در این مسیر و در حالی که به اذعان بسیاری از کارشناسان، نگاه غرب‌گرای دولت یازدهم و دوازدهم و معطل گذاشتن و گره زدن مصالح جمهوری اسلامی به توافق‌نامه هسته‌ای برجام موجب هدررفت بخش بزرگی از توان دیپلماتیک ما شد. حال دولت سیزدهم از ابتدای کار، سیاست توسعه روابط با همسایگان را اولویت خود قرار داده است. این رویکرد و توسعه مناسبات با ۱۵ همسایه، علاوه بر اینکه می‌تواند فرصت‌های اقتصادی بی‌شماری را نصیب تهران کند، در حوزه دیپلماتیک هم سبب افزایش بازیگری ما خواهد شد. در گفت‌وگو با حسین کنعانی‌مقدم، فعال سیاسی ابعاد این فرصت مهم را به بحث گذاشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
سیاست توسعه مناسبات با همسایگان را در بحث ارتقای جایگاه جهانی ایران چقدر مؤثر می‌دانید؟
با یک نگاه به تاریخ روابط سیاسی کشورمان در حوزه بین‌الملل، از دوره پهلوی تاکنون، می‌توانیم به این مسئله پی ببریم ایرانی که در بلوک غرب و هم‌پیمان رژیم صهیونیستی بود، همانند پایگاه نظامی آمریکا و زیر سلطه آن‌ها به عنوان ژاندارم منطقه فعال بود. پیروی از این سیاست و فرمانبری کامل از واشنگتن، ما را به عنوان یک دولت وابسته تنزل داده و از جایگاه مستقل و تعیین‌کننده در محیط بین‌الملل محروم کرد. اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی این روند کاملاً تغییر جهت داد و بر اساس معیار استقلال و آزادی که داشتیم، توانستیم در سیاست منطقه و معادلات جهان اثرگذار باشیم. جمهوری اسلامی پیشتر با ائتلاف محور مقاومت توانسته اثرگذاری خود را تا شرق مدیترانه افزایش دهد. مقاومت در دیپلماسی و توسعه مناسبات بین کشورها چند گام جلوتر حرکت کرده و به عنوان یک نقطه قوت در سیاست خارجی ما مطرح شد. با وجود این، نیاز است برای بهبود اقتصاد، مناسبات با همسایگان مورد بازبینی قرار گیرد که این اتفاق در دولت سیزدهم دیده شده است. همکاری نزدیک با دولت‌های منطقه و در دایره بزرگ‌تر با کشورهای اسلامی مهم بوده و در این زمینه نه تنها در آینده نزدیک تأثیر خود را بر اقتصاد ما نمایان خواهد کرد، بلکه تهران را به مرکز ثقل و هارتلند (مرکز) منطقه‌ای خواهد کشاند.
چه موانعی در اجرای این راهبرد قابل مشاهده است و برای رفع آن چه باید کرد؟
خوشبختانه در محیط داخلی هماهنگی و وفاق خوبی در این زمینه وجود دارد. کمتر کسی است که منکر این روند بر بهبود جایگاه کشور و افق روشن آن باشد. با این حال در حوزه سیاست بین‌الملل هم محدودیت‌ها و هم فرصت‌هایی داریم. مهم‌ترین سرعتگیر در این زمینه مداخلات بیجای دشمنان خارجی است. استکبار جهانی به هیچ وجه حاضر نیست توسعه مناسبات جمهوری اسلامی با همسایگان و کشورهای اسلامی را به نظاره بنشیند و با انواع حیله‌ها در مقابل آن سدسازی می‌کند. در این راستا کارشکنی و مشکل‌تراشی در رابطه با دیگر دولت‌ها مد نظر آمریکاست. ترویج ایران‌هراسی پروژه‌ای است که آن‌ها در این زمینه و برای محدود کردن ما دنبال می‌کنند. تحریم سیاسی هم بخشی از این تلاش برای متوقف کردن روند مثبت ایران است. برطرف کردن این موانع هم اتکا به توانمندی داخلی و ثبات‌قدم در مسیر درست هدف‌گذاری شده است.
آیا افق مثبتی پیش روی این سیاست دولت وجود دارد؟
بله، فرصت بی‌نظیری که در این مقطع وجود دارد این است که کشورهای همسایه به ضرورت رابطه با جمهوری اسلامی پی برده‌اند. همین که وزیر خارجه سعودی اذعان دارد ما با ایران همسایه بوده و خواهیم بود، پذیرش این مسئله با وجود برخی اختلاف نظرهاست. در دهه پنجم انقلاب که قدرت آمریکا در مقابل چشمان آن‌ها روزبه‌روز در حال افول است، دریافته‌اند که ایران به یک وزنه تبدیل شده و این قدرت قابل چشم‌پوشی نیست. توان اثرگذاری سیاسی و بین‌المللی امروز تهران بر همه مشهود است و در مقابل، این عربستان سعودی است که به خاطر باج‌دهی‌هایی که مقابل واشنگتن داشته به گاو شیرده منطقه تبدیل شده و با رفتن به سمت عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی نزد افکار عمومی منطقه منفور است. امروز و زیر سایه پرچم مقدس جمهوری اسلامی باوجود مداخلات بیجا و پرهزینه آمریکا در منطقه به‌ویژه در عراق و افغانستان، این تهران است که اثرگذار و میداندار تحولات خاورمیانه است. درحال حاضر حوزه نفوذ امنیت ملی جمهوری اسلامی فراتر از مرزهای ما قرار گرفته و همین موجب ترس و نگرانی غرب و رژیم صهیونیستی شده است.
خبرنگار: مهدی خالدی
کنعانی‌مقدم، فعال سیاسی در گفتگو با قدس: ایران، محور قدرت در خاورمیانه است
در میانه دهه پنجم انقلاب اسلامی، در نگاه به گذشته، تبیین دستاوردهای کم‌نظیر کشورمان یک ضرورت و شناخت نقایص و تصحیح آن یک تکلیف است. در حوزه بین‌الملل هم اتخاذ تدابیر ویژه و هدایت سکان دیپلماسی کشور به گونه‌ای که حداکثر منافع کشور تأمین و موجب ارتقای جایگاه و اعتبار جهانی ایران شود، بسیار مهم است.
صاحب‌خبر -
∎
نظر شما