به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، نشست با حضور دکتر مصطفی انتظاری مدرس دانشگاه و پژوهشگر علوم سیاسی، سید عباس فاطمی کارشناس رسانه و تاریخ، بیژن مقدم مدیر مجموعه نیاوران و با دبیری و اجرای دکتر امید اخوی کارشناس حوزه تاریخ و میراث فرهنگی و حضور جمع دیگری از علاقه مندان، پژوهشگران و کارشناسان برگزار شد.
در ابتدای این نشست مدیر مجموعه نیاوران گفت: شاهد آن هستیم که فیلم‌های منقطع و تحریف شده با اهداف خاص در فضای مجازی منتشر و موجب انحراف افکار عمومی می‌شوند. بیژن مقدم افزود: پس از انقلاب اسلامی دو نسل جدید داریم که اطلاعاتی درباره وقایع گذشته ندارند، و به همین دلیل مرور مباحث تاریخ معاصر امری ضروری است.
 

وابستگی و ترک استقلال مهمترین ویژگی ساختاری حکومت پهلوی

دکتر مصطفی انتظاری مدرس دانشگاه و پژوهشگر علوم سیاسی با اشاره به ریشه تاریخی شکل گیری حکومت‌های سلطنتی گفت: سلطنت با پدیده دولت و شکل گیری نهادی که بتواند از امنیت و مالکیت خصوصی افراد حمایت کند و اداره امور جامعه را انجام دهد آغاز شده است.
او با بیان اینکه ریشه‌های شکل گیری سلطنت به ادواری باز می‌گردد که جامعه خانواده محور و نوع اداره جامعه به شکل فئودالی بوده است، افزود: به مرور که تحولات اقتصادی رخ می‌دهد، از ساختار فئودالی به سمت انقلاب صنعتی می‌رویم و حکمرانی تبدیل به علم می‌شود و هرکس که علم کافی داشته باشد می‌تواند اداره جامعه را به عهده بگیرد و با این دیدگاه حکمرانی موروثی از بین می‌رود.
انتظاری افزود: اگر بخواهیم انقلاب اسلامی ۵۷ را فهم کنیم باید بدانیم از چه زمانی ریشه‌های سلطنت دچار ضعف شد و باید بدانیم مردم و تحولات مفهومی مردم چگونه ریشه‌های سلطنت در ایران و جهان را تضعیف کرد و به انقلاب رسید.
این استاد دانشگاه گفت: نهاد سلطنت در ایران دیگر پایگاه مردمی و مشروعیت ندارد و باید بدانند از طریق رگ و ریشه خاندانی نمیتوانند حاکمیت موروثی دیگری را به مردم تحمیل کنند.
او افزود: پهلوی‌ها در ابتدای شکل گیری حکومتشان سردمدار تئوری جمهوری خواهی بودند و با همین دیدگاه حکومت قاجار را از بین بردند، اما با مشارکت در کودتای سال ۱۲۹۹ و پس از آن، دوباره نهاد سلطنت را در ایران احیا کردند.
انتظاری گفت: آن‌ها متوجه شده بودند که در دنیا حرف از جمهوری خواهی و مدل جدید حکمرانی است و در ایران نیز نهاد سلطنت پایگاه مردمی ندارد؛ از اینرو و با توجه به اینکه توان ایجاد ریشه‌های مردمی برای حکومت خود نداشتند، همه تمرکزشان را بر خارجی‌ها گذاشتند و با کودتا و ایفای نقش خارجی ها، حکومت پهلوی بوجود آمد و مجدد از طریق همین کودتا حکومت بین پدر و پسر دست به دست و در جایی دیگر حفظ شد.
این پژوهشگر علوم سیاسی مهمترین ویژگی ساختار حکومت پهلوی را وابستگی آن دانست و افزود: پهلوی اولین و آخرین سلسله در تاریخ ایران است که سلطنتی بود و ریشه‌های مردمی ندارد و مبتنی و متکی بر خارجی‌ها بود؛ و این امر موجب از بین رفتن آزادی‌های ملی ما شد و بحث‌های مربوط به قانون کاپیتولاسیون، نوع نفت فروشی، ارتباط با اسرائیل و ... به خاطر همین وابستگی به خارجی‌ها شکل گرفت.
به تعبیری دیگر محمدرضا، چون اداره داخل کشور را تابع مناسبات خارجی می‌دانست و فکر میکرد قدرت‌های جهانی که او به آن‌ها وابسته بود می‌توانند از وی در مقابل تحولات و جنبش‌ها محافظت کنند از درک درست تغییرات جا ماند.
این استاد دانشگاه گفت: "وابستگی و ترک استقلال" و "ایجاد روبنای نمایشی از حکمرانی بدون اینکه ویژگی‌های ذاتی حکمرانی را داشته باشد" مهمترین ویژگی‌های نظام سلطنتی پهلوی هستند.
انتظاری افزود: به دلیل همین وابستگی، محمدرضا پهلوی در سال ۱۳۵۷ که همواره خود را مستظهر به پشتیبانی خارجی‌ها می‌دید به این نتیجه رسید که آمریکا به این جمع بندی رسید که او باید برود، از این رو اعتماد به نفسش را از دست داد و احساس کرد کاری از دستش برنمی آید و از کشور خارج شد.
هرچند فرزند او نیز با خام اندیشی همچنان چشم به قدرت‌ها دارد و موضوع «وکالت» نیز با هدف جلب حمایت خارجی طراحی شده است که مورد استقبال ایرانی‌ها قرار نگرفت. امروز هم هر کس بخواهد در ایران سلطنت را احیا کند باید به قدرت‌های خارجی متوسل شود و با استقلال کشور خداحافظی کند.

امروز تلاش می‌کنند با تحریف خاندان سلطنت را تطهیر کنند

در ادامه این نشست سید عباس فاطمی کارشناس رسانه و تاریخ گفت: در مواردی شاهدیم بازماندگان نظام پهلوی و سلطنت طلبان مدعی می‌شوند انقلاب اسلامی ایران یک شبه اتفاق افتاده و مردم حق نان و نمک پهلوی را به جا نیاورده اند، برخی هم ادعا می‌کنند قدرت‌های بزرگ نخواسته اند شوکت و عظمت رژیم پهلوی را تحمل کنند و آن را از بین بردند؛ حال آنکه ریشه‌های این انقلاب به صد سال قبل باز می‌گردد، جایی که مردم درحال مبارزه برای استقلال و عدالت و تامین حق تعیین سرنوشت خود بودند.
او با بیان اینکه خاندان پهلوی در پروپاگاندا سرمایه گذاری کلان داشته و دارند، گفت: این قدرت ناشی از حضور فرح دیبا و پسردایی او رضا قطبی رییس رادیو و تلویزیون بود و فضاسازی‌ها کاملا در خدمت اهداف و خواسته‌های خاندان پهلوی بود. فیلم‌های ساخته شده از جشن‌های ۲۵۰۰ ساله توسط فیلم سازان مطرح آن زمان تهیه شده بود تا نمایشی از قدرتشان باشد.
این کارشناس رسانه افزود: به پشتوانه درآمد‌های کلان نفتی و ثروت‌های غارت شده کشور رسانه‌های متکثر رنگارنگ و مزدوران مجازی حاضر در رسانه‌های نوین و سنتی در خدمت تطهیر رژیم گذشته هستند. در مقابل این رسانه با بیش از ۳۰۰ شبکه فارسی زبان انگلیسی، آمریکایی و عبری سعودی که با ابزار‌های متنوع پیوسته برای تطهیر رژیم ستم شاهی کار می‌کنند؛ مجموعه رسانه‌ای داخل کشور فعالیت‌هایی می‌کنند، اما فاصله کمی و کیفی و تاثیرگذاری این دو گروه رسانه‌ای قابل مقایسه با هم نیست.
فاطمی با بیان اینکه مقام معظم رهبری در دهه‌های گذشته بار‌ها گفته اند "جنگی که به کشور تحمیل می‌شود جنگ نرم است" گفت: با نگاه تبیینی به عصر پهلوی، مستندات موجود از گفته‌ها و اسناد خانواده پهلوی و کارگزاران آنان بویژه یاداشت‌های اسدالله علم و حضورشان در کاخ نیاوران متوجه می‌شویم بسیاری از حرف‌هایی که چندسال پس از خروج از کشور زده اند در مقایسه با حرف‌های پیش از خروج بسیار متناقض است.
این کارشناس رسانه و تاریخ افزود: به محمدرضا اجازه داده شده بود در پروپاگاندای رسانه‌ای در لفظ علیه آمریکا و انگلیس حرف بزند، ولی در خفا باید تابع و مطیع آنان و خواسته هایشان باشد.
فاطمی گفت: محمدرضا پهلوی تا می‌توانست خون ریخت و از ملت کشته گرفت، اما سرانجام به این نتیجه رسید، هر خونی که برای انقلاب ریخته شود ریشه‌های آن را مستحکم‌تر می‌کند و به همین علت به ناچار کشور را ترک کرد. البته مثل گذشته با امید به بازگشت دوباره رفت و صد البته فرار آن‌ها از کشور انتخاب آن‌ها نبود بلکه راه پیش رویشان بود.
او افزود: حرفی که آمریکایی‌ها در توصیف عربستان در جریان سفر ترامپ به ریاض و دیدار و توافقات میلیاردی با عربستان و عبارت مشهور «گاو شیرده» زده شد، دهه‌ها قبل برای کشور ما قبل از انقلاب اتفاق افتاد؛ جایی که پس از سفر کارتر به ایران، آمریکایی‌ها ایران را با عنوان "بوفه خوب برای آمریکا" توصیف کردند.
فاطمی به مشکلات ارتش در عصر پهلوی اشاره کرد و گفت: آمریکایی‌ها می‌دانستند محمدرضا پهلوی به هر قیمتی که بتواند هواپیما‌های آمریکایی را می‌خرد؛ لذا قیمت جنگنده‌های خریداری شده را تا سه برابر قیمت توافق شده بالا بردند و اتفاقی نیافتاد و خرید انجام شد و آمریکایی‌ها از این همه دست و دلبازی رژیم متعجب شده بودند.
او با تاکید بر اینکه در پیوند مقایسه‌ای بین مسایل حال و گذشته ماهم ضعف‌هایی داریم افزود: نکته اساسی در نگاه به گذشته که در تعدادی از افراد جامعه رخ داده به ۲ دلیل نخواندن تاریخ و دل دادن به مسائل شکلی و نمایشی در فضا‌های نمایشی است.