نشست تأملی در مقامات و امتیازات خاص حضرت سیدالشهدا(ع) با سخنرانی محمدحسین رجبی دوانی، رئیس بنیاد ایران‌شناسی ۳۰ مرداد در فضای مجازی برگزار شد که گزیده آن را در ادامه می‌خوانید؛

ائمه(ع) کامل‌ترین انسان‌ها و دارای فضیلت‌های بزرگ و بی‌مانند بودند و سرآمد خلقت خدا هستند به خصوص پنج تن آل عبا که برترین‌ها هستند و هیچ یک از انبیای الهی و اولیای الهی از نظر مقام و رتبه نمی‌توانند با ساحت مقدس اهل بیت(ع) برابری داشته باشند. با این حال خداوند به خاطر قیام سیدالشهدا(ع) و ایثار بی‌مانندی که ایشان از خود نشان داد و برای جلب رضای خداوند و عمل به تکلیف الهی سخت‌ترین مصیبت‌ها را متحمل شد و جز شکر در درگاه خدا سخن دیگری به زبان نیاورد، امتیازاتی برای امام حسین(ع) قائل شده است که این امتیازات درباره ساحت مقدس دیگر اهل بیت(ع) نیست.

مقامات اهل بیت(ع) بر اساس ترتیب است. رتبه اول برای پیامبر(ص) است و در رتبه دوم امیرالمؤمنین(ع) قرار دارند. سومین مقام برای حضرت فاطمه زهرا(س) است. البته برخی علما قائل به برابری مقام حضرت علی(ع) و حضرت زهرا(س) هستند و حتی برخی حضرت فاطمه(س) را برتر می‌دانند. در مرتبه چهارم امام حسن(ع) هستند و امام حسین(ع) در مقام پنجم قرار دارند یعنی مقام امام حسن(ع) بالاتر است و او بر امام حسین(ع) امامت و ولایت داشته است. با اینکه امام حسین(ع) در مقام پنجم است امتیازات ویژه‌ای خداوند برایش قائل شده که آن حضرت را ممتاز کرده است.

علت قرار دادن امامت در نسل امام حسین(ع)

من به شماری از این امتیازات و مقامات که خداوند برای امام حسین(ع) قائل شده است می‌پردازم. اولین ویژگی که خداوند برای ایشان قائل شده، این است که به سبب جان‌فشانی آن وجود مقدس و صبر و تحمل بر شهادت عزیزترین کسانش، امامت را در نسل امام حسین(ع) قرار داده است یعنی ما در این رابطه حدیث داریم که خداوند اراده کرده امامت در نسل امام حسین(ع) قرار بگیرد لذا امامان شیعه که در حقیقت امامان اسلام هستند همه از نسل امام حسین(ع) هستند. این نکته را هم اضافه کنم که تمام فرق اسلامی قائل به این هستند که حضرت مهدی(عج) از نسل امام حسین(ع) است. این اولین امتیاز برای امام حسین(ع) است.

دومین امتیاز، تأکید فراوان بر عزاداری امام حسین(ع) است. ما برای پیامبر(ص)، امیرالمؤمنین(ع)، حضرت زهرا(س) و امام حسن(ع) حدیث نداریم که هر سال عزاداری کنید ولی در ارتباط با امام حسین(ع) تأکید شده است. امام رضا(ع) می‌فرماید همین که ماه محرم فرا می‌رسید، پدرم به شدت غمگین بود و لبخند بر لبانش نقش نمی‌بست تا روز عاشورا که اوج مصیبت آن حضرت بود. 

بنابراین تأکید فراوان بر عزاداری امام حسین(ع) شده است و نکته مهم تأکید فراوان و بیش از عزاداری بر امام حسین(ع) بر زیارت کردن آن وجود مقدس است، یعنی سومین امتیازی که خداوند برای آن حضرت قائل شده، زیارت ایشان است. بله، بر زیارت همه اهل بیت(ع) توصیه شده است اما برای زیارت امام حسین(ع) تأکید بسیار و ویژه‌ای شده است. در روزهای بسیار بافضیلت تأکید فراوان بر زیارت امام حسین(ع) شده است. مثلاً شب قدر، شب نیمه شعبان و روز عرفه از با فضیلت‌ترین اعمال، زیارت امام حسین(ع) است.

مقایسه حج با زیارت امام حسین(ع)

مهم این است که زیارت امام حسین(ع) اگرچه مستحب است ولی نباید ترک شود. من می‌خواهم بین زیارت آن حضرت و زیارت خود خداوند یعنی مناسک حج مقایسه کنم. حج یکی از فروع دین ما و از فرائض بزرگ الهی است که بسیار اهمیت دارد و واجب است هر مسلمانی یکبار در عمر خود به این مهم اقدام کند و این فریضه را انجام دهد. همین حج با این عظمت چنانچه راه‌هایش ناامن باشد و جان زائر خانه خدا در خطر باشد، ساقط می‌شود یعنی تا رفع خطر واجب نیست مسلمانان به این مهم اقدام کنند. لذا در سال ۶۶ تبهکاران سعودی زائران مظلوم ایرانی را به خاک و خون کشیدند و چند سال حج برای ایرانیان تعطیل شده بود.

این در حالی است که زیارت امام حسین(ع) با اینکه مستحب است ولی چنان اهمیت دارد که تأکید شده نباید به بهانه ناامنی راه‌ها زیارت امام حسین(ع) ترک شود یعنی اگر خطری وجود دارد، تهدید جانی وجود دارد نباید زیارت امام حسین(ع) ترک شود. لذا در طول تاریخ خیلی موارد بوده مردمانی برای به پا داشتن این مهم و جلوگیری از ترک زیارت امام حسین(ع) هزینه کردند. در دوران متوکل عباسی و عصر امامت امام هادی(ع)، حکومت متعرض قبر امام حسین(ع) شده و زیارت حضرت ممنوع شد. در این شرایط خیلی از زائران شب‌ها دور از چشم مأموران به زیارت می‌آمدند. وقتی متوکل متوجه این مسئله شد، دستور داد دست و پای زائران حرم حسینی قطع شود. نهایتاً متوکل دستور داد قبر آن حضرت را ویران کنند. این حرکت وقیحانه باعث شد پسرش بر ضد پدر اقدام کند و او را از میان ببرد و زیارت امام حسین(ع) دوباره از سر گرفته شود.

در ارتباط با عزاداری امام حسین(ع) این نکته را اشاره کنم در دین اسلام ریاکاری به کاری که واقعی نیست به شدت نهی شده است اما برای برخی موارد تظاهر کردن نه تنها بد نیست بلکه توصیه هم شده است مثلاً در ارتباط با عزای امام حسین(ع) اگر مجلسی شرکت کردیم که نتوانستیم گریه کنیم، توصیه شده است تباکی کنید یعنی خودتان را به گریه کردن بزنید و نشان بدهید که دارید گریه می‌کنید. در اینجا تظاهر کردن به این مسئله اشکالی ندارد بلکه توصیه شده است. این هم خودش از نکات جالب و عجیب است.

یکی دیگر از امتیازات امام حسین(ع) با دیگر اهل بیت(ع) در این است که نسبت به زیارت سایر اهل بیت(ع) توصیه شده غسل کنید، بهترین لباس و پاکیزه‌ترین لباس خود را بپوشید و عطر بزنید و به زیارت بروید ولی در زیارت امام حسین(ع) بیان شده است برای بار اول بدون اینکه غسل کنید و گرد و غبار سفر را از روی خود پاک کنید و با حال محزون به زیارت امام حسین(ع) مشرف شوید. علت این مسئله این است که ایشان تنها امامی است که هنگامی که به شهادت رسید، بدن مقدسش خاک‌آلود بود و غسل داده نشد و کفن بر تن مقدس پوشیده نشد و به همان صورت دفن شد.