دکتر «محمد سلاورزی»، عضو هیات علمی دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه ایلام و متخصص برنامه ریزی شهری و منطقه‌ای  در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا اظهار کرد: شهر، تکامل یافته ترین شکل زندگی بشراست چرا که انسان پس از طی مراحل مختلفی مانند چیدن برگ و میوه درختان، غارنشینی، شکار و صید حیوانات وحشی، کوچ نشینی، یکجانشینی مبتنی بر روستا نشینی را سپری نموده و توانسته است به شکل پیشرفته و تکامل یافته ای از زندگی دست یابد که مبتنی بر خرد گرایی و توسعه تکنولوژیکی است که از آن با عنوان شهر نام می برند.

وی با بیان اینکه این پدیده به اندازه ای مهم است که دوره ای از ادوار آن را با عنوان "انقلاب شهرنشینی"می شناسند، افزود: از جمله ویژگی‌های این دوره می توان به افزایش تولید، توسعه فناوری‌های نوین زندگی، ابداع وسایل زندگی، توسعه صنایع مختلف و افزایش جمعیت جوامع بشری اشاره کرد که انتظار می رود و در چنین سکونتگاه های انسان به مفاهیم و اهداف مهمی مانند آسایش، رفاه، آرامش، امنیت، زیبایی و سلامتی که در برنامه های توسعه شهری به دنبال آن هستیم دست یابد که متاسفانه همان گونه که مشاهده می کنیم دستیابی به چنین اهداف و مفاهیمی به کاری صعب و دشوار تبدیل شده است.

سلاورزی ادامه داد: شهرهای امروزی به ویژه در کشورهای در حال توسعه نتوانسته اند رفاه و آسایش خاطر ساکنان شهرها را فراهم آورند و اغلب برای ساکنین شهرها و شهرندان و گردشگران، مشکلات و نابسامانی‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، کالبدی و زیست محیطی  نظیر کمبود و گرانی مسکن، ترافیک روزانه، انواع الودگی ها، تراکم بالای ساختمان ها، حاشیه نشینی و... تداعی می شود که حل این معضل ریشه درافزایش کیفیت مبلمان شهری دارد.
استادیار مدیریت برنامه ریزی شهری دانشگاه ایلام تصریح کرد: مبلمان شهری مجموعه ای  از اشیاء، عناصر، اجزاء و تجهیزات و تسهیلات شهری نصب در فضای باز جهت استفاده عموم  که با اهداف مختلفی مانند کاربرد تفریحی و فراغت، خدماتی، زیبایی، عملکردی و چند منظوره در قسمت‌های مختلف شهر ایجاد می شوند که در صورت توجه به عواملی همچون مکانیابی بهینه، ابعاد و اندازه مناسب، رنگ، زیبایی، چیدمان متناسب باسایر عناصر و المان ها، استحکام  و استفاده از مصالح بادوام ، متناسب با محیط و کاربری پیرامون می‌توانند در ایجاد محیطی زیبا، راحت، سالم،امن و مرفه برای شهر های امروزی حائز اهمیت باشند.
لزوم برخورداری از نگاه سیستمی به شهرها
عضو هییت علمی دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه ایلام اضافه کرد: به منظور پرداختن به مساله مبلمان شهری باید شهر را از نگاه سیستمی مورد توجه قرار داد زیرا در رویکرد سیستمی به شهر هر کدام از شهر ها یک سیستم به شمار می روند که دارای ساختار و کارکرد منحصر به فرد خود هستند و وظیفه آنها تامین آسایش ،رفاه ،سلامتی ،امنیت  و زیبایی برای ساکنان خود هستند. یک سیستم شهری عمدتا واجد اجزاء، عناصر و زیر سیستم‌های مختلفی است که هرکدام نقش و کارکرد منحصر به فرد خود را دارند و در صورت ایفای نقش موثر هر کدام از این زیر سیستم ها و اجزاء، سیستم شهری از کارایی لازم برخوردار خواهد بود،پس مبلمان شهری هم باید به عنوان بخشی از سیستم شهری مورد توجه و بررسی قرار گیرد که در صورت عدم کارایی و ضعف کارکردی محیط شهری محیطی ناکارامد و نازیبا جلوه خواهد کرد و هم یکی از موضوعات مهم و اساسی شهر به شمار می رود که برنامه ریزی و طراحی مناسب آنها می تواند شهر را جذاب و دلپذیر نموده و از طریق افزایش دلبستگی و وابستگی با محیط شهری، حس هویت بخشی  را تقویت نماید.
سلاورزی با اشاره بر اینکه شهرها فقط شامل فضا های شهری نظیر خیابان، کوچه، بزرگراه و خانه‌ها نیست، بلکه نیمکت‌ها، تابلوهای راهنمایی و رانندگی، صندوق‌های پستی، چراغ‌های خیابانی، چراغ‌های راهنمایی و رانندگی، ایستگاه‌های اتوبوس، دستشویی‌های عمومی، سطل زباله‌ها و... همگی جزو عناصر مبلمان شهری هستندکه هرکدام بر اساس هدف خاصی ایجاد می شوند، اضافه کرد: توجه به ترکیب جمعیت محللات شهری و تناسب مبلمان با ویزگی ها و خواسته ها و نیازهای مردم یکی دیگراز مواردی است که باید در طراحی مبلمان شهری مورد توجه قرار گیرد زیرا لزوم  توجه به مقوله شهر همگانی در طراحی و ساخت مبلمان شهری از طریق توجه به نیاز ها و سلایق گروه‌های سنی مانند؛کودکان و خردسالان،نوجوانان و جوانان و سالخوردگان وجنسی زنان و مردان سبب مشارکت بیشتر مردم در حفظ و نگهداری آنان از بناها و تجهیزات مبلمان شهری می شود.
وی افزود:از دیگر موضوعات مرتبط با مبلمان شهری بحث لحاظ و استقرار مولفه‌های مبلمان مورد نیازافراد توانخواه(ناتوان جسمی) است،به لحاظ این که این افراد حدود ده درصد از افراد یک شهر به شمار می‌آیند لذا پرداختن با مبلمان متناسب با نیازها و توان جسمی‌ گونه افراد یکی از ضرورت‌های مبلمان و فضاهای شهری است که به نظر می رسد در شهر ایلام در وضعیت نامناسبی قرار دارد.

عضو هیات علمی دانشگاه ایلام با تاکید بر اینکه مبلمان شهری می توانند اهمیت اساسی در هویت بخشی به فضاهای شهری و ارتقاء حس مکان ایفا نمایند اظهار داشت: طراحی و ساخت یک عنصر از مبلمان شهری بر اساس ارزشهای و ویژگی های یک ملت می تواند انسان را به اعماق تاریخ گذشته خود ببرد و در مدت زمان همه ارزش های ملی و اسلامی خود را یاداوری نماید و پیوند با گذشته تاریخی و هویت شکل گیرد و منجر به ایجاد یک خاطره مشترک بین نسل‌های گذشته وحال و انتقال فرهنگ و ارزش‌ها به نسل‌های آینده گردد,به عنوان مثال تصور کنید تمامی دیواره ها و بناهای  میدان خیام و تندیس آن منقوش به اشعار فلسفی خیام باشد که انسان را ملزم به اندیشیدن پیرامون فلسفه زندگی مبدا و معاد مینماید، یا آن که تمام عناصر و اجزای مبلمان دفاع مقدس با استفاده از ارزش ها و مضامین دفاع مقدس  تکمیل  و تجهیزگردد که می تواند یک اقدام فرهنگی ارزشمند به شمار آید یا مبلمان پذیرایی پارک جنگلی چقا سبز برایندی از مسکن قدیم و الات و ادوات پذیرایی مردمان این دیار در گذشته باشد.
سلاورزی گفت: یکی از مهم ترین موضوعات مورد توجه در مبحث مبلمان شهری توجه به طراحی و ساخت مبلمان شهری بر اساس مبانی و مفاهیم شهر خلاق است که علاوه بر مشارکت و همکاری مردم در طراحی مبلمان شهری، همراهی و مشارکت عامه مردم را در حفظ و نگهداری آنها به همراه خواهد داشت . این موضوع می تواند در دست یابی به راهبرد توسعه شهر بر اساس گردشگری و جذب گردشگران موثر بوده و نهایتا پویایی اقتصادی، درآمد زایی و شکوفایی فرهنگی و هویت بخشی شهری را به دنبال خواهد داشت.
جلوگیری از تخریب گرایی
متخصص برنامه ریزی شهری و منطقه‌ای دانشگاه ایلام تصریح کرد: متاسفانه تخریب گرایی آگاهانه یا وندالیسم شهری یکی دیگر از موضوعاتی است که در باید در مبحث مبلمان شهری مورد توجه قرار گیرد چرا که همواره شاهد این هستیم که هر از چند گاهی بخشی از مبلمان شهری توسط بخی افراد به صورت آگاهانه یا نااگاهانه مورد تخریب قرار می گیرد که علاوه بر وارد نمودن خسارت مالی بر نهاد های متولی، چهره نازیبایی برای شهر بر جای می‌گذارند به نظر می رسد  که در این زمینه آموزش خلاق، استفاده از مصالح با دوام و توجه به معیار های مد نظر مردم در طراحی  و ساخت مبلمان شهری( مثال تندیس مادر)می تواند نقش بازدارنده و کاهنده داشته باشد مثال در تندیس مادر کمتر کسی به تخریب آن می پردازد.

 استادیار مدیریت برنامه ریزی شهری در پایان با تاکید بر استفاده از نظر متخصصان و عموم مردم در طراحی و ساخت مبلمان شهری تصریح کرد: اگر از نظرعموم مردم و متخصصان برای بازسازی مبلمان شهری استفاده شود به علت اینکه خدمات شهری اصولی و مطابق با خواسته نیاز مردم هستند مورد حفاظت و نگهداری بیش از پیش افراد قرار خواهند گرفت.  که در این مورد می توان گفت در صورت ارتباط سازنده میان دانشگاهها و مراکز سیاست گذاری شهری می توان از طریق طرح های پژوهشی دانشگاهی و تعریف پایان نامه های دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری می توان به الزامات و مولفه های مد نظر عامه مردم در طراحی و ساخت مبلمان شهری مطلوب و جذاب دست یافت و آن را در اختیار تصمیم گیران شهری قرار داد.
سلاورزی تاکید کرد: ناکافی بودن مبلمان از نظر کمی ونا مناسب بودن از نظر کیفی و مشکلاتی مانند فرسودگی مبلمان شهری، نازیبایی، آشفتگی، عدم تناسب و چیدمان نامنتناسب،  مکان یابی نامناسب مبلمان شهر، عدم توجه به مقوله هویت بخشی و حس مکان، کارکرد فرهنگی پایین مبلمان شهری مهمترین مشکلات مبلمان شهری شهر ایلام به شمار میرود که بهبود چنین وضعیتی نیازمند انسجام و هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی است.

گفت‌وگو: مهسا نظری، خبرنگار ایسنا

انتهای پیام