سید محی الدین حسینی ارسنجانی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در شیراز، گفت: خیام خوانی بعنوان فعالیتی نو در بافت تاریخی شیراز و مجموعه گردشگری و اقامتی نصیر نظام از یک ماه پیش آغاز شده است.

وی افزود: با برنامه‌ریزی‌های مژگان وفایی مدیر انجمن ادبی «رادیو اقلیم عشق» و باهمراهی های آقایان رنجبر و ستار دو تن از خیامی خوان های مطرح جنوب کشور، فعالیت ادبی خیام خوانی که پیشتر از این در برخی مناطق و نواحی ایران از جمله در نیشابور و خراسان بزرگ و استان بوشهر برگزار شده و می شود در فارس و شیراز نیز این هنر ارزنده که توام با خوانش اشعار ناب خیام نیشابوری شاعر بلند اوازه و موسیقی سنتی اقوام ایرانی همراه است در یک روز از هفته (پنجشنبه ها) در این مرکز فرهنگی و ادبی برگزار شده و با استقبال خوب ادبا و شاعران، دوستداران شعر و ادب پارسی و عموم مردم مواجه شد.

ارسنجانی ادامه داد: عمر خیام نیشابوری (۴۴۰ – ۵۱۷ هجری قمری) فیلسوف، ریاضی‌دان، ستاره‌شناس و شاعر رباعی سرای ایرانی در دورهٔ سلجوقی و لقبش «حجّةالحق» بوده است، رباعیات خیام شهرت جهانی داشته و به زبانهای زنده دنیا ترجمه یا برگردانده شده، آوازه وی در غرب به طور مشخص مدیون ترجمه اشعار خیام توسط ادوارد فیتز جرالد است.

به گفته این پژوهشگر حوزه شعر و ادب شیراز، خیام‌خوانی یا رباعی خوانی، سبکی خاص و متمایز از خواندن رباعیات خیام بصورت آواز با بهره گیری از آلات و سازهای مختلف موسیقی و جزئی از موسیقی محفلی و خصوصی خراسان بزرگ بویژه نیشابور و بندر بوشهر است و با یزله‌خوانی، که از فرمهای کهن موسیقی بوشهر است، همراه می شود.

حسینی ارسنجانی در تشریح هنر خیام خوانی یاد آور شد: این گونه از اجرای متاثر از موسیقی ردیف ایرانی که ساز های اصلی آن ضرب و نی جفتی (ساز های محلی جنوب ایران) یا فلوت همراه با دم‌گرفتن متمادی حاضران است، در مایه‌های بیات ترک (بیات زند) و آواز دشتی یا از آواز افشاری نیز برای اجرای آن بهره می گیرند.

وی خاطرنشان کرد: خیام‌خوانی، برجسته ترین و پرطرفدارترین موسیقی بومی در استان بوشهر است که محبوبیت آن نه تنها در این استان بلکه در تمام کشور و حتی خارج از مرزهای ایران مشهود است.یک نوع از موسیقی که بر پایه خواندن و اجرای رباعیات خیام شکل می گیرد.رباعی را کامل‌ترین قالب شعر در دنیای ادبیات جهان میدانند زیرا دارای فلسفه ای است که بر مبنای آن حکمی صادر می شود و در پس آن اندیشه ای ژرف نهفته و به لحاظ ساختار، چهار مصراع است.

دبیر اجرایی گروه شاهدان شیراز، گفت: در خیام خوانی هم همانگونه که از نامش پیداست، تمرکز اصلی روی مرور رباعیات حکیم عمر خیام است که با زبان شعر از جور و جفای زمانه صحبت میکند و دنیا را به نقد میکشاند و دست‌آخر به این نتیجه می‌رسد که نباید در غم گذشته و ترس از آینده بود و باید همین لحظه از زندگی را غنیمت شمرد و دلخوش بود.در خیام خوانی گاهی ابیاتی از حافظ، سعدی و باباطاهر نیز به گوش می رسد که دلیل آن، وجود مضامین مشابه در این ابیات با رباعیات خیام است.