اما تحقیقات نشان داده که این تصور نادرست است و دود قلیان حاوی مواد سمی بیشتری است که می‌تواند به پوست آسیب برساند.

مشکلات پوستی ناشی از دود قلیان

پیری زودرس پوست: نیکوتین موجود در دود قلیان باعث کاهش جریان خون به پوست شده و به مرور زمان منجر به پیری زودرس و ایجاد چین و چروک‌های بیشتر می‌شود. این مسئله مشابه تأثیرات دود سیگار بر پوست است
خشکی و کدر شدن پوست: مواد شیمیایی موجود در دود قلیان به سد دفاعی پوست آسیب می‌رسانند و باعث خشکی و کاهش درخشندگی طبیعی پوست می‌شوند
آکنه و التهاب‌های پوستی: ترکیبات سمی موجود در دود قلیان می‌توانند باعث التهاب و تحریک پوست شده و بروز آکنه و سایر مشکلات پوستی را افزایش دهند​مکانیزم‌های آسیب رسانی

ترکیبات سمی دود قلیان

مونوکسید کربن (CO): مونوکسید کربن گازی بی‌رنگ و بی‌بو است که در هنگام سوختن زغال برای گرم کردن تنباکوی قلیان تولید می‌شود. این گاز می‌تواند به هموگلوبین خون متصل شده و انتقال اکسیژن به بافت‌های بدن را مختل کند. نتیجه این عمل می‌تواند سردرد، سرگیجه، ضعف و حتی در موارد شدیدتر مسمومیت با مونوکسید کربن باشد.

نیکوتین: نیکوتین یک آلکالوئید سمی است که در تنباکو یافت می‌شود و به شدت اعتیادآور است. نیکوتین باعث تنگ شدن عروق خونی شده و می‌تواند منجر به افزایش فشار خون، افزایش ضربان قلب و افزایش خطر بیماری‌های قلبی عروقی شود.

قطران (تار): قطران مجموعه‌ای از مواد شیمیایی سرطان‌زا است که در دود تنباکو یافت می‌شود. این مواد می‌توانند به ریه‌ها و سیستم تنفسی آسیب برسانند و خطر ابتلا به سرطان ریه، گلو و دهان را افزایش دهند.

فلزات سنگین: دود قلیان حاوی فلزات سنگینی مانند سرب، آرسنیک و کروم است که می‌توانند به سلامت عمومی بدن آسیب برسانند. این فلزات می‌توانند به استخوان‌ها، کلیه‌ها و سیستم عصبی مرکزی آسیب وارد کنند.

مواد شیمیایی سرطان‌زا: علاوه بر ترکیبات فوق، دود قلیان حاوی مواد شیمیایی سرطان‌زا دیگری نیز است که می‌تواند خطر ابتلا به انواع مختلف سرطان را افزایش دهد. این مواد شامل بنزن، نیتروزامین‌ها و هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای هستند.

عوارض دود قلیان بر روی سلامتی

افزایش سرعت پیری پوست: عوارض دود قلیان شامل پیری زودرس پوست می‌شود. بررسی‌های علمی نشان داده است افرادی که به صورت مکرر قلیان می‌کشند، معمولا بیشتر در خطر ابتلا به پیری پوست هستند. سموم ناشی از قلیان بر روی پوست اثر گذاشته و نشانه‌های پیری را سریع‌تر ظاهر می‌کند. علاوه بر این، قلیان کشیدن حتی موجب تیرگی پوست و تغییر رنگ لب‌ها می‌شود.

افزایش ریسک ابتلا به سرطان: سرطان یکی دیگر از عوارض دود قلیان است. در واقع می‌توان گفت در پی قلیان کشیدن دودهایی آزاد می‌شود که می‌توانند موجب ایجاد جهش‌های ژنتیکی در پروتئین‌های سرکوب‌کننده تومور شوند و خطرات ابتلا به این بیماری را چندین برابر کنند. افراد سیگاری و قلیانی بیشتر به سرطان گلو و ریه مبتلا می‌شوند. اگر ریسک خانوادگی ابتلا به سرطان در شما بالا است، باید از استعمال این ماده مخدر خودداری کنید.

بیماری‌های قلبی و عروقی: بیماری قلبی و عروقی یکی دیگر از عوارض دود قلیان است که افراد قلیانی از آن رنج می‌برند. اگر شما نیز از آن دسته افرادی هستید که به صورت تفریحی یا دائمی قلیان می‌کشید، باید بدانید که بسیار بیشتر از سایر افراد در خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی قرار دارید. بررسی‌های علمی نشان داده است که قلیان کشیدن می‌تواند خطر ابتلا به سکته قلبی را چندین برابر کرده و موجب انسداد عروق خونی شود.

بیماری‌های تنفسی: عوارض دود قلیان شامل ابتلا به بیماری‌های تنفسی شایع نیز می‌شود. دود قلیان یک دود مضر برای ریه است که می‌تواند موجب ابتلای فرد به بیماری‌های تنفسی شایع شود. آسم یکی از مهم‌ترین بیماری‌های تنفسی است که افراد قلیانی را تهدید می‌کند. برخی از افراد تصور می‌کنند که با تعویض مکرر آب قلیان می‌توانند خطر ابتلا به بیماری‌های تنفسی را کاهش دهند اما باید بدانید که این تصور اشتباه است و تعویض آب قلیان خطرات آن را کاهش نمی‌دهد.

بیماری‌های روحی و روانی: متخصصان و پژوهشگران در زمینه بیماری‌های روحی و روانی بر این باورند که افراد قلیانی بیشتر در خطر ابتلا به بیماری‌های روحی و روانی قرار دارند. افسردگی و اضطراب مزمن یکی دیگر از بیماری‌هایی است که در افراد قلیانی شیوع بیشتری دارد. بنابراین توصیه می‌شود اگر در دوران افسردگی به سر می‌برید، برای درمان سریع‌تر قلیان کشیدن را کنار بگذارید.

بیماری‌های واگیردار: یکی دیگر از عوارض دود قلیان، ابتلا به بیماری‌های واگیردار است. از آنجایی که افراد قلیانی به صورت گروهی از یک قلیان مشترک استفاده می‌کنند، بیشتر در خطر بیماری‌های واگیردار ویروسی و باکتریایی قرار می‌گیرند. تبخال، سرماخوردگی و کرونا از مهم‌ترین بیماری‌های واگیرداری هستند که می‌توانند از طریق قلیان کشیدن نیز انتقال یابند.

ریزش مو: ریزش مو یکی دیگر از عوارض دود قلیان است. قلیان کشیدن معمولا بر روی کیفیت و زیبایی مو اثر گذاشته و موجب موخوره، شوره و پوسته سر می‌شود. لازم به ذکر است که افراد قلیانی معمولا بیشتر طاسی را تجربه می‌کنند. در واقع می‌توان گفت دود ناشی از قلیان می‌تواند حتی زیبایی موی شما را نیز به خطر اندازد.

چرا کشیدن قلیان برای ورزشکاران خطرناک است؟

عوارض دود قلیان برای ورزشکاران بسیار جدی و خطرناک است. این عوارض می‌تواند تأثیرات منفی زیادی بر عملکرد و سلامت کلی ورزشکاران داشته باشد. در ادامه به بررسی برخی از این عوارض می‌پردازیم:

کاهش ظرفیت تنفسی: عوارض دود قلیان حاوی مقادیر زیادی مونوکسید کربن و سایر مواد سمی است که می‌تواند به ریه‌ها آسیب برساند و ظرفیت تنفسی را کاهش دهد. ورزشکاران نیاز به ریه‌هایی قوی و سالم دارند تا بتوانند اکسیژن کافی را در طول تمرینات و مسابقات دریافت کنند. کاهش ظرفیت تنفسی به طور مستقیم بر عملکرد ورزشکاران تأثیر می‌گذارد و می‌تواند باعث کاهش استقامت و توان آنها شود.
افزایش ضربان قلب و فشار خون: عوارض دود قلیان نیکوتین موجود در دود قلیان می‌تواند باعث افزایش ضربان قلب و فشار خون شود. این تغییرات می‌توانند خطر بروز مشکلات قلبی و عروقی را در ورزشکاران افزایش دهند. ورزشکارانی که به طور مداوم قلیان می‌کشند، در معرض خطر بیشتری برای بروز سکته قلبی و سایر مشکلات قلبی هستند.
کاهش عملکرد بدنی: عوارض دود قلیان مواد سمی موجود در دود قلیان می‌توانند باعث کاهش اکسیژن‌رسانی به بافت‌های بدن شوند. این موضوع می‌تواند منجر به خستگی زودرس و کاهش عملکرد بدنی ورزشکاران شود. ورزشکاران نیاز به انرژی و استقامت بالا دارند و کاهش سطح اکسیژن می‌تواند توانایی آنها را در انجام تمرینات و مسابقات به شدت کاهش دهد.
تأثیرات منفی بر ریکاوری: عوارض دود قلیان می‌تواند فرآیند ریکاوری را کند کرده و باعث افزایش زمان لازم برای بازگشت به حالت طبیعی شود. این موضوع می‌تواند منجر به افزایش خطر آسیب‌دیدگی و کاهش عملکرد در طولانی مدت شود.
اختلال در تعادل هورمونی: عوارض دود قلیان نیکوتین و سایر مواد شیمیایی موجود در دود قلیان می‌توانند باعث اختلال در تعادل هورمونی بدن شوند. این اختلالات هورمونی می‌توانند تأثیرات منفی بر رشد عضلات و بازسازی آنها داشته باشند و عملکرد ورزشکاران را تحت تأثیر قرار دهند.

نتیجه‌گیری

عوارض دود قلیان بر سلامت انسان بسیار گسترده و جدی است. عوارض دود قلیان نه تنها به سیستم تنفسی و ریه‌ها محدود نمی‌شود، بلکه بسیاری از سیستم‌های دیگر بدن را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. عوارض دود قلیان شامل افزایش خطر سرطان، بیماری‌های قلبی و عروقی، مشکلات دندانی و دهانی، و ضعف سیستم ایمنی است.

مصرف قلیان با ترکیبات شیمیایی مضر مانند نیکوتین، قطران و مونوکسید کربن، باعث ایجاد بیماری‌های مزمن انسدادی ریه (COPD)، سرطان ریه و سایر سرطان‌ها، بیماری‌های قلبی و عروقی و افزایش فشار خون می‌شود.

علاوه بر این، عوارض دود قلیان شامل پوسیدگی دندان‌ها، بوی بد دهان، سرطان دهان و گلو، اختلالات خواب و ایجاد اعتیاد شدید به نیکوتین است. همچنین، عوارض دود قلیان می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و فرد را مستعد ابتلا به عفونت‌ها و بیماری‌های مختلف کند.

با توجه به عوارض دود قلیان، کاهش یا قطع مصرف آن می‌تواند به طور قابل توجهی سلامت عمومی را بهبود بخشد و از بروز بسیاری از بیماری‌های خطرناک جلوگیری کند. آگاهی بخشی در مورد عوارض دود قلیان و تشویق افراد به ترک این عادت مضر، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و می‌تواند به ارتقاء سلامت جامعه کمک کند.