته‌ای و منطقه‌ای است. این خود تغییر موضع ایران در قیاس با دولت اول ترامپ است. در آن بازه زمانی ایران اصرار داشت که با آمریکا در باب سیاست‌های منطقه‌ای و سایر گزاره‌ها رایزنی نخواهد داشت.

سید حسین موسویان، دیپلمات سابق ایرانی و مذاکره کننده هسته‌ای که اکنون پژوهشگر خاورمیانه و هسته‌ای در دانشگاه پرینستون است، در این باره گفت: «ایران اکنون از رویکرد منعطفی پیروی می‌کند تا به ترامپ این فرصت را بدهد تا ببیند آیا رئیس جمهوری جدید آمریکا می‌تواند به جنگ غزه پایان داده و نتانیاهو را مهار کند یا خیر».

به گفته موسویان اگر این سناریو اتفاق بیفتد، راه برای مذاکرات جامع‌تر بین تهران و واشنگتن هموار خواهد شد. برای بیش از 13 ماه پس از حمله حماس به اسرائیل در 7 اکتبر 2023، ایران و نیروهای متحدش در لبنان، سوریه، یمن و عراق اصرار داشتند که تا زمانی که اسرائیل در غزه در حال جنگ است، حملات به اسرائیل را متوقف نخواهند کرد. با این همه تشدید حملات اسرائیل و افزایش نارضایتی میان لبنانی‌های آواره موجب شد تا تهران بار دیگر گزینه تنش زدایی را برگزیند.

نیویورک تایمز در ادامه مدعی شد، در همین راستا علی لاریجانی، مشاور رهبری ایران و سیاستمدار کهنه کار میانه رو، در اواسط نوامبر به بیروت سفر داشت. به گفته دو مقام ایرانی، لاریجانی خطاب به مقام‌های حزب الله گفت، زمان پذیرش آتش‌بس و پایان جنگ فرارسیده و ایران به بازسازی حزب‌الله کمک خواهد کرد.

به ادعای این نشریه کمتر از 48 ساعت بعد، لبنان پیشرفت در مذاکرات را اعلام کرد: «حزب الله موافقت کرده است که نیروهای خود را از مرزهای اسرائیل (سرزمین های اشغالی)دور نگه دارد، شرطی که قبلاً آن را غیرقابل قبول خوانده بود.»

ایران توپ را در زمین واشنگتن انداخت

نیویورک تایمز مدعی است، همزمان مقامات ایرانی با مشکلات اقتصادی و انرژی مواجه شدند. هفته گذشته، رئیس‌جمهوری ایران که وعده داده با جهان برای رفع تحریم‌ها و بهبود اقتصاد تعامل داشته باشد، در دیدار با مقامات بخش انرژی گفت که باید «صادقانه وضعیت انرژی را به مردم بگوید».

او گفت که زیرساخت‌های انرژی نمی‌تواند نیازهای انرژی ایران را تامین کند. تهران گفته مجید تخت روانچی، دیپلمات باتجربه و مذاکره کننده سابق هسته‌ای، روز جمعه مذاکرات با مقامات بریتانیا، فرانسه و آلمان، تروئیکای اروپایی که امروز با ایالات متحده هم‌صدا هستند را مدیریت می‌کند.

ناصر ایمانی، تحلیلگر امور سیاسی در گفت‌وگوی تلفنی در این باره گفت: «بدون شک در ایران، در میان مقامات ارشد و مردم عادی، تمایل واقعی برای پایان دادن به تنش‌ها با غرب و توافق وجود دارد». به باور این تحلیلگر، «همکاری با غرب به عنوان شکست تلقی نمی شود، بلکه به عنوان دیپلماسی معاملاتی است و می‌توان از موضع قدرت انجام شود.»