به گزارش ایرنا، استان اردبیل با اقلیم بی‌نظیر و آب و هوای استثنایی همواره از اصلی ترین مقاصد گردشگران داخلی و خارجی بوده و هرچند در مقایسه با سایر استان ها خیلی بزرگ نیست طوری که از ورودی استان در شهرستان خلخال تا ساحل ارس در شمال استان کمتر از پنج ساعت فاصله است اما در همین جغرافیای کوچک، چشم اندازهای طبیعی بکر و بی‌نظیری وجود دارد که دیدنش خالی از لطف نیست و از نظر جاذبه‌های تاریخی و باستانی هم حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.

شهریئری و پیرازمیان در مشگین شهر و قلعه اولتان پارس‌آباد و قره حسنلوی نمین، ، گیلوان در شاهرود خلخال، تپه نادر اصلاندوز و آناهیتا در سرعین، پل پردیس در شهرستان کوثر هر کدام دریچه‌های تازه ای از تاریخ باستان برای گردشگران گشوده اند و در دوره اسلامی هم اردبیل به عنوان خاستگاه صفویه از پایگاه‌های اصلی فرهنگ اسلامی و مذهب شیعه بوده است به طوری که این فرهنگ حتی در نامگذاری روستاها خود را نشان می‌دهد و نام تعداد زیادی از روستاها در این استان دارای پسوند و یا پیشوند "خانقاه" و "زاویه" است.

مجموعه تاریخی شیخ صفی الدین اردبیلی در مرکز شهر اردبیل با داشتن قسمت‌های مختلف از قبیل چینی خانه، جنت سرا، خانقاه، چله خانه، شهیدگاه، چراغ خانه و حرمخانه گل سرسبد مجموعه‌های تاریخی استان اردبیل است و بقعه شیخ جبرائیل و مجموعه بزرگ بازار تاریخی اردبیل هم برای گردشگران علاقه مند به تاریخ و فرهنگ ایرانی و اسلامی جذابیت‌های خاص خود را دارد.

موزه مردم‌شناسی اردبیل

این موزه در محل حمام تاریخی آقانقی (ظهیرالاسلام) شهر اردبیل واقع در میدان عالی قاپو دایر شده و هم اکنون در این محل ۳۳ نوع مجسمه با پوشش محلی و آیینی مردم استان اردبیل به نمایش در آمده و همچنین آثار و دست نوشته‌های دارای هویت تاریخی و فرهنگی این منطقه نیز در این موزه جمع‌آوری و عرضه شده است.

این موزه محل مناسبی برای آشنایی با نحوه زندگی، آداب و رسوم، پوشش محلی مردان و زنان، نحوه پخت غذاهای محلی و آیین‌های خاص این استان است و ورودی موزه از رختکنی آغاز شده و به حوض سنگی هشت ‌ضلعی با چهار بازو ختم می‌شود و در آن، آیین‌های ویژه استحمام در دوره‌های گذشته نیز با تعبیه مجسمه‌هایی به نمایش درآمده است.

آب‌های گرم و چشمه‌های بهشتی

یکی از اصلی ترین دلایل سفر گردشگران و مسافران به استان اردبیل استفاده از چشمه‌های آب گرم معدنی این استان است به طوری که همه ساله میلیون‌ها گردشگر با هدف استفاده از آبگرم‌های معدنی راهی استان اردبیل می‌شوند.

وجود بیش از ۱۱۰ چشمه آب گرم و سرد معدنی از جمله آب‌های گرم سرعین، سردابه، بیله درق، خلخال سوئی، قوتورسوئی، بوشلی و قینرجه، اردبیل را به عنوان مهم‌ترین کانون آب‌های معدنی و درمانی کشور و سرزمین چشمه‌های بهشتی معروف کرده است.

با این حال گل سرسبد چشمه‌های آب گرم شهر سرعین است و طی یکی دو دهه اخیر، زیرساخت‌های اقامتی خوبی در این شهر ایجاد شده است هرچند فاصله این شهر تا اردبیل تنها ۲۷ کیلومتر است و از این بابت گردشگران می‌توانند از اماکن اقامتی اردبیل استفاده کنند.

پیست اسکی آلوارس

پیست اسکی در فاصله ۱۲ کیلومتری روستای آلوارس و ۲۴ کیلومتری سرعین در ارتفاع سه هزار و ۲۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد و این پیست به سبب بارندگی برف فراوان در پاییز و زمستان و به جهت دیر ذوب شدن برف‌های این منطقه می‌تواند در حدود ۶ تا هشت ماه از سال مورد استفاده قرار گیرد.

از ویژگی‌های بارز منطقه ای که مجتمع ورزش‌های زمستانی آلوارس در آن واقع شده است، می‌توان به جاذبه‌های بهاری و تابستانی آن اشاره کرد که در فصل‌های تابستان و بهار عشایر در این منطقه ساکن می‌شوند، هوای خنک و معتدل، پوشش گیاهی و گل‌های رنگارنگ بصورت دشت‌های وسیعی از شقایق‌های کوهی، گل ختمی، گون و غیره از جاذبه‌های آن است و قرار گرفتن مسیرهای صعود به قله سبلان باعث شده این مجموعه ورزشی در تابستان هم مکان مناسبی برای بازدید گردشگران باشد.

سبلان و عقاب سنگی

بخش زیادی از زیبایی‌های استان اردبیل نتیجه سخاوت کوه سبلان است که در دامنه‌های خود مناظر بکر و زیبایی را رقم زده است و این کوه با ارتفاع چهار هزار و ۸۱۱ متر، یک کوه آتشفشانی غیر فعال است که در بالای قله آن دریاچه کوچکی قرار دارد و صعود به قله سبلان از جبهه اصلی (شمالی) ساده بوده و کوهنوردان معمولی به راحتی صعود تابستانه را در چند ساعت (صبح تا ظهر) انجام می‌دهند.

سبلان مقدس‌ترین کوه ایران است و گفته می‌شود مزار یکی از پیامبران در قله سبلان قرار دارد و برخی از مردم بر این باورند این مزار، مزار زرتشت است و برخی از متون کهن فارسی هم به رابطه سبلان و زرتشت اشاره دارد و آنجا را مکان نیایش و عبادت زردشت می داند.

سنگ عقاب سبلان، صخره‌ ای شبیه به عقاب و همانند پاسبان راهی است که به قله سبلان ختم می‌شود؛‌ 'عقاب سنگی' (قارتال داشی) در نزدیکی جان پناه غرب، به شکل عقابی است که نشسته و سر را به جانب شرق چرخانده است و نمونه این سنگ در تفت یزد وجود دارد.

دریاچه نئور

یکی از مناظر گردشگری استان اردبیل دامنه‌های رنگارنگ رشته کوه باغرواست که در حدود ۳۵ کیلومتری جنوب شرقی اردبیل دریاچه ای زیبا موسوم به «نئور» را در خود جای داده است و این دریاچه با حدود ۲ هزار و ۷۰۰ متر ارتفاع از سطح دریا از زیبایی و تنوع منحصر به فرد زیستی برخوردار است.

دریاچه شورابیل

مجتمع تفریحی شورابیل در جنوب غرب شهر اردبیل واقع است و توسعه شهری باعث شده این دریاچه تقریبا در داخل بافت شهری قرار گیرد و طی سال‌های اخیر امکانات تفریحی، ورزشی و فرهنگی نسبتا خوبی در این مجموعه ایجاد شده است و شورابیل برای مردم اردبیل در دسترس‌ترین مکان گردشگری است و هر کس از هر نقطه شهر اردبیل هر لحظه اراده کند، در فاصله زمانی حداکثر ۲۰ دقیقه‌ می‌تواند از این مجموعه استفاده کند.

جنگل فندقلوی نمین

تفرجگاه جنگلی 'فندقلو' در ۱۰ کیلومتری جنوب شرق شهرستان نمین با مناظر دل انگیز طبیعی همه ساله پذیرای ده‌ها هزار نفر از گردشگران است و از هوای آفتابی اردبیل تا هوای مه گرفته جنگل فندقلو تنها نیم ساعت تا ۴۰ دقیقه فاصله است و با این حال زمان اصلی گردش در مجموعه فندقلو تابستان است و در این جنگل گونه‌هایی از درختان به همراه گیاهان متنوع، ترکیب زیبایی از جنگل و مرتع را به وجود آورده است.

از بالای جنگل فندقلو گردنه زیبای حیران استان گیلان، چشم انداز بدیعی زیرپای گردشگران گذاشته است و این مناظر طبیعی در محور اردبیل به آستارا همه ساله میزبان بسیاری از مسافران گردشگران است و البته در روزهای آخر هفته ترافیک در دو سوی تونل حیران کمی مسافران را آزار می دهد و با بازگشایی تونل دوم حیران طی ماههای آینده این مشکل هم برطرف خواهد شد.

شهریئری مشگین شهر

شهرستان مشگین شهر از مناطق ارزشمند تاریخی برای مطالعه گذشته انسان پیش از تاریخ تا عهد پرشکوه اسلامی است و آثار تاریخی و طبیعی زیادی در این شهرستان وجود دارد که این شهر را در رده مهم ترین مناطق گردشگری کشور قرار می‌دهد.

یکی از آثار تاریخی منحصر به فرد این شهر، محوطه «شهر یئری» (محلی که موقعی شهر و آبادی بوده ) است و در سال ۱۳۸۱ از سوی میراث فرهنگی استان اردبیل در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید و در منتهی الیه دشت مشگین شهر و به فاصله ۷۰ کیلومتری شمال غرب اردبیل با وسعتی در حدود ۴۰۰ هکتار در کنار رودخانه تمدن ساز قره سو و روستای پیرازمیان واقع شده است.

شهر یئری اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره نخست قبل از میلاد از آبادی‌های مهم منطقه بوده است و این محوطه باستانی در حال حاضر با سنگ چینی‌های معروف به «مکتب اوشاقلاری» (بچه های مکتب) در جهت شمالی - جنوبی امتداد یافته و در کناره قره سو جلوه نمایی می‌کند.

این محوطه مشتمل است بر قلعه ای وسیع با دیوار دفاعی سنگی از نوع خشکه چین، محلی در ارتباط با برگزاری آئین‌های مذهبی به نام «مکتب اوشاقلاری»، که این قسمت دارای فضاهای معماری با دیوارهای سنگی از نوع استیل‌های منقوش است.

گورهای باستانی متعددی از نوع کلانسنگی و گورکان که حدود ۴۵۰ گور در این محل شناسایی شده است و یک غار باستانی و تپه ای متعلق به دوران اسلامی نیز در این شهرستان برای بازدید علاقه مندان به تاریخ کهن وجود دارد.

قلعه تاریخی اولتان پارس آباد

"اولتان قالاسی" شهری باستانی متعلق به دوران ساسانی است و محوطه آن در روستای بزرگی در ۱۵ کیلومتری جنوب غرب پارس‌آباد در دشت مغان قرار دارد و ارگ اولتان در ۵۰۰ متری این روستا و در کنار رود آراز واقع شده است.

این قلعه در زمان اشکانیان احداث شده اما به واسطه استحکام بنا تا قرن دوازدهم هجری قمری مورد استفاده قرار گرفته و از نظر ظاهری شبیه به ساختمان یک قلعه نظامی است و بنای آن مربوط به دوران اشکانیان بوده است.

به واسطه استحکام و موقعیت مناسب تا قرن دوازدهم هجری مورد استفاده قرار می‌گرفته و در کاوش‌های باستان شناختی سفال‌های بی‌مانند و متنوع اسلامی از این قلعه تاریخی به دست آمده است و این قلعه و محوطه آن به عقیده باستان شناسان، در آینده نه چندان دور پس از پایان کاوش‌های باستان‌شناسی به سایت موزه تبدیل خواهد شد.

در سال میلادی جاری "۲۰۲۳" که شهر اردبیل به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای عضو اکو انتخاب شده است، اماکن گردشگرپذیر این شهر و شهرستان‌های اطراف، بیش از سایر سال‌ها برای حضور و بازدید مسافران و گردشگران آماده شده است و مسئولان از این فرصت تاریخی برای معرفی اماکن دیدنی و احیا و رونق صنعت گردشگری استان تلاش می‌کنند.

گزارش: یعقوب شاددل