دزد‌ها دیگر راهزنان سر گردنه‌ها نیستند و ترجیح می‌دهند در نور روشن کامپیوتر و لپ‌تاپ‌ها سراغ ما بیایند و سرمایه‌های ما را بر باد بدهند.
به گزارش خبرنگار اجتماعی تابناک، روایت کارتون قدیمی همچنان ادامه دارد. پینوکیو را یادتان هست؟ همان قسمتی که روباره مکار وگربه‌نره به او گفتند پول‌هایش را بکارد تا درخت پول دربیاید و پولش چند برابر شود؟ آن وقت‌ها شما به پینوکیو خندیدید؟ شاید باور نکنید. این قصه هنوز ادامه دارد و از میزان اعتماد بیهوده افراد به وعده‌های پرسود ارز‌های دیجیتال دقیقا به همان شکل سوءاستفاده می‌شود و گاهی اوقات قصه آدم‌هایی که پول‌هایشان را از دست داده‌اند، خیلی دردناک است.
قبل از اینکه این گزارش را شروع کنیم، باید با یک اصطلاح آشنا شویم؛ اسکم.
اسکم scam یعنی کلاهبرداری؛ و سایت‌های اسکم سایت‌هایی هستند که دقیقا مشخص نیست چه کسی مسولیت آن را بر عهده دارد و حتی چندان هم قابل ردیابی نیستند. اما مهم این است که این سایت‌ها با شیوه‌های مختلف اطلاعات یا دارایی‌های کاربرانشان را به سرقت می‌برند. آن هم با وعده‌های دروغ، اما جذابِ هدیه دادن ارز‌های دیجتال، سرمایه‌گذاری با سود بالا و...
ما دقیقا چطور گول می‌خوریم؟
اعتماد کردن به وب‌سایت‌های اسکم خیلی کار پیچده‌ای نیست. چون آنها راهکار‌های پرفریب و جذابی دارند که گاهی اوقات نمی‌توان بر پیشنهاداتشان چشم بست. از طرفی، ساخت یک وب‌سایت اسکم و گرفتن پول از دیگران، چندان کار سختی نیست. بعضی از آنها عبارتند از:
ساخت یک توکن دروغین و فیک که شما مستقیم آنجا پولتان را واریز می‌کنید.
ساخت یک کانال یا پیج و گذاشتن اسم‌های نامعقولی مثل: دکتر رمزارز، مِستر دیجیتال و... و معرفی توکن‌های کم‌شهرت و نشان دادن سودهای زیاد قبلی‌ها.
وعده‌های سرمایه‌گذاری با سودهای خیلی بالا
از آنجایی که قصد نداریم این گزارش خیلی سخت و تخصصی شود، همه چیز را بر مبنای مثال‌های واقعی و تجربه‌های تلخ مالباختگان پیش می‌بریم و از شما هم می‌خواهیم که تجربه‌های خودتان را برایمان بگویید. برای ورود به موضوع با این پیام از یک آقای جوان شروع می‌کنیم. البته عناوین سایت‌ها و شبکه‌ها با حذف یک تا سه حرف آنها آمده تا زمینه تبلیغ آنها و گرفتار شدن عده‌ای دیگر فراهم نشود: «سلام وقت بخیر. سایت fintechin...tlimited.com/ یک سایت کلاهبرداری است. لطفا در این سایت سرمایه‌گذاری نکنید. ۶۰ میلیون سرمایه من از دست رفت. به شخصی که در تلگرام به من پیام داد اعتماد کردم. خیلی پشیمانم و نمی‌دانم چگونه در این سایت گرفتار شدم. ابتدا سود روزانه واریز می‌شد و برداشت جزئی انجام می‌دادم. بعد به بهانه طرح سرمایه‌گذاری اجازه برداشت نداشتم و دوباره گفت: باید مالیات پرداخت کنید. خواهش می‌کنم این سایت کلاهبرداری را به دوستان و گروه‌ها اطلاع‌ارسانی کنید تا دیگران گرفتار نشوند.»
روزی که اعصابتان خرد می‌شود...
سرمایه‌گذاران با هزار و یک امید وارد سایت‌ها و برنامه‌های مختلف می‌شوند و رمز ارز و توکنی را می‌خرند، یا حتی پولی را برای سرمایه‌گذاری و با هدف گرفتن سود روزانه یا ماهیانه واریز می‌کنند، بعد وقتی قصد فروش رمزارز یا برداشت اصل پول خود را را دارند، با یکی از این مشکلات مواجه می‌شوند:
به نقل از شیما: سلام کسی خبر داره نیوسنتری اسکم شده یا نه، از امروز دیگه نمیشه به سایت رفت.
به نقل از رضا: همه دارایی‌ام رو توی یه سایت گذاشتم و پرداخت نکردن. به نظرتون چیکار کنم؟
به نقل از اسحاق: در این W...f فعالیت داشتیم. الان یه هفته هست برداشت پول زدیم. همش در حال پردازش هست. آیا کلاهبرداری کرده؟
به نقل از کارن: سلام من سرمایه زیادی داخل ک... مبوس تیک بردم ولی یک هفته‌ای است واریزی نداشته. کسی خبری نداره؟
به نقل از آرش: بنده یک شت کوین رو در صرافی po...coin خریداری کردم. اما الان نمی‌تونم بفروشم. می‌نویسه slippage low
به نقل از امید: توی تلگرام یه کانالی هست بنام ar...an saberi VIP trade. یه ارزی معرفی کرد به نام pantera خریدم ولی فروش نمیره و با ارور increase slippage مواجه میشم. آیا این کلاهبرداری بوده؟ و یک ارز دیگه هم بنام ba...y xrp کانال تلگرامی sh...rk trade معرفی کرده و اونم در موقع فروش همین ارور رو میده. لطفا بررسی کنید اگر کلاهبرداری هست بگید مردم بیشتر از این باخت ندن. ما که باختیم فکر کنم.
به نقل از مجید: سایت co...nbit.com اول به شما تو تلگرام یا ایمیل یا شبکه‌های اجتماعی دیگه میگه که شما برنده بیت کوین شدی و وقتی میری و ثبت‌نام می‌کنی، کدی که تو ایمیل اومده رو وارد می‌کنی، می‌بینی حدود ۱۲۸۰۰ تتر یا بیت کوین میده و وقتی می‌خوای برداشت کنی، میگه باید حدود ۴۲۸ دلار ارزش بیت کوین واریز کنی و بعدِ واریز همه رو برداشت کنی. اول خوشحال شدم، اما یکم تحقیق کردم دیدم یه خانومی تو اسپانیا همچین گولی خورده و شکایت کرده. خلاصه اصلا اعتماد نکنید.
این فقط یک مشت نمونه خروار بود. سایت‌های اسکم یک وعده رویایی برای پول درآوردن می‌دهند. مثلا سود سرمایه‌گذاری بالا یا افزایش رشد ناگهانی یک رمز ارز یا حتی عبارت‌هایی مثل این که شما به شکل تصادفی برنده مقدار زیادی بیت‌کوین یا تتر شده‌اید.
هر کدام از اینها نیز یک سازوکار مشخص دارد. مثلا در سودهای بالا، حتی ممکن است تا چند وقت، منظم، پول خوبی به حسابتان واریز شود و حتی به شکل جزئی امکان برداشت داشته باشید. اما وقتی قصد می‌کنید که همه یا بخش مهم‌تری از پولتان را بردارید، با پیام‌هایی مثل: پرداخت مالیات، واریز اولیه جهت باز شدن حساب و... مواجه می‌شوید و شما مدام مجبورید که پول واریز کنید و این چرخه بی‌انتها هیچ وقت به پایان نمی‌رسد. نه تنها پول اولیه‌تان از دست می‌رود، مقدار زیاد دیگری هم پول به خاطر باز شدن حسابتان واریز کرده‌اید.
این پیام از رضا را بخوانید: «شرکت سرمایه‌گذاری skyle...lpro کاملا یک شرکت کلاهبرداری است. چون ۵۰۰۰ دلار پول من را هم خورده است. روز‌های اول که شروع کار است، می‌توانی مثلا ۱۰۰ دلار تا ۵۰۰ دلار سرمایه‌گذاری کنی و خیلی راحت برداشت می‌کنی و این یک دام است. بعد از واریز ۵۰۰۰ دلار دیگر هیچ‌وقت نمی‌توانید برداشت کنید. چون بعد از واریز ۵۰۰۰ از شما می‌خواهد مالیات پرداخت کنید تا برداشت کنید و وقتی مالیات را واریز کردید دوباره نمی‌توانید برداشت کنید، چون باید لیمیت پرداخت کنید؛ و این گونه مثل یک ربات شمارا وادار می‌کند که برای به دست آوردن پول خود فقط واریز کنید. در این شرکت فقط یک نفر فعالیت دارد و تمام پاسخ‌های آنلاین و تلگرام و واتس اپ را پاسخ می‌دهد. اسم او پاتریشیا دنیس است که زمانی که پول را در شرکت واریز می‌کنید، او پول را برداشت می‌کند و یک عدد و رقم برای شما در سایت باقی می‌گذارد. لطفا به این شرکت اعتماد نکنید. من یک مال‌باخته هستم به همین روشی که گفتم پول من را هم خورده است.»
آن دسته از پیام‌هایی که شما برنده بیت‌کوین و امثالهم شده‌اید هم تقریبا به همین صورت کار می‌کنند. یک لینک و رمز عبور به شما داده می‌شود و وارد سایت حساب کاربری‌تان می‌شوید و می‌بینید: بله! واقعا من برنده شده‌ام. دودوتا چهارتایی می‌کنید و با آن پول زیاد محاسبه می‌کنید که احتمال می‌توانید تغییری در وضعیت مالی زندگی‌تان بدهید. اما به محض این که کلید دریافت رو بزنید پیام‌هایی می‌بینید که فلان قدر واریز کنید تا کل این پول برای شما منتقل شود. یا برای برداشت لازم است که سطح خودتان را ارتقا دهید تا هم سود بیشتر بگیرید و هم موجودی‌تان را بتوانید بردارید. دقیقا از همینجاست که مراحل فریب شما آغاز می‌شود. اصلا نه بیتکوینی قرار است مفت و بی‌حساب به شما داده شود و نه پرداخت‌هایی که داشته‌اید به حسابتان برمی‌گردد.
حالت بعدی برای کانال‌هایی است که ناگهان با رشد‌های زیاد، حسرت داشتن پول بزرگ را پیوسته بر دل شما می‌گذارند. اما آنها هم فریبی بیش نیست. این پیام را بخوانید: «اخیرا یه کانال تلگرامی ارز‌های نوظهور رو به صورت رایگان معرفی میکنه که از لحظه عرضه مثل موشک میرن بالا و سودهای چند برابری و چند ده برابری میدن. دیشب هم ارز m...t رو معرفی کرد که توی همین چند ساعت ۴۰۰ درصد بالارفته؛ و میگه از صرافی پوکوین و پنکیک سواپ میتونی بخری؛ و میگه زیر ۳۰۰ دلار خرید بزنی تا ۴۵ روز قفله و نمیتونی بفروشی. بالای ۳۰۰ دلار رو هر لحظه میشه فروخت.»
جواب این فرد شکست‌خورده هم این است که در صرافی‌های پو... وین و پ... کیک هر کسی می‌تواند یک ارز معرفی کند و افراد هم از او خرید کنند؛ و تقریبا هیچ نظارتی نیست. مهم این است که وقتی شما پولتان را آنجا گذاشتید، آیا می‌توانید برداشت کنید؟ که معمولا پاسخ منفی است. چرا؟
چون گاهی اوقات، اصلا آن رمزارز امکان فروش ندارد. گاهی اوقات، مالیات ۱۰۰ درصدی به آن می‌خورد. یعنی شما اگر کل دارایی‌تان در آن رمزارز را بفروشید، باید ۱۰۰ درصد مالیات بدهید که باز هم موجودی شما صفر می‌شود. گاهی اوقات هم ناگهان می‌بینید که دیگر آن رمزارز نیست. کجاست؟ چه شد؟ صاحبش صفحه را بست و پول شما را خورد. به همین سادگی.
گاهی اوقات هم ماجرا به قول آرین این طور پیش می‌رود: «من چند وقت پیش داخل اینستاگرام فیلمی دیدم که شخصی از تراست ولت خود ۱۰۰دلار به این سایت واریز کرد و ۵۰۰دلار برداشت کرد. یعنی ۴۰۰دلار جایزه گرفت. بعد من رفتم از صرافی ایرانی ۱۰۰دلار ریختم وارد سایت و همین کار را کردم، اما نشد. بعد پیام دادم به پشتیبانی. گفت +۹۸آی‌پی ایران است. کاربران ایرانی باید ۱۹۰ تتر واریز داشته باشند برای برداشت جایزه.» شاید تاکنون شما هم با چنین خطایی مواجه شده‌اید و احتمالا در دلتان به تحریم بودن کشورمان گلایه داشته اید. اما این بار، استثنائا، باید از شرایط خوشحال باشید. چون مثل آرین فقط ۱۰۰ دلار از دست داده‌اید و آن ۱۹۰ تتر دیگر در جیب خودتان باقی مانده و دست دزدانِ پولتان نرسیده.
حالت دیگر، همین مدلی است که آقای قاسمی درتجربه‌اش تعریف کرده: «سلام سایت Us...tspl.com یک سایت کلاهبرداری است. متاسفانه من گول یک نفر رو خوردم و حدود ۴۵۰۰دلار سرمایه‌گذاری کردم و وقتی درخواست برداشت زدم ایمیل زد برام که باید مالیات بپردازی، اونم نه از موجودی که در سایت دارم. بلکه باید از طریق صرافی یا کیف پول خارج از این سایت واریز کنی تا درخواست برداشتت تایید بشه و حسابم رو غیرفعال کرد که مجبور بشم واریز کنم. ولی این کارو نکردم و جلوی ضرر بیشتر رو گرفتم. خواهش می‌کنم شما گول این سایتا رو نخورید توی این اوضاع بد اقتصادی.» این نکته بسیار مهمی است و افراد زیادی در تجربه‌هایشان آن را بیان کرده‌اند که با پشتیبانی سایت صحبت کرده‌اند که این پول مالیات را از موجودی اصلی‌ام کسر کنید. اما پشتیبان گفته که تا گردش حساب از جانب شما رخ ندهد، امکان برداشت نیست. چرا؟ چون اصلا قرار نیست که پولی به شما برگردد. ضمن این که قرار است که تا جای ممکن از شما پول گرفته شود.
مرحله بعد از شکست
وقتی پولتان را در یکی از حساب‌ها از دست دادید، تازه سوال‌های جدید شروع می‌شود. حتی گاهی اوقات ممکن است در مرحله انکار واقعیت باشید که نه بابا، دوستِ پسرعمه دخترعموم، دقیقا از همین سایت کلی پول گرفته و ماشین فلان خریده، نوه پسرخاله‌ی دوستِ همکارم با سود همین سایت زندگی‌اش را عوض کرده. توجه کرده‌اید که در چنین مواقعی همیشه آن کسی که سود کرده چقدر دور از دسترس است؟! اصلا بگذریم. واقعا بعضی‌ها هم اولش سود می‌کنند. چون وارد طرح‌های پانزی شده‌اند. آن وب‌سایت به یک عده پول داده و بعد، ناگهان همه سرمایه‌ها را با یک قلپ آب رویش، خورده و تمام. به همین سادگی.
در هر صورت بعد از مرحله شکست، پیام‌ها حال و هوایشان فرق می‌کند:
به نقل از امین: «من شماره واتساپ فردی که این سایت را معرفی کرد را دارم. می‌توان کاری کرد؟ لطفا راهنمایی فرمایید. ممنون.» شاید پلیس فتا. اما تجربه رضا چیز دیگری می‌گوید: «سلام، این مساله در یک گروه تلگرامی برایم اتفاق افتاد و در دومرحله حدود۶میلیون تومان ازم بردند، تازه بارسوم گفت ۱۷میلیون و۴۸۱هزارو۱۸۳تؤمان واریزکنید تا مبلغ ۷۰۰میلیون تومان به حسابتان واریز بشه که من دیگه در مرحله سوم کات کردم و به پلیس فتاهم زنگ زدم، اما کار از کار گذشته بود. آنها هم سرشان خیلی شلوغ بود و وقت نشد در کل».
واقعیت این است که سرور بعضی از اینها در ایران نیست. اصلا خود مالباختگان به جای این که اول تحقیق کنند، بعد از که پولشان به هوا رفت مشغول تحقیق شدند و فهمیدند بعضی از صاحبان این سایت‌های اسکم در افریقا و دیگر نقاط جهان هستند. ظاهرا هیچ راهکاری نیست و فقط می‌توانید تا حد ممکن خصوصا به زبان انگلیسی اطلاع‌رسانی کنید که دیگران مثل شما فریب نخورند. اما جالب اینجاست که الان یک سری افراد با اسم‌های ایرانی در فضای مجازی و در کانال‌ها و گروه‌هایشان مشغول معرفی چنین سایت‌هایی هستند. پیدا کردن اینها هم سخت است. حتی فردی گفته بود که شماره ایرانسل یکی از همان‌ها را دارد. بعد از کلی پیگیری فهمیده بودند که شماره یک فرد معتاد بوده که بعد به دست فرد دیگری رسیده و بعد فرد دیگری و... انقدر موضوع پیچیده بوده که اصلا مشخص نبود این شماره دست چه کسی است، و چه کسی این پول‌ها را برداشته.
چطور در امان بمانیم؟
ما برای پول درآوردن باید کار کنیم. واقعیت همین است و بس. حتی آنهایی هم که ترید می‌کنند و پول‌های سنگینی به حسابشان وارد می‌شود، خیلی‌هایشان بار‌ها سرمایه از دست داده‌اند و افراد معتبرشان ساعت‌های طولانی مشغول آموزش و افزایش مهارت‌های چارت‌خوانی بوده‌اند.
با این حال، اگر چنین فضایی برایتان جالب است، راهکار‌های تشخیص وب‌سایت‌های اسکم راحت است:
۱. بی‌بروبرگرد هرجا عدد بالایی برای سود و سرمایه‌گذاری به شما پیشنهاد کرد، شک کنید. چرا باید یک جا به شمایی که اصلا نمی‌شناسدتان، چنین رقم‌های بالایی بدهد. اصلا اگر این طور است، چرا در دنیای ما تعداد ایلان ماسک‌ها و زاکربرگ‌ها مثل قارچ بیشتر و بیشتر نمی‌شود؟ اصلا این سود بر اساس چه کاری حاصل می‌شود که حالا قرار است به شما برسد؟
۲. بسیاری از وب‌سایت‌های اسکم حتی یک طراحی سایت درست و حسابی ندارند. یعنی یک قالب تکراری را با کمترین هزینه برمی‌دارند و در آن اطلاعاتشان را با عدد‌های عجیب و غریب وارد می‌کنند.
۳. پروژه‌های مهم در این حوزه همیشه اعلام می‌کنند که حمایت‌های مالی و نقشه راهشان چیست. از طرفی پشتیبانی قوی دارند. شما هم قبل از اعتماد کردن، تمام این موارد را چک کنید.
۴. به تعداد پیام‌های منفی و صحبت‌های افرادی که فریب خورده‌اند توجه کنید. یعنی قبل از هر نوع واریزی تا حد ممکن سرچ کنید که چه کسانی از این وب‌سایت سود برده‌اند و چه کسانی متضرر شده‌اند.
۵. هیچ وقت دنبال پولِ مفت نباشید. (این کلی‌ترین و منطقی‌ترین راه برای همیشه زندگی است.)
چند سوال مهم
برای نوشته شدن این گزارش، خبرنگار تابناک بیش از یک هزار نظر و کامنت از مالباختگان و نحوه از دست رفتن پولشان را بررسی کرد. عجیب است که در میان صحبت‌های این افراد، به نظر می‌رسید که بعضی‌ها صرفا به یک سیگنال، به حرف یک دوست یا آشنا، و حتی یک تبلیغ اعتماد کرده‌اند و پول عزیزی را که گاهی تا ۱ میلیارد تومن هم می‌رسیده، به سادگی در چنین فضا‌هایی سرمایه‌گذاری کرده‌اند؛ و عجیب‌تر از همه این که بعضی‌ها هنگام پرسش از دیگران، درباره کلاهبردار بودن یک سایت و ارزدیجیتال مقاومت‌های عجیبی از خود نشان می‌دهند که مگر می‌شود؟! یعنی حتی برای بار دوم حاضر نیستند که اطلاعات آنچه را خریده‌اند بررسی کنند که هر چه زودتر از این باتلاق بیرون بیایند.
مگر غیر از این است که هیچ کلاهبرداری روز اول مستقیم نمی‌گوید که من می‌خواهم پولت را بالا بکشم؟ همه اول در باغ سبزی را نشان می‌دهند که رویا‌های ما در آن خفته است. حتی مواردی بود که فرد مال‌باخته اعتراف کرده بود که من هشدار‌هایی را احساس کردم، اما باورم نمی‌شد. چون یکی دو بار از آن سایت سود گرفته بودم. حالا پول، که پول خودتان است و اختیارش را دارید. اما حیف است که به این سادگی آن را از دست بدهید.
خوانندگان این مطلب اگر خودشان یا نزدیکانشان در همین سایت‌های اسکم پولشان را از دست داده‌اند، تجربه خود را برای ما بنویسند تا هم دیگران آگاه شوند و هم با پرداختن به زمینه‌های فنی پیگیری حقوقی این نوع فعالیت ها، بتوان نسبت به ریشه کنی آن امیدوار بود. دزد‌ها دیگر راهزنان سر گردنه‌ها نیستند و ترجیح می‌دهند در نور روشن کامپیوتر و لپ‌تاپ‌ها به سراغ ما بیایند و سرمایه‌های ما را بر باد بدهند.