به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، حسن وحید، معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان منابع طبیعی در برنامه سلام خبرنگار صبح شنبه ۱۱ فروردین ۱۴۰۳ شبکه خبر با تشریح فواید چندجانبه آبخیزداری در تامین آب، حفاظت از خاک و منابع طبیعی اظهار داشت: برای ۹۰ میلیون هکتار از اراضی مطالعه شده کشور طرح‌های آبخیزداری تدوین شده که در صورت اجرای کامل آنها، تنها در زمینه استحصال آب، سالانه ۵۰ میلیارد متر مکعب آب در دسترس قرار می‌گیرد که با توجه به تغییرات اقلیمی و کاهش مناب آب از اهمیت بالایی برخوردار است و حجم زیادی از کسری آبخوان‌ها را جبران می‌کند.

وی تصریح کرد: آبخیزداری از نظر اقتصادی نیز، پر سود است و طبق محاسبات، اجرای طرح‌های آبخیزداری بین ۴.۵ تا ۴.۷ برابر هزینه‌های صرف شده، سود اقتصادی به همراه خواهد داشت.

وحید جلوگیری از فرسایش خاک، تکمیل چرخه کربن، احیاء و حفظ محیط زیست و منابع طبیعی، پیشگیری از خسارات و آسیب‌های سیل و ... را از دیگر فواید آبخیزداری عنوان کرد.

معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان منابع طبیعی در ابتدای برنامه سلام خبرنگار شبکه خبر با تعریف اصطلاح آبخیزداری افزود: آبخیزداری به معنای مدیریت منابع زیستی حوضه آبخیز با تاکید بر حفظ آب و پوشش گیاهی است بطوری که نهایتاً به یک پایداری و سلامت در حوضه آبخیز بتوانیم برسیم.

وحید درباره فواید آبخیزداری اظهار داشت: یکی از مهمترین تأثیراتی که می‌تواند داشته باشد این است که ما در اجرای پروژه آبخیزداری تا ۹ تن می‌توانیم فرسایش خاک را کاهش دهیم. در حال حاضر فرسایش خاک کشور حدود ۱۵ و ۴ دهم تن است که این رقم با اجرای آبخیزداری حدود ۹ تن کاهش پیدا می‌کند و به سطح فرسایش طبیعی خودش می‌رسد.

وی افزود: همچنین در زمینه استحصال آب باران، حدود ۵۳۰ متر مکعب در هر هکتار بطور متوسط می‌توان آب باران استحصال کرد و از همه مهمتر این که تا ۷۰ درصد سرعت ناشی از سیلاب را هم می‌تواند کاهش دهد.

وحید جلوگیری از شدت سیلاب را از تبعات مثبت آبخیزداری خواند و گفت: در همان زمان اولیه بارش و پیش از تشکیل سیلاب، از شدت و سرعت جاری شدن آب جلوگیری می‌شود و قاعدتاً میزان خسارت سیلاب کاهش پیدا می‌کند. در این حالت آب به جای این که خسارت ایجاد کند به زمین نفوذ پیدا کرده و به سفره آب زیرزمینی وارد می‌شود.

وی افزود: یکی دیگر از اثراتی که اجرای آبخیزداری می‌تواند داشته باشد این است که پوشیه یا پوشش گیاهی زمین را تقویت می‌کند و علاوه بر حفظ جنگل یا مراتع، می‌تواند تا ۱۲۰ کیلوگرم علوفه را در سطح مراتع مان افزایش دهد.

معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان منابع طبیعی گفت: تاکنون در کشور حدود ۳۲ میلیون هکتار پروژه آبخیزداری اجرا شده است که اثرات بسیار خوبی هم داشته و حدود ۹۰ میلیون هکتار نیز تدوین شده که ۲۰ میلیون هکتار آن آماده اجراست.
وی افزود: خوشبختانه در برنامه هفتم با پیشنهادی که دولت داد و تصویبی که مجلس شورای اسلامی داشت در ۱۲۰ میلیون هکتار هم ما می‌توانیم در برنامه هفتم اجرای آبخیزداری داشته باشیم.

وحید با بیان اینکه یکی از ویژگی‌های آبخیزداری، امکان مشارکت مردم است، گفت: پروژه آبخیزداری در چند بخش انجام می‌شود که مکانیک یا همان سازه‌های خشکه چین ها، پخش سیلاب‌ها و بند‌های سنگ ملات و .. را شامل می‌شود. همچنین پروژه‌های بیومکانیک و مدیریت نیز وجود دارد که بهره برداران که بیشتر در بستر سامانه عرفی هستند می‌توانند در اجرای همه آنها مشارکت داشته باشند.

وی تصریح کرد: اجرای پروژه آبخیزداری حدود یک و نیم تا سه برابر می‌تواند آب قنوات و چاه‌ها را افزایش دهد، اگر در منطقه‌ای کشاورزان بند خاکی می‌خواهند، سنگ ملات می‌خواهند، پروژه بیومکانیکی می‌خواهند، بیولوژیک می‌خواهند می‌توانند مشارکت کنند و با اجرای طرح ها، منابع آب مورد نیازشان را افزایش دهند.

وحید با بیان اینکه حجم بارش کشور بیش از ۴۰۰ میلیارد متر مکعب است تصریح کرد: حدود ۱۰۰ میلیارد متر مکعب از بارش‌ها استفاده می‌شود و ۳۰۰ میلیارد متر مکعب به نحوی دارد هدر می‌رود یا تبخیر می‌شود یا از دسترس خارج می‌شود. مهمترین کارکردی که پروژه آبخیزداری دارد این است که بخشی از این حجم ۳۰۰ میلیارد متر مکعب آب را می‌تواند در قالب پروژه‌های مختلف قابل استحصال کند.
وی با بیان اینکه کسری آبخوان‌ها ۱۴۰ میلیارد متر مکعب است، افزود: طبق آماری که وزارت نیرو داده است، اگر ما پروژه آبخیزداری در سطح ۹۰ میلیون هکتاری را اجرا کنیم بالغ بر ۵۰ میلیارد متر مکعب آب در سال قابل استحصال می‌شود.

وحید با اشاره به تاثیر آبخیزداری در جلوگیری از فرسایش خاک گفت: هر سانتی متر خاک بیش از صد‌ها سال طول می‌کشد که تولید شود و با اجرای پروژه آبخیزداری حجم فرسایش به شدت کاهش پیدا می‌کند و می‌توان سالانه از فرسایش بیش از ۶۳۰ میلیون تن خاک پیش گیری کرد.

معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان منابع طبیعی درباره برنامه‌های آتی آبخیزداری کشور گفت: در برنامه هفتم با پیشنهادی که دولت داشته اجرای آبخیزداری به ۲۰ میلیون هکتار در سال رسیده که این عدد، عدد بسیار خوبی است البته ما توان تا ۴۰ میلیون هکتار را هم داریم.