احمد علیرضا بیگی، نماینده تبریز در مجلس شورای اسلامی

این نگرش که تصور کنیم گشت ارشاد مجموعه ای است که به قصد تحصیل مال، پول و اخذ جریمه برخوردهایی را صورت داده است، نگاهی ساده انگارانه است. این نگاه نمی تواند گشت ارشاد را با هزینه ای که برای بانیانش داشت و با هزینه ای که در از دست رفتن سرمایه اجتماعی کشور به بار آورد، توجیه کند.

این که گشت ارشاد پشتوانه قانونی نداشته است یک مسأله است. به این دلیل که تا قبل از این هم مسئولین مربوطه به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی اشاره می کردند. البته ما در جریان مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی بودیم که در آن جا مسئولیت پایش و پاییدن شرایط بر عهده نیروی انتظامی گذاشته شده بود. اما تصور این بود که مصوبه دیگری هم وجود دارد که ما در جریان آن نیستیم که صحبت دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی هم حکایت از این داشت که ماموریت خاصی به نیروی انتظامی در این خصوص واگذار نشده است.

این که چه انگیزه هایی در ایجاد گشت ارشاد مد نظر بود، مسأله ای است که نگارنده اخیرا در مصاحبه مفصلی به آن اشاره کرده است. به عقیده نویسنده گشت ارشاد با هدف مخدوش کردن سرمایه اجتماعی کشور و فراهم کردن امکان برای آن که زبان خارجی ها و بیگانگان برای ما دراز باشد به راه افتاده است.

گشت ارشاد در ادامه با اهداف سیاسی که برای گروه های اصولگرا و اصلاح طلب مطرح بود، فعالیت کرد. آن ها هم از رهگذر فعالیت گشت ارشاد برای اهداف خود بهره مند می شدند. گروه اصولگرا به این واسطه ابراز وجود می کرد که در قدرت حضور داشته و دارند. زمانی رئیس جمهور وقت با فعالیت گشت ارشاد مخالفت می کرد، افرادی می آمدند و اعلام می کردند که ما به هر ترتیب این فعالیت را حفظ می کنیم و در حال انجام کار خود بودند. این رفتار با وجود این بود که رئیس قوه مجریه کشور با حضور و با فعالیت گشت ارشاد مخالف بود و تلاش می کرد مانع فعالیت گشت ارشاد شود ولی گروهی کار خود را می کردند!

در حال حاظر مصوبه ای که ارائه شده برای ثبت در تاریخ قابل توجه است. زمانی اصلاح طلبان رئیس جمهور وقت کشور را به مجلس فرا خواندند و پرسیدند چرا فعالیت گشت ارشاد را تعطیل کرده اید؟ به این معنا که یکی از سوالاتی که از احمدی نژاد صورت گرفت همین بود؟ مجلس می پرسید چرا فعالیت گشت ارشاد را تعطیل کرده اید؟ همان طیف بعد از ده سال این موضوع را به عنوان امکانی می بینند که به آن وسیله ابراز وجود کنند و در مورد گشت ارشاد موج سواری می شود. در حقیقت گشت ارشاد موضوعی برای دو گروه سیاسی رقیب بود تا وقتی در قدرت نیستند با آن ابزار طرف مقابل را محکوم کنند.

توجه کنید که اشخاصی مرتکب چپاول های بزرگی در کشور شدند و آن ماجرا ها پشت حواشی گشت ارشاد پنهان می شد و با برجسته شدن گشت ارشاد، دزدی ها و چپاول هایی که اتفاق افتاد از یاد و خاطر مردم می رود و در دوره ای تنها گشت ارشاد خود را به عنوان یک جنجال نشان می دهد.

نیروی انتظامی هم از گشت ارشاد برای پوشاندن ضعف هایی که دارد استفاده می کند. در دوره ی ریاست جمهوری احمدی نژاد وقتی ایشان بنا داشت فرمانده انتظامی وقت را به دلیل فسادی که در بنیاد تعاون اتفاق افتاده بود برکنار کند که البته هنوز هم موضوعات آن فساد دامن گیر این نیرو است؛ فرمانده نیروی انتظامی برای بقای خود متوسل به گشت ارشاد می شود و اعلام می کند که من می خواهم با پدیده بی حجابی و بد حجابی مبارزه کنم ولی رئیس جمهور مانع می شود. فرمانده وقت نیرو انتظامی این مساله را نزد علما می برد و با بهانه مبارزه با بی حجابی بزرگان دینی را برای پشتیبانی از خود قانع می کند تا در مسئولیت فرماندهی نیروی انتظامی بماند. اما در حقیقت هدف این بوده که از مجازات و پیگرد مربوط به فساد بنیاد تعاون مصون بماند.

هر کس از رهگذر خود از مساله گشت ارشاد سود و فایده ای برده است ولی  بیشترین ضرر و زیان متوجه مردم شده است. زندگی مردم تحت الشعاع قرار گرفته است و آزادی های مردم نیز مورد خدشه قرار گرفته است. رفتارهای نامناسبی با مردم هم صورت گرفته است و پیامد آن فوت خانم مهسا امینی بود. تصاویری در فضای مجازی به تعداد قابل توجهی از کژکارکرد های این گشت منتشر و دست به دست شد و می بینیم که این طرح باعث مخدوش شدن کرامت انسانی و اهانت به ساحت خانواده و زنان و دختران می شد.

گویی می خواهیم تجربه ای ناموفق را که طی سال های متمادی داشته ایم به اصرار به سال های بعد ببریم. و دوباره آن را تجربه کنیم در حالی که این شیوه رفتار به هیچ عنوان و به حسب آن کارکردهای گذشته نمی تواند رفتار موجهی باشد. در یک سمت مردم را صاحبان انقلاب و صاحبان جمهوری اسلامی می دانیم و اساس حکومت را بر مبنای قانون اساسی بر خواست و اراده مردم قرار می دهیم و در سمت دیگری با مردم رفتار نامناسب صورت می گیرد. گویی احساس می شود نیازی به مردم نیست و مردم اضافه هستند و ما باید صلاح و مصلحت مردم را تشخیص بدهیم .

در خصوص چرایی عدم اعلام پایان بر این ماموریت ناموفق باید گفت شاید رفتاری به صورت ضعف در کشور نهادینه شده است. به نوع مواجهه ای که با ویدیو و پس از آن با ماهواره صورت گرفت دقت کنید. حتی برای ممنوعیت ماهواره قانون وضع شد. بسیاری از شیوه ها برای برچیده شدن ماهواره مورد آزمون و خطا قرار گرفت. یادمان نمی رود در مقطعی با راپل و یا با هلی کوپتر و هلی برد برای برچیده شدن این ابزار در خانه ها اقدام شد ولی ما عملا آن شیوه ها جواب نداد و منسوخ شد. ولی به ناموفق بودن اقداممان اعتراف نمی کنیم و به اصلاح  قانون ناکارآمد اقدام نمی شود. قانون وجود دارد ولی کسی به آن عمل نمی کند. هر چند نیاز است و باید قوانین مستحکمی داشته باشیم و همه متعهد به رعایت قوانین باشیم و مجریان هم باید این قوانین را اعمال کنند. ولی پایه و اساس قوانین آنقدر سست و ضعیف است که عملا انگاراجرای آن ها امکان پذیر نیست.