جاش ارنست؛ سخنگوی کاخ سفید
گروه دیپلماسی: کمتر از یک هفته تا پایان ضرب‌الاجل برای رسیدن به توافق جامع، زمزمه‌های «ادامه چند روزه مذاکرات» پس از مهلت تعیین شده شنیده می‌شود. پس از آنکه محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران تاکید کرد که اهمیت دستیابی به توافق خوب و مناسب بیشتر از چند روز دیر یا زود شدن در زمان است، سخنگوی کاخ سفید نیز از امکان «ادامه مذاکرات پس از مهلت نهایی» خبر داده است.
دولت آمریکا اعلام کرد که ضرب‌الاجل دستیابی به توافق نهایی اتمی بین ایران و کشورهای 1+5 که تا کنون ۳۰ ژوئن (۹ تیر) تعیین شده است، قابل تغییر است. به گزارش رویترز، جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید، روز دوشنبه اعلام کرد مهلت نهایی تعیین‌شده برای دستیابی به توافق، در حال حاضر ثابت است اما احتمال دارد در صورت نیاز تغییر کند. او در این زمینه به توافقی که بر سر چارچوب کلی در لوزان سوئیس در آوریل امسال صورت گرفت اشاره کرد که در آن مهلت تعیین شده سه روز به تعویق افتاد. این در شرایطی است که پیش از این آمریکا احتمال تمدید مهلت دستیابی به توافق نهایی را رد می‌کرد. محمدجواد ظریف، نیز که روز دوشنبه با وزرای خارجه فرانسه، آلمان و بریتانیا و فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در لوکزامبورگ دیدار کرد، در گفت‌وگو با خبرگزاری‌ها اعلام کرد: «اگر اراده سیاسی برای پذیرش واقعیت‌ها و حرکت به سمت جلو براساس آنچه که در لوزان موافقت کرده‌ایم، وجود داشته باشد امکان خوبی برای پایان دادن به این مذاکرات تا مهلت تعیین شده یا چند روز پس از آن وجود خواهد داشت.»
شکست مذاکرات پایان دنیا نیست
همزمان وزیر امور خارجه ایران در مصاحبه با نشریه «نیویورکر» تاکید کرد که «شکست مذاکرات پایان دنیا نیست.» به گزارش خبرگزاری فارس، ظریف در این مصاحبه افزود:«ایرانی‌ها به فداکاری در صورت نیاز برای حفظ حقوقشان عادت دارند.» به نوشته رابین رایت خبرنگار نیویورکر، ظریف گفته در صورتی که مذاکرات شکست بخورد، «این پایان دنیا نخواهد بود. ایالات‌متحده فرصتی بزرگ و احتمالا منحصربه‌فردی را از دست می‌دهد.» وزیر امور خارجه ادامه داد: «صحبت ملی‌گرایی یا وطن‌پرستی نیست. بلکه صحبت از داشتن پشتوانه تاریخی است. برای کشوری با پشتوانه تاریخی چند هزار ساله، چند سال دوره‌ای کوتاه است.»
در حال حاضر مذاکرات هستهای با ایران در سطح معاونان وزارت خارجه در وین در جریان است. اما قرار است وزرای خارجه کشورهای گروه 1+5 هفته آینده به گفت‌وگوها بپیوندند. روز گذشته عباس عراقچی، معاون ظریف و عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هستهای ایران نیز پیش از پرواز به لوکزامبورگ گفت که مهلت پایانی مقرر برای ایران نهایی نیست و در صورت لزوم مذاکرات چند روز بیشتر ادامه خواهد یافت. عراقچی با اشاره به اینکه نگارش متن توافق‌نامه در سطوح مختلف همچنان ادامه دارد، تاکید کرد اختلافات در بعضی مسائل جدی است و به بررسی‌های بیشتری احتیاج دارد. همچنین او گفت که پیشرفت گفت‌وگوها به اندازه انتظار نبوده است.
ماحصل دیدارهای لوکزامبورگ
محمدجواد ظریف که روز دوشنبه برای دیدار با همتایان اروپایی خود به لوکزامبورگ رفته است، پس از ورود به این شهر، دیدارهای فشرده‌ای با همتایان اروپایی‌اش و فدریکا موگرینی داشت. پس از دیدار با همتایان اروپایی، وزیر خارجه ایران درباره نتایج دیدارها با اشاره به اینکه «چند روز آینده بسیار دشوار» خواهد بود، گفت: «من نمی‌دانم چند روز برای پایان دادن به این مذاکرات زمان لازم است. همه تعهد سیاسی دارند تا به سمت جلو پیش بروند.»
ظریف افزود: «ما چند دور گفت‌وگو داشتیم که یک دور با هر یک از وزیران خارجه و یک دور با حضور همه نمایندگان اروپایی در گروه 1+5 بود. به گزارش «ایسنا»، محمدجواد ظریف با بیان اینکه در این دیدارها درباره نحوه تسریع مذاکرات در چند روز دشوار پیش رو گفت‌وگو کرده‌اند، تاکید کرد: «ما توافق کردیم به تهیه پیش‌نویس در سطح روسا ادامه دهیم و در صورت لزوم برای کمک به روند گفت‌وگوها وزرای خارجه هم در جمع مذاکرات حاضر خواهند شد.»
پس از این دیدارها مقام‌های اروپایی خواستار رسیدن به توافقی متکی بر وجود یک نظام قوی راستی‌آزمایی برای اطمینان از صلح‌آمیز بودن برنامه هستهای ایران شدند. لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه پس از یک ساعت گفت‌وگو با ظریف به خبرنگاران گفت: «فرانسه خواستار یک موافقت‌نامه است، اما یک موافقت‌نامه قوی، نه یک توافق بد.» اما توجه والتر اشتاین مایر وزیر خارجه آلمان بیشتر متوجه ثبات خاورمیانه از معبر حل و فصل مساله هستهای ایران بود.
ابتدای نشست لوکزامبورگ را دیدار با دو وزیر بریتانیایی و فرانسوی تشکیل داد؛ دو وزیری که بسیار شبیه به هم سخن گفتند؛ هر دو از بازرسی‌های دقیق و نیز ضرورت راستی‌آزمایی برای حصول توافق محکم و خوب گفتند. فیلیپ‌هاموند، وزیر خارجه بریتانیا نیز در پایان دیدار با ظریف با تاکید بر کار فشرده و مذاکرات پیوسته برای رسیدن به توافق تا قبل از سی ام ژوئن (9 تیر) گفت: «اگر به توافق دست یابیم این توافق باید قابل راستی آزمایی باشد. در شرایطی که هر دو طرف به یکدیگر اعتماد ندارند فقط راستی‌آزمایی دقیق آژانس می‌تواند منجر به اعتمادسازی در آینده با تایید این موضوع شود که هر دو طرف به تعهدات خود پایبند بوده‌اند.»هاموند افزود: «ما حساسیت بخش‌هایی از مسائل مختلف را به خوبی می‌دانیم و قویا در تلاش یافتن راه حل‌هایی برای برطرف کردن نگرانی‌های ایران هستیم؛ با این حال هنوز خط‌قرمزهای خود را درباره راستی‌آزمایی کامل حفظ کرده‌ایم.» با این وجود، هاموند در حساب کاربری توییتر خود، مذاکرات هستهای ایران را بسیار خوب توصیف کرد. اما سخنان فرانک والتر اشتاین مایر، وزیر خارجه آلمان بیشتر متوجه مساله ثبات در خاورمیانه و تاثیر توافق هستهای ایران بر این موضوع بود. اشتاین مایر، در حاشیه دیدار با ظریف در لوکزامبورگ گفت: «ما در آغاز یک مرحله سرنوشت ساز قرار داریم و من امیدوارم چند روز آینده نتیجه بخش مذاکراتی باشد که بیش از یک دهه طول کشیده است.» او تاکید کرد: «دستیابی به راه‌حل برای مساله هستهای ایران می‌تواند تاثیر امیدوارکننده‌ای بر حل چالش‌های سایر طرف‌های مناقشات منطقه خاورمیانه داشته باشد. از این رو رسیدن به راه حل در واقع تلاشی برای آرام کردن اوضاع در این منطقه است.»
ایران طرفدار مذاکره است
از سوی دیگر علی‌اکبر ولایتی، رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک روز سه‌شنبه در حاشیه دیدار با وزیر کشور سوریه در جمع خبرنگاران در پاسخ به این سوال که پیش‌بینی‌اش در مورد آینده مذاکرات هستهای چیست، گفت: «جمهوری اسلامی ایران طرفدار مذاکرات هستهای است و امیدواریم که بتوانیم با حفظ حقوق ایران در امور هستهای و کاربرد صلح‌آمیز آن، بدون هرگونه محدودیتی به توافق برسیم.» به گزارش «ایرنا»، علی‌اکبر ولایتی در باره پروتکل الحاقی و طرحی که مجلس در این خصوص تصویب کرده نیز گفت: «مجلس شورای اسلامی در این زمینه اقداماتی کرده است که باید منتظر باشیم و ببینیم که نتیجه این تصویب در مجلس به کجا می‌رسد.» او تاکید کرد که براساس قانون اساسی باید موضوع پیوستن ایران به هر قرارداد و پروتکلی یا قبول هر قرارداد و پروتکلی با تصویب مجلس باشد. رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک اضافه کرد: «بدون تردید اگر قرار است کاری صورت بگیرد با همکاری دولت و مجلس باید باشد.»
آخرین تلاش‌های نتانیاهو؛ به خاطر خدا سکوت نکنید
همزمان با واپسین روزهای گفت‌وگوهای هستهای میان ایران و گروه 1+5، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی که سرسخت‌ترین مخالف توافق هستهای به شمار می‌رود، دست به دامان سایر رهبران یهودی شده و از آنها خواسته است که به مخالفت با توافق هستهای برخیزند.
نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در جلسه‌ای با رهبران یهودی خارج از سرزمین‌های اشغالی از آنها خواست تا درباره توافق هستهای ایران «سکوت نکرده» و در کشورهای خود با آن «مخالفت» کنند. نشست سالانه «آژانس یهود» در تل‌آویو، اول تیر ماه برگزار شد و نتانیاهو برای سران جوامع و فرقه‌های گوناگون یهودی در داخل و خارج از آن کشور سخنرانی می‌کرد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از جروزالم پست، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی روز دوشنبه در این نشست تاکید کرد که توافق هستهای درحال انعقاد میان ایران و قدرت‌های جهانی یک اشتباه تاریخی است. نتانیاهو در این جلسه مدعی شد: «ایران که تهاجمی‌ترین کشور در دنیا به شمار می‌رود در صورت امضای توافق هستهای و دستیابی به 150 میلیارد دلار پول بلوکه شده خود از آن برای تسلیح گروه‌های تروریستی استفاده خواهد کرد.» او در ادامه گفت: «چه کسی می‌داند با آن پول چه اتفاقاتی خواهد افتاد. عواقب توافق ایران تهدیدی غیرمتعارف نخواهد بود بلکه به شکلی کاملا متعارف تهدیدی علیه اسرائیل، یمن و دیگر کشورهای منطقه به شمار خواهد رفت. تهدید شماره یک برای اسرائیل و مردم یهود، دستیابی ایران به سلاح هستهای است و درحال حاضر در برهه تاریخی قرار داریم. مذاکره‌کننده‌گان در مورد توافقی بحث می‌کنند که تهدیدی برای موجودیت اسرائیل است.»
نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی خطاب به شرکت‌کنندگان در این جلسه گفت: «بگذارید صدایتان در کشورهایی که زندگی می‌کنید شنیده شود. وقتی با تهدیدی مشخص مواجه می‌شوید، طوری رفتار نکنید که اتفاقی نیفتاده است. به خاطر خدا سکوت نکنید.»
سفر پسر شاه سعودی به پاریس همزمان با مذاکرات
از سوی دیگر همزمان با نزدیک شدن به ضرب‌الاجل تعیین شده برای رسیدن به توافق نهایی، «محمد بن سلمان» پسر شاه و جانشین ولیعهد عربستان روز سه‌شنبه راهی پاریس شد تا سرمایه‌گذاری ده‌ها میلیارد دلاری عربستان در فرانسه را بررسی کند. محمد بن سلمان به فرانسه رفت تا آنچه روزنامه «الشرق الاوسط» از آن به‌عنوان «ماه عسل» رابطه عربستان و فرانسه یاد می‌کند، تکمیل شود.
به گزارش خبرگزاری فارس، به گفته برخی منابع به روزنامه الشرق‌الاوسط، دو طرف خواستار رسیدن به یک شراکت استراتژیک متمایز هستند؛ در حال حاضر دو کشور در زمینه‌های سیاسی، دفاعی، امنیتی، اقتصادی و علمی و فرهنگی با یکدیگر همکاری‌های گسترده‌ای دارند، مقامات سعودی بارها به فرانسه سفر کرده‌اند و فرانسوا اولاند در طول سه سال گذشته سه مرتبه راهی ریاض شده است. بنا به گفته منابع فرانسوی، روابط دو کشور بر مبنای دید و مبنای مشترک برای تفاهمات سیاسی استوار است که در مواجهه با مسائل مهم منطقه بروز می‌کند و عمده این مسائل نیز 4 پرونده است که مهم‌ترین آنها، پرونده هستهای ایران، امنیت کشورهای خلیج‌فارس، موضوع سوریه و عراق و مبارزه با تروریسم و اخیرا نیز پرونده یمن است.
این در شرایطی است که موضع فرانسه در مذاکرات هستهای از دید بسیاری از ناظران، بیش از اینکه استقلال سیاست خارجی این کشور را نشان دهد، بازتابی از خواسته‌ها و مطالبات عربستان و کشورهای عربی خلیج‌فارس است، البته مقامات پاریس، مزد این خوش خدمتی خود را از ده‌ها میلیارد دلار سرمایه‌گذاری که سعودی‌ها در فرانسه انجام می‌دهند، می‌گیرند.
∎