محسن جلیلوند که معتقد است همین حالا نیز طالبان به صورت «دوفاکتو» رسمیت دارد اما موانعِ بسیاری برای به رسمیت شناخته شدن بر اساس عرف سیاست و حقوق بینالملل پیش روی دارد میافزاید: به نظر میرسد طیِ سه یا چهار سالِ آینده اگر طالبان نتواند جامعهی جهانی را متقاعد کند تا به رسمیت شناخته شود حتماً سقوط خواهد کرد و اوضاع برای مردم افغانستان از شرایط فعلی
به شدت وخیمتر خواهد شد.
> مانور قدرت یا تلاش برای دیده شدن؟!
امارت اسلامی طالبان دوشنبه، بیست و چهارم مرداد (اسد) را بهمناسبت پیروزیشان در برابر اشغال آمریکا، رخصتی (تعطیلی) عمومی اعلام کرده است. طالبان در این خصوص چندین اعلامیه با آب و تاب منتشر کرده و بهقولی مانور دادهاند که یکسال از آزادی افغانستان گذشت و کشور این پیروزی را مدیون مجاهدان امارت اسلامی است، اما آیا بهراستی امروز استقلال و آزادی وجود دارد؟
24 مرداد روزی که نظام جمهوریت سقوط کرد و امارت آمد و از این روز یکسال میگذرد. در این مدت سطح فقر در کشور به اوجش رسیده و بر اساس آمارهایی که نهادهای بینالمللی بدست میدهند، بالاتر از 90 درصد مردم افغانستان زیر خط فقر قرار دارند. این فاجعه و عمق آن را میتوان در فروش اعضای بدن و فروش کودکان توسط خانوادهها بهدلیل فقر و ناداری مشاهده کرد.
بحران مشروعیت از عمده چالشهای دیگر حکومت فعلی است که نه مشروعیت بینالمللی دارد و نه مقبولیت داخلی و دلیل آن همعدم تمکین به خواستههای برحق مردم از سوی طالبان است. تشکیل یک حکومت فراگیر و با شمولیت همه اقوام میتوانست در کنار مشروعیت داخلی، جامعه جهانی را نیز متقاعد کند که حکومت را به رسمیت بشناسند، ولی تاکنون هیچ اقدامی مبنی بر ایجاد حکومت فراگیر ازسوی امارت صورت نگرفته است.
از سویی دیگر، امنیت از مهمترین نیازهای فعلی افغانستان بوده که حداقل طی دو دهه گذشته و پیش از آن وجود نداشته و زمانی که طالبان در سال گذشته قدرت را در اختیار گرفتند، با افتخار اعلام کردند که صلح آمده و امنیت تامین شده است. چند روزی نگذشت که فجایع جدیدی رخ داد و انفجار و انتحارهای خونینی در گوشه گوشه کشور از سوی تروریستها انجام شد که منجر به کشته و زخمی شدن هزاران تن گردید و متاسفانه تا به امروز دامنه ناامنی بهشدت گسترده شده و طالبان نیز قادر نشدهاند تا این مهم را در کشور تامین کنند.
خلاصه کلام اینکه طی یکسال گذشته طالبان نتوانستهاند کوچکترین معضل را حل کند و از جانب دیگر داعش که میراث شوم آمریکا پساز خروجش در افغانستان است، هر روز فاجعهای را خلق میکند و به مشکلات میافزاید. از این رو نیاز است طالبان نخست در کنار مبارزه جدی علیه داعش، به ساختار یک حکومت فراگیر تن دهند تا راه برای حل مشکلات باز شده و صلح و ثبات واقعی در کشور
تامین گردد.
> بازی با طالبان بر حسب نیاز یا منافع!؟
مردمِ افغانستان دههها است رنگ و روی خوش و آرامش را ندیدهاند و دیگر فقر را پذیرفته و زندگی فقیرانهی آغشته به ناامنی را به جبر،
در حال سپری کردن هستند. در این میانه، آن چه بیشتر از بلاتکلیفی و فقر، این مردم را اذیت میکند «امنیت» به یغما رفتهای است که سخت را تلخ و تلخ را جانکاه کرده تا جمعیتِ باقی مانده در افغانستان برای همیشه چشم به روزهای بهتر اما هرگز نیامده بدوزند.
بلال کریمی، معاون سخنگوی طالبان در واکنش به گزارش کارشناسان سازمان ملل میگوید: حقوق بشر زمانی ضایع میشد که مردم ما با وحشت و جنایت مختلف مواجه بودند و زیر بمباران بودند ولی بعد از آمدن طالبان حقوق مردم و شهروندان ما تامین شده است.
این در حالی است که گروهی از کارشناسان حقوق بشر سازمان ملل متحد در گزارشی از عملکردهای طالبان در برابر زنان انتقاد کرده و طالبان را به نقض حقوق بشر در یک سال گذشته متهم ساخته و خواستار تعهد طالبان به تعهدات حقوق بشری و قوانین بینالمللی بشری که عضویت آن را دارد، شدند.
محسن جلیلوند در همین رابطه به آفتاب یزد گفت: سخن گفتن از بهتر و بدتر شدنِ وضعیت فقیرانهی مردم افغانستان چندان نمودی ندارد چون سیل مهاجرتها و اخباری که از سختیها و سختگیریها حکایت دارد اگرچه این روزها بیشتر به گوش میرسد اما این وضعیت برای افغانستانیها چندان عجیب و بُهتآور نیست.
این کارشناس روابط بینالملل در ادامه با اشاره به این موضوع که؛ بودجهی همهی افغانستان در سال بیشتر از 5 یا 6 میلیارد دلار نیست و طالبان با هر سختیای که شده این بودجه را، حتی با مالیات و اخذ زکات تامین میکند اما آیند و روندهای اخیر حکایت از سختتر شدنِ اوضاع برای حتی طالبان دارد.
جلیلوند به تلاش طالبان در ارتباطگیری با برخی کشورها نظیر چین یا روسیه برای دریافت نفت و گندم اشاره کرده خاطرنشان میسازد:
کشورها اعم از ایران و آمریکا، چین و روسیه، ترکیه و قطر، یا دیگرِ کشورها، به نوعی مشغول بازی با طالبان هستند و بر حسب نیاز و منافعی که برای خود در منطقه و نظام بینالملل متصور هستند ارتباطها و حتی تعاملاتی سیاسی - اقتصادی با این گروه برقرار کردهاند و این چندان ارتباطی به، به رسمیت شناختن یا نشناختنِ طالبان ندارد چون برای به رسمیت شناخته شدن، حتما باید هزینههایی پرداخته شده و تغییراتی ایجاد شود که طالبان همچنان در حال مقاومت کردن است و شاید چند سال این وضعیت ادامه پیدا کند اما این ادامه پیدا کردن ابدی نیست!
> طالبان سختیها را به مردم منتقل میکند!
بر اساس اخبار منتشر شده، یک گروه از کارشناسان سازمان ملل متحد، وضعیت آینده حقوق بشر در افغانستان را تاریک خوانده و در این مورد هشدار داده است. این گروه از کارشناسان سازمان ملل متحد در گزارشی به مناسبت یک سالگی بازگشت طالبان به قدرت، گفته است که جامعه جهانی باید اقدامهای جدی را به اجرا بگذارد تا طالبان به احترام اصول اساسی حقوق بشر مجبور شوند. در این گزارش کارشناسان سازمان ملل متحد هشدار دادهاند که اگر به پایان دادن به وضعیت بشری افغانستان به ویژه وضعیت زنان و دختران اقدام جدی نشود، آینده بانوان افغان خیلی تاریک خواهد بود. این گروه میخواهد تا طالبان به زودترین فرصت، دروازه مکتبها را برای دختران بالاتر از صنف ششم بگشایند. همچنان محدودیتها بر رفت و آمد آزادانه زنان رفع و به آنها اجازه مشارکت سیاسی داده شود. در ادامه گزارش کارشناسان سازمان ملل متحد، خواسته شده تا جلو هرگونه تخطی در برابر زنان گرفته شود. در این گزارش، آمده است که کارشناسان، یک سال پیش هم از جامعه جهانی خواسته بودند که تمامی افغانها را از زندان غیر قانونی، اعدامهای صحرایی و خودسرانه، بیجا ساختن مردم و محدودیتهای حقوق بشری مصئون سازند. در این گزارش همچنین گفته شده که این اقدامها به این دلیل ضروری است که در نبود آن شاید زنان، دختران، فعالان حقوق بشری، خبرنگاران، هنرمندان، اقلیتهای مذهبی، معلولان، فعالان مدنی و آموزگاران در حد زیاد متاثر و آسیبپذیر شوند. در نتیجه عملکردهای طالبان در جریان یک سال گذشته میلیونها افغان آسیبپذیر شدهاند.
گزارش میافزاید که اکنون هم متخصصان با گذشت یک سال بر همان خواستهشان تاکید میکنند. اینسو گزارش کارشناسان سازمان ملل متحد میافزاید که در نتیجه بحران اقتصادی در افغانستان میلیونها تن آسیبپذیر شده اند. در گزارش، طالبان هم در یک سال گذشته به تخطیهای حقوق بشری در افغانستان متهم شدهاند و در آن گفته شده که طالبان به صورت سیستماتیک زنان و دختران را سرکوب کردهاند و آنها از جامعه رانده اند. در ادامه هشدار داده شده که بنابر نبود حکومت همه شمول، امکان صلح، جورآمد و ثبات در افغانستان خیلی کمتر شده است. گروه متخصصان سازمان ملل متحد از طالبان خواسته تا به مکلفیتهایشان در پیمانهای جهانی که افغانستان عضویت آنرا دارد، عمل کنند.
محسن جلیلوند با اشاره به گزارش ارائه شده دربارهی وضعیت حقوق بشری در افغانستان اظهار میدارد:
نه فقط طالبان که در بسیاری از کشورهای جهانِ سوم و شاید اندکی توسعه یافته تر، این مردم هستند که سختیها را باید متحمل شوند به همین دلیل باید توجه داشت که سختگیریها علیه طالبان، با یک واسطه در نهایت مردم افغانستان را تحت فشار قرار داده و تلخیهای موجود را مضاعف میکند.
این کارشناس مسائل سیاسی در ادامه با اشاره به در حاشیه بودن افغانستان به دلیل ضعفهای مفرطی که دارد به آفتاب یزد میگوید: اگرچه بحران اوکراین، کرونا، بحرانهای منطقهای از جمله بحران اخیرِ آمریکا و چین باعث شده تا افغانستان و مصائبِ مردم افغانستان کمتر دیده شود اما این مباحث نمیتواند برای همیشه مسکوت بماند و در نهایت طالبان مجبور خواهد شد تا به قوانین و حقوق بینالملل گردن نهاده و واقعیتهای امروزی جهان را بپذیرد که اگر برخلافِ این موضوع رفتار کند در نهایت راهی جز سقوط پیش روی طالبان باقی نخواهد ماند.
نظر شما