«چرا انقلاب کردیم» عنوان میزگردی است که همزمان با چهل‌وچهارمین سالگرد پیروزی انقلاب در ایام دهه فجر با حضور مبارزان انقلابی در خبرگزاری ایرنا برگزار شد. در این میزگرد مبارزات و جانفشانی‌های مردم فارس در روزهای قبل از پیروزی انقلاب اسلامی بازخوانی شد.
موهای نقره‌فام و خاکستری‌شان حکایت از گذر عمری پرفرازونشیب دارد. می‌توان نقش سال‌ها شجاعت و اقتدار را از لابه‌لای خطوط چهره پرچین و چروکشان خواند و فرازونشیب‌های تاریخ انقلاب اسلامی را در فروغ نگاهشان به تماشا نشست. با کوله‌باری از عشق و ایثارگری از خاطرات تلخ و شیرین روزهای فراموش‌نشدنی انقلاب می‌گویند و وقایع و اتفاقات آن دوران را با جزئیات و همانند تابلوی نقاشی ترسیم می‌کنند. هر سه از یک رویداد سخن می‌گویند، اما هر کدام از آنها روایات و صحنه‌های متفاوتی از بصیرت و دوراندیشی‌های انقلابیون و حرکت عظیم مردم علیه نظام سلطه را به تصویر می‌کشند. ابراهیم شعرا، سیدمحمدعلی طاهری و محمدرضا سپهری‌نوبندگانی از فعالان سیاسی و مبارزان استان فارس در روزهای پیروزی انقلاب بودند که در ایام دهه فجر برای تبیین دستاوردهای انقلاب و خاستگاه اصلی قیام ملت در این دوران در میزگرد ایرنا حضور یافتند و به بررسی راه‌های صیانت از انقلاب و ارائه دیدگاه‌های خود درباره انتقال فرهنگ، پیام‌ها و آرمان‌های انقلاب اسلامی به نسل جدید پرداختند.
از جنبش‌های دانش‌آموزی تا اعتراضات در دوران دانشجویی
وقتی از ابراهیم شعرا خواستیم از فعالیت‌هایش در دوران انقلاب بگوید، لحظه‌ای تامل کرد و به روبه‌رویش خیره شد. گویی از ظرف زمان و مکان خارج شده و در روزگار دیگری به دیدار گذشته خویش نائل آمده است. او اندکی مکث کرد و گفت: «در سال‌های نخست انقلاب، دانشجوی رشته مهندسی برق در دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی تهران بودم و در دوران دانشجویی‌ام بود که انقلاب پیروز شد. در دوره پس از انقلاب هم موفق به اخذ مدرک کارشناسی در رشته ارشد مدیریت دولتی شدم. در واقع بخشی از مقطع زمانی پیروزی انقلاب را در تهران بودم و با سایر دانشجویان برای مبارزه علیه رژیم همکاری می‌کردم. البته مبارزات علیه رژیم استبداد شاهنشاهی را از دوران دانش‌آموزی در شیراز آغاز کردم. چهار بار دستگیر شدم و به مدت چهار ماه در زندان بودم. شعار محوری و اسلامی‌شدن نظام که از مساجد آغاز شده بود، از فرمایشات و نگرش علمای بزرگ نشأت می‌گرفت.» به گفته شعرا، در دوران انقلاب مردم شهر شیراز و استان فارس همپای مردم در سراسر کشور با هدف اسلامیت و رفتن به سمت دین، مبارزات خود را دنبال می‌کردند. در آن دوران یکی از مهم‌ترین شعارهای مردمی «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» بود و بحث اسلامیت نظام از مهم‌ترین محورهای انقلاب و مبارزات مردم به شمار می‌رفت. او ادامه داد: «این شعار محوری و اسلامی‌شدن نظام که از مساجد آغاز شده بود، از فرمایشات و نگرش علمای بزرگ نشأت می‌گرفت، چراکه در دوران طاغوت به اسلام عمل نمی‌شد و فساد و فحشا در سطح جامعه افزایش یافته بود.»
پایین آوردن عکس شاه از بالای تابلوی کلاس
محمدعلی طاهری نیز از دیگر مبارزان انقلابی شیراز با سابقه دستگیری به عنوان زندانی سیاسی بود که در روایتی در میزگرد ایرنا از فعالیت‌هایش در دوران انقلاب گفت: «من از دوران نوجوانی فعالیت‌های انقلابی خود را آغاز کردم. منزل ما در همسایگی و نزدیکی مسجد جامع عتیق واقع شده بود. در آن زمان شهید سیدعبدالحسین دستغیب پیش‌نماز و مبلغ این مسجد بودند و عمده‌ترین فعالیت‌های انقلابی و بیشترین تجمع علما در سال ۴۲ از این مسجد آغاز شد.» طاهری با اشاره به نقش تاثیرگذار مساجد در پیروزی انقلاب اسلامی اظهار کرد: «مسجد از ابتدای ظهور اسلام به عنوان سنگر محسوب می‌شد. در زمان پیامبر(ص)، نخستین حرکتی که برای گسترش اسلام انجام شد، احداث مسجد بود. پس از گسترش اسلام مسجد که مکانی مقدس در تمام کشورهای اسلامی بود، به پایگاه تبدیل شد. مساجد در ایران نیز از زمان صفویه توسعه بیشتری یافت، البته در مقاطعی از مساجد سوءاستفاده می‌شد، اما علمای مبارزی بودند که با روشنگری و موضع‌گیری در مقابل افراد ظالم مساجد را از زیر سلطه آنها خارج می‌کردند.»
طاهری به بیان خاطراتی از دوران تحصیلش در مدرسه پرداخت و گفت: «در دوران تحصیلم در دبیرستان شاهپور، عکس شاه را بر بالای تابلوی کلاس نصب کرده بودند که دیدن این عکس برای ما ناراحت‌کننده بود. در زنگ ورزش که اکثر دانش‌آموزان در حیاط مدرسه بودند، با استفاده از میز و صندلی‌های کلاس و قرار دادن دو میز روی هم عکس شاه را پایین آوردیم.» او بیان کرد: «در آغاز انقلاب به عنوان دبیر در یکی از مدارس نورآباد ممسنی مشغول به کار شدم. هدفم از تدریس در این شهر این بود که بتوانم از وجود شهید محراب آیت‌الله سیداسدالله مدنی که به نورآباد ممسنی تبعید شده بود، بهره ببرم.»
از عدم‌تایید صلاحیت سربازی تا ممنوع‌التدریسی
دکتر محمدرضا سپهری‌نوبندگانی، عضو هیأت علمی دانشگاه شیراز نیز از دیگر فعالان سیاسی حاضر در این میزگرد بود که به فعالیت‌های سیاسی‌اش در دوران انقلاب اشاره کرد و گفت: «از زمان دانش‌آموزی فعال و عضو جبهه ملی و نهضت آزادی بودم. البته در اوایل پیروزی انقلاب، در ایران حضور نداشتم. هنوز انقلاب نشده بود که برای ادامه تحصیل به کشور کانادا سفر کرده بودم. در سال۴۶ وارد دانشگاه وقت پهلوی (نام سابق دانشگاه شیراز) شدم و در همان سال نخست ورودم به دانشگاه، اعتصاب کردیم. ۱۵ روز دانشگاه شیراز در محاصره بود و من یکی از دانشجویانی بودم که در آن مقطع زمانی ۴۵ روز در زندان به سر بردم.» او ادامه داد: «در سال ۵۲ موفق به اخذ مدرک کارشناسی ارشد شدم و به عنوان عضو هیأت علمی در دانشگاه استخدام شدم. چند ماه پس از استخدام در دانشگاه در آبان‌ماه ۵۲ مجددا دستگیر و حدود یک سال در زندان کمیته تهران محبوس شدم. پس از آزادی از زندان ممنوع‌التدریس شدم و حتی برای سربازی رفتن هم صلاحیت خدمتم تایید نشد.»
سپهری به واقعه ۱۵خرداد ۱۳۴۲ اشاره و بیان کرد: «شب‌ها در مسجد جمع می‌شدیم و شهید آیت‌الله دستغیب و دیگر بزرگان درمورد اخبار کشور و رهنمودهای امام خمینی(ره) سخنرانی می‌کردند. صبحگاه ۱۵خردادماه که خبر دستگیری امام خمینی به شیراز رسید، در مسجد تجمع کردیم. آیت‌الله دستغیب هنگام نماز مغرب در منبر منتظر قرائت اذان و اقامه نماز بودند.»
یک نفر در گوش آیت‌الله دستغیب سخنی گفت و سپس شهید دستغیب عنوان کرد از طرف آیت‌الله فضل‌الله محلاتی پیامی آمده مبنی بر اینکه مردم باید فردا بدون اینکه به دنبال ایجاد درگیری باشند، در مسجد نو تجمع کنند تا تکلیفمان را با رژیم روشن کنیم. جمعیت عظیمی از مردم شیراز در این تجمع شرکت کردند. تیراندازی شد و حتی عده‌ای هم کشته شدند. در آن مقطع هنوز هیچ‌کس به دنبال انقلاب به معنا و مفهوم انقلاب نبود. مردم اعتراض داشتند؛ در واقع در آن دوران اتفاقی درون مردم رخ داده بود که می‌شد شجاعت را در آنها دید، اما در دل نظام رعب افتاده بود.»
نظر شما