از نابودی کشاورزی و دریاچه ارومیه تا طوفان ریزگرد 
به گزارش ایلنا، رودخانه مرزی ارس از کوه‌های ترکیه سرچشمه گرفته و وارد جلگه ایروان در جمهوری ارمنستان می‌شود. بیش از نیمی از طول رودخانه ارس تقریباً معادل 1080 کیلومتری آن تا دریای خزر در مرز سه کشور ایران، ارمنستان و آذربایجان واقع‌شده است. حوضه آبریز رودخانه ارس حدود 102000 کیلومترمربع مساحت دارد، از این مقدار به‌طور تقریبی 40 درصد در خاک ایران، 40 درصد در خاک جمهوری آذربایجان و در حدود 20 درصد نیز در خاک ترکیه واقع‌شده است. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 و تجزیه آن و با حضور دو کشور مستقل ارمنستان و آذربایجان، سهم ایران از این رودخانه از 50 درصد به یک‌سوم کاهش پیدا کرد. کشور ترکیه پروژه بزرگی به نام داپ یا پروژه آناتولی شرقی در حوضه رودخانه را در دست اجرا دارد که هدف این پروژه را ارتقای سطح توسعه استان‌های شرقی کشورش اعلام کرده است. حال علاوه بر ریز گردهایی که از سمت عراق و به دلیل سدسازی ترکیه روی دجله و فرات به سمت ایران می‌‌آید باید نگران امنیت غذایی و آبی در شمال غرب و شمال شرق کشور هم باشیم. با توجه به اهمیت موضوع محمدجعفر منتظری در نامه‌ای به علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیرو با توجه به گسترش ریز گردها در مناطق غربی و جنوبی دستور داد تا موضوع احقاق حقوق حقابه ایران از رودخانه مرزی ارس را مستمراً و با جدیت پیگیری کند.  فیروز قاسم‌زاده سخنگوی صنعت آب درباره دستاوردهای مذاکره و توافق مقامات دو کشور ایران و ترکیه بر سر این موضع به ایلنا گفته است که ساخت‌وساز ترکیه در حوزه ارس ورودی آب به ایران را کاهش داده و کشور ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد، در سفر اخیر اردوغان به ایران چارچوب‌ها بررسی شد اکنون فضای همکاری بین دو کشور وجود دارد و قول دادند که کمیته فنی فعال شود.

سر شاخه‌های ارس، دجله و فرات در اختیار داپ و گاپ
در همین ارتباط هدایت فهمی به ایلنا گفت: ترکیه علاوه بر اجرای پروژه گاپ روی دجله و فرات طرح بزرگ دیگری به نام داپ را روی سر شاخه‌های ارس در دست اجرا دارد، طبیعی است وقتی اقدامات سدسازی و ذخیره آب در بالادست این حوزه انجام شود آب کمتری وارد ارس می‌شود و کشورهای حاشیه ارس و ازجمله ایران را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
وی افزود: بسیاری از مناطق شمال غربی کشور از این رودخانه آبیاری می‌شوند، بدون تردید سدسازی روی ارس تبعات منفی خواهد داشت، آب به لحاظ کمیت کاهش پیدا خواهد کرد علاوه بر این به دلیل حجم عظیم آلاینده‌های صنعتی و فاضلاب‌های ورودی کیفیت آب هم به‌شدت دچار نقصان می‌شود، بنابراین هم از نظر کمی و هم کیفی تبعات منفی برای کشور ما خواهد داشت. مدیرکل سابق دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو با تأکید بر اینکه ضروری است دستگاه دیپلماسی کشور در این حوزه فعال شود، اظهار داشت: کنوانسیون بین‌المللی 1997 دو اصل خیلی مهم دارد یکی اصل رعایت انصاف در تقسیم آب و دیگری عدم اضرار به طرف‌های دیگر، بر این اساس باید شورای برنامه‌ریزی و یا کمیسیون مشترک حوزه مشترک ارس و کشورهای منطقه را ایجاد کنیم و یک تفاهم به نفع طرفین به وجود آید.

ضرورت فعال شدن دیپلماسی و سیاست خارجی
وی تصریح کرد: اجرای پروژه گاپ ترکیه روی دجله و فرات بیشتر بحث تالاب‌ها و ریز گردها خطرساز بوده اما در شمال غربی کشور دشت‌هایی وجود دارند که با آب ارس آبیاری می‌شوند، بنابراین وقتی آب این رودخانه کم شود به اقتصاد کشاورزی منطقه صدمه سنگینی وارد می‌شود، علاوه بر این کیفیت آب هم پایین می‌آید و برای مصارف شرب هم دچار مشکل خواهیم شد، ضمن اینکه وقتی اراضی آبیاری نشده و خشک شوند با ریز گرد مواجه خواهیم بود، البته در این منطقه خشک شدن دریاچه ارومیه بیش از ارس منطقه را دچار ریز گرد و پراکندن نمک می‌کند. فهمی یادآور شد: در هر حال در همه جای دنیا روی رودخانه‌های مشترک از مسیر کنوانسیون‌های بین‌المللی و کمیسیون مشترک و مذاکره مسائل را حل می‌کنند، در مورد پروژه داپ ترکیه نیز مهم‌ترین اقدام فعال شدن دیپلماسی و سیاست خارجی کشور است.