خبرآنلاین نوشت: کریستال‌درمانی یک روش پزشکی جایگزین است که در آن از کریستال و سنگ‌های دیگر برای درمان بیماری‌ها و محافظت در برابر آنها استفاده می‌شود. طرفداران این روش باور دارند که کریستال‌ها مانند مجراهای شفابخش عمل می‌کنند و باعث می‌شوند تا انرژی‌ مثبت و شفابخش وارد بدن شده و انرژی‌های منفی که بیماری‌زا هستند از بدن خارج شوند. اما علیرغم این واقعیت که کریستال درمانی در سالهای اخیر محبوبیت زیادی پیدا کرده است، این روش درمانی جایگزین در بین پزشکان و دانشمندان محبوب نیست و آنها از کریستال درمانی به عنوان «شبه علم» یاد می‌کنند.

از نظر علمی، هیچ مدرکی که نشان دهنده درمان بیمارها به وسیله کریستال‌ها باشد وجود ندارد زیرا اساسا بیماری‌ها هرگز در نتیجه جریان انرژی به بدن بوجود نمی‌آیند. علاوه بر این تاکنون در هیچ مطالعه علمی نشان داده نشده است که کریستال‌ها و سنگ‌های قیمتی با تفاوت در ترکیب شیمیایی یا رنگی بتوانند بیماری خاصی را درمان کنند.

پیتر هینی، استاد علوم معدنی در دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا، در سال ۲۰۲۱ به واشنگتن پست گفت: «من از هیچ مطالعه‌ای که توسط بنیاد ملی علوم در مورد قدرت شفابخشی کریستال ها انجام شده باشد خبر ندارم.»

او در ادامه توضیح داد با اینکه گفته می‌شود کریستال‌ها دارای انرژی هستند، طبق فرمول جرم-انرژی(هم ارزی جرم و انرژی) آلبرت اینشتین، E=mc^۲، هیچ انتقال انرژی بین کریستال‌ها و انسان‌ها وجود ندارد.

با این وجود، کریستال درمانی همچنان در اسپاها و کلینیک‌های سلامتی عصر جدید محبوب هستند و گاهی اوقات در روش‌های مختلف مربوط به ماساژ و ریکی گنجانده می‌شوند. به‌کارگیری کریستال ها در چنین فضاهایی ممکن است به ایجاد آرامش در افراد کمک کنند، اگرچه این اثر نیز هنوز توسط شواهد علمی تایید نشده است.

کریستال درمانی چطور عمل می‌کند؟

طرفداران کریستال درمانی بر این باورند که کریستال‌ها و سنگهای قیمتی دارای خواصی هستند که روند درمان را تسهیل می‌کنند. بسیاری از سایت‌هایی که کریستال درمانی را ترویج می‌کنند ادعا می‌کنند که تاریخچه انجام این کار به دوران باستان و زمان سومری‌ها در بین‌النهرین یعنی حدود ۶۰۰۰ سال پیش باز می گردد. مصری‌ها باستان نیز از جمله اولین کسانی بودند که خود را با کریستالهایی نظیر لاجورد، کارنلین و فیروزه می‌آراستند تا با این کار انرژی‌های منفی و بیماری را از خود دور کنند.

کریستال‌های شفابخش در واقع چطور عمل می‌کنند؟

در حالی که هیچ مطالعه علمی در مورد اثربخشی کریستال‌های شفابخش وجود ندارد، تحقیقی که در این زمینه انجام شده نشان می‌دهد کریستال‌های شفابخش ممکن است اثری تسکین دهنده یا شبه دارویی برای شخص بیماری که این نوع درمان را دریافت می‌کند داشته باشند. به گفته کریستوفر فرنچ، رئیس واحد تحقیقات روانشناسی غیرمتعارف در دانشگاه لندن، اثرات شبه دارو به همراه درمان اصلی بیمار انجام می‌شود و مستقیما برای درمان خود مریضی در شخص بیمار نیست.

فرنچ در گفتگو با لایو ساینس گفت: « هیچ مدرکی وجود ندارد که کریستال درمانی اثری بیشتر از یک دارونما داشته باشد، این یک معیار مناسب برای قضاوت در مورد هر نوع درمان است. اما اینکه شما کریستال درمانی یا هر نوع دیگر از درمان(شامل طب مکمل و جایگزین) را شفابخش بدانید یا بی ارزش، کاملا بستگی به نگرش و باور شما به اثرات دارونماها دارد.»

به عبارت دیگر، ممکن است شخصی با انجام کریستال درمانی احساس بهتری داشته باشد، اما هیچ اثبات علمی وجود ندارد این احساس بهتر ارتباطی با کریستال‌هایی که در طول درمان از آنها استفاده می‌شود داشته باشد. فرنچ و همکارانش در سال ۲۰۰۱ مقاله‌ای را در کنفرانس سالانه یکصدمین انجمن روانشناسی بریتانیا در گلاسکو ارائه کردند که در آن نتیجه مطالعات خود در مورد اثربخشی کریستال درمانی را بیان کردند.

برای این مطالعه، از ۸۰ شرکت‌کننده خواسته شد که به مدت پنج دقیقه مراقبه کنند و در طول این مدت یک کریستال سنگ کوارتز را در دستان خود نگه دارند. برخی از این کریستال ها واقعی بودند و برخی تقلبی، با این‌ حال همه شرکت‌کنندگان فکر می‌کردند که سنگ واقعی در دست خود دارند. قبل از مراقبه، نیمی از شرکت‌کنندگان متوجه اثراتی شدند که در اثر نگه داشتن سنگ در دست آنها بود. آنها احساس سوزن سوزن شدن بدن یا گرم شدن دستی که کریستال را در آن نگه داشته بودند داشتند.

بعد از مراقبه از شرکت کنندگان سوال شد که آیا تاثیری از جلسه کریستال درمانی احساس کردند یا خیر. محققان دریافتند که احساسات گزارش شده و پاسخ کسانی که سنگ تقلبی را در دست داشتن با پاسخ کسانی که سنگ واقعی را در دست داشتند تفاوتی نداشت.

بسیاری از شرکت‌کنندگان در هر گروه احساس گرما در دستی را داشتند که سنگ واقعی یا سنگ تقلبی در آن قرار داشت و همچنین احساس سلامتی بیشتری می‌کردند. کسانی که از قبل برای دریافت این اثرات آماده شده بودند، اثرات قوی‌تری نسبت که کسانی که هیچ آمادگی پیدا نکرده بودند گزارش کردند. اگر چه نیروی این اثرات بر روی افراد به اصل یا تقلبی بودن کریستالی که در دست داشتند ارتباطی نداشت. کسانی که به قدرت داشتن کریستال‌ها اعتقاد داشتند (طبق پرسشنامه‌ای که پر کرده بودند) دو برابر بیشتر از کسانی که اعتقادی به انرژی کریستال‌ها نداشتند، قدرت کریستال‌ها را احساس کردند.

به گفته فرنچ، روش‌های درمانی زیادی وجود دارند که به جز اثر دارونما بودن، تاثیر دیگری ندارند. با این حال، این درمان‌ها ممکن است باعث شوند شما به طور موقت احساس بهتری پیدا کنید، اما هیچ مدرکی مبنی بر اینکه این روش ها واقعا بتوانند بیماری را درمان کنند یا شرایط سلامتی را بهبود بخشند وجود ندارد. اگر شما از یک مشکل پزشکی جدی رنج می‌برید، باید به جای استفاده از درمان‌های جایگزین، به دنبال یک پزشک واقعی با مدرک پزشکی بروید.

علیرغم همه اینها، متقاعد کردن کسی که به خواص درمانی کریستال‌ها باور دارد می‌تواند چالش برانگیز باشد. ژو جاب چن، استاد روانشناسی دینی دانشگاه کالیفرنیای شمالی به واشنگتن پست گفت: « بحث کردن با کسانی که به تاثیرات روانی کریستال‌ها باور دارند، سخت است […] اینها تجربیات عینی هستند که ما باید به آنها احترام بگذاریم.»

برخی بر این باور هستند که جذب شدن افراد به سمت درمان‌های جایگزین نشان‌دهنده بی‌اعتمادی فزاینده‌ای است که نسبت به پزشکان حرفه‌ای وجود دارد و پزشکان باید در حرفه خود همدلی بیشتری را به کار گیرند. ادزارد ارنست، استاد بازنشسته طب مکمل (Complementary Medicine) در دانشکده پزشکی پنینسولا، دانشگاه اکستر، در سال ۲۰۱۸ به مجله پزشکی بریتانیا (British Medical Journal) گفت: محبوبیت کنونی طب جایگزین و طب مکمل باعث انتقاد از آنچه ما در طب رایج انجام می‌دهیم شده است. این نشان می‌دهد که ما یک نیاز خاص، یعنی دادن زمان کافی، دلسوزی و همدلی با بیمار را برآورده نمی‌کنیم.

در این میان علاوه بر خطرات احتمالی ممکن برای بیمارانی که کریستال درمانی را به طب سنتی ترجیح می‌دهند، خطراتی در تولید این کریستال‌ها نیز وجود دارد. طبق گزارش مجله گاردین در سال ۲۰۱۹ معادن برخی از سنگ‌های قیمتی در برخی از فقیرترین مکان‌های دنیا قرار دارد. به طور مثال ماداگاسکار در بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۷ شاهد افزایش ۱۷۰ درصدی صادرات سنگ‌های قیمتی و فلزات گرانبها بود و این امر این کشور را به یکی از تولیدکنندگان برتر در کنار کشورهای بسیار بزرگتری مانند هند و چین تبدیل کرد. با این‌ حال ۸۰ درصد کریستال‌ها توسط گروه‌ها و خانواده‌های کوچک و فقیر، و بدون هیچ مقرراتی در مناطقی که دسترسی ضعیفی به آب و برق و سایر امکانات دارند استخراج می‌شوند.