برنامه "میز اقتصاد" به موضوع عدم حذف روند قرعه کشی در خودروسازی‌ها و راه اندازی سامانه خودرو پرداخت؛ توکلی معاون وزیر صمت، مرزبان کارشناس خودرو، بابک رحمانی معاون بازاریابی و فروش ایران خودرو، کاظمی قائم مقام بازرگانی سایپا و مدنی مدیر عامل سابق سایپا در این برنامه اظهار نظر کردند.
سوال: علت عدم حذف قرعه کشی چیست؟
توکلی: برنامه همه جانبه در صنعت خودرو وجود دارد که رویکرد اصلی در آن، افزایش تولید خودروسازان به میزان ۵۰ درصد است تا به هدف تولید یک میلیون و ۶۰۰ هزار خودرو برسیم. اما روند در صنعت خودرو به گونه‌ای شکل گرفته بود که ما شاهد افرایش و تولید خودرو‌های ناقص و تجمع آن خودرو‌ها در پارکینگ خودروسازان بودیم. آفتی که در صنعت خودرو رخ داده بود، تولید خودرو‌های ناقص بود که باید جلوی آن گرفته می‌شد.
شائبه‌هایی درباره عرضه خودرو وجود داشت برای رفع شائبه و افزایش امکان شانس مصرف کنندگان واقعی در دستیابی به خودرو، سامانه خودرو شروع به کار کرد.
از این پس تمام عرضه خودرو در این سامانه انجام می‌شود و خودروساز باید برنامه تولید خودروی خود را در اختیار ما قرار بدهد و ما بر مبنای آن تعیین می‌کنیم که قرعه کشی برای آن‌خودرو انجام شود یا خیر. همچنین ظرفیتی که به هر خودروساز برای فروش داده می‌شود، تحت نظارت است و بیشتر از آن را سامانه اجازه نمی‌دهد و قفل می‌شود.
سوال: هم اکنون دو خودروساز ایران خودرو و ساپیا چه میزان تولید می‌کنند؟
توکلی: هم اکنون ۸۰ درصد تولیدات هر دو خودروساز ایران خودرو و سایپا بعد از خروج از خط تولید، قابلیت عرضه در بازار را دارند؛ بنابراین راهبرد اصلی در حذف قرعه کشی، افزایش تولید خواهد بود، اما در‌کنار افزایش تولید اتفاق دیگری هم باید رخ دهد.
در مقاطعی از سال گذشته حدود ۲۰۰ هزار خودرو در پارکینگ داشتیم اما هم اکنون میزان خودرو‌های ناقص به میزان ۵۰ هزار خودرو در دو خودرو ساز ایران خودرو و سایپا رسیده است و میزان قابل توجهی از عرضه را خواهیم داشت. همچنین در دوره کنونی، شاهد افزایش چندین برابری در عرضه خودرو نسبت به دوره‌های قبل هستیم.
سوال: حذف قرعه کشی چه زمانی اتفاق می‌افتد؟
توکلی: ما محصولات متنوعی در صنعت خودروی کشور داریم. در‌حقیقت سامانه یکپارچه تخصیص خودرو به ما اجازه خواهد داد تا عرضه متنوع تری را داشته باشیم. با توجه به روند شکل گرفته، انتظار داریم میزان خودرو‌هایی که تولیداتشان افزایشی است از روند قرعه کشی خارج شوند.
سوال: چه برنامه‌هایی برای دو خودروساز ایران خودرو و سایپا دارید؟
توکلی: هم اکنون میزان خودرو‌های کف خودروسازان، ۵۰ درصد کاهش داشته به طوریکه در سال گذشته ۱۲۵ هزار خودروی کف داشتیم و هم اکنون به ۵۰ هزار دستگاه رسیدیم. همچنین میزان خودرو‌های معوقی نیز، حدود ۸۰ درصد کاهش داشته است. ما در سه حوزه کیفیت خودرو، قیمت خودرو و دستیابی به تیراژ اقتصادی تولید، برنامه همه جانبه داریم که این تیراژ اقتصادی تولید به دنبال خود، کاهش قیمت خودرو را متناسب با کاهش هزینه‌های سربار خواهد داشت.
سوال: قیمت خودروی اقتصادی چند است؟
توکلی: خودروی اقتصادی و خانواده محصول مرتبط با آن، که چند گونه مختلف خودرو، براساس یک پلتفرم با قیمت تخمینی ۱۵۰ میلیون تومان تعبیه دیده شده و میتواند مسئله خودرو را از منظر مزیت رقابتی حل کند و قیمت خودرو با توجه به شرایط بازار تعیین کند.
سوال: تحقق برنامه‌هایی که برای ایران خودرو و سایپا دارید چه میزان هزینه خودرو را در بازار کاهش می‌دهد؟
توکلی: قیمت خودرو در حقیقت از متغیر‌های کلان اقتصادی تاثیر می‌پذیرد. مزیت رقابتی باید در خودروسازان ایجاد شود و متناسب با آن کاهش قیمت و مزیت رقابتی در صنعت خودرو خواهیم داشت.
سوال: در استفاده از این سامانه، چه تغییری در نوع خرید خودرو توسط مردم ایجاد می‌شود؟
توکلی: میزان عرضه در این سامانه چندین برابر دفعات پیش است؛ بنابراین شانس مصرف کنندگان در دستیابی به خودروی مدنظرشان بیشتر و هر متقاضی میتواند در یک خودرو شرکت کند حتی در خصوص بخش خصوصی نیز به همین صورت است.
سوال: در چه صورت می‌توان قرعه کشی خودرو را حذف کنیم؟
مرزبان: در سال‌های گذشته مهندسی عرضه اتفاق می‌افتاد و برخی از شرکت ها، عرضه‌های خود را در بازه‌ای نگه میداشتند تا بازار تشنه شود و این عملکرد به ضرر مصرف کننده بود؛ لذا وزارت صنعت سامانه‌ی یکپارچه سازی را راه اندازی کرد. مثلا خودروسازی ۵ مدل خودرو عرضه می‌کند و ممکن است یک مدل از خودرو را نگهداری کند که در زمان خلا در بازار، قیمت بازار افزایش می‌یابد و بعد از افزایش قیمت خودرو آن را در بازار عرضه می‌کند که راه اندازی این سامانه سبب تعادل در عرضه و تقاضا می‌شود.
سوال: راه اندازی سامانه چه فوایدی دارد؟
مزربان: بانک اطلاعاتی که در سامانه قرار دارد، مشخص می‌کند که فروش خودرو به چه کسی انجام می‌شود تا بعدا سبب سواستفاده افراد دیگر قرار نگیرد. همچنین مدیریت عرضه صورت میگیرد تا خودرو به دست مصرف کننده واقعی برسد.
سوال: برای افزایش کیفیت و کاهش قیمت خودرو‌ها چه اقداماتی انجام دهیم؟
مرزبان: سامانه یکپارچه سازی برخی مشکلات را حل می‌کند، ولی نباید به شکل یک راه حل دائمی به آن نگاه کنیم و باید زیر‌ساخت‌ها اصلاح شود و به صورت خودکار بازار خودرو متعادل شود. باید به تولید خودروی با کیفیت توجه کنیم و نباید کمیت به کیفیت آسیب بزند.
سوال: هم اکنون خودرو‌های ناقص ایران خودرو چقدر کاهش یافته و عرضه و فروش خودرو به چه صورت است؟
رحمانی: در ۳ ماه گذشته اقدامات خوبی در شرکت ایران خودرو انجام شد و خودرو‌های ناقص از حدود ۸۲ هزار به ۲۳ هزار واحد کاهش یافته و به مرور این میزان به صفر می‌رسد. همچنین از ماه آینده، کل تولیدات ایران خودرو بدون کسری تولید می‌شود و مستقیم بعد از عبور از خط تولید به دست مصرف کننده می‌رسد.
سوال: آیا محصول جدیدی به خط تولید اضافه می‌کنید؟
رحمانی: با برنامه‌هایی که از سمت وزارت خانه ابلاغ شده، امسال خودرو‌های پژو ۴۰۵ و سمند از خط تولید خارج می‌شوند و در عوض ۷ خودروی جدید به سبد خودروی ما از جمله، آریسا، k۱۳۵ و برخی خودرو از خانواده هایما و یکسری از محصولات نیز که تغییرات جدیدی در آن‌ها رخ داده، عرضه می‌شوند. همچنین یک کار مشترکی بین ایران خودرو و‌سایپا در حال تعریف است که با هدایت مقام عالی وزارت، قصد تولید خودروی اقتصادی داریم.
سوال: هم اکنون وضعیت تولید خودروسازی سایپا به چه صورتی است؟
کاظمی: برنامه افزایشی تولید خودرو، متناسب با سیاست وزارت صمت انجام می‌شود. معوق سایپا در سال گذشته ۵۲ هزار و ۵۶۴ دستگاه بود و هم اکنون به کمتر از ۲ هزار دستگاه رسیده است. همچنین تعداد خودرو‌های عبور مستقیم به بازار در خودروسازی سایپا به ۸۰ درصد رسیده است.
سوال: چه خودرو‌هایی را قرار است از چرخه تولید حذف کنید؟
کاظمی: خودرو‌های ساینا g، شاهین اتومات و کوییک g در برنامه تولید داریم و خودرو‌های اطلس و آریا را نیز در سبد محصولات خود داریم و هم اکنون برنامه حذفی برای هیچ خودرویی نداریم.
سوال: وزارت صنعت برای تحقق اهداف باید چه اقداماتی انجام دهد؟
مدنی: مشکل تنظیم بازار خودرو ریشه در چند مسئله دارد. یکی کاهش تولید و انباشته شدن تقاضا بوده که یکی از عوامل اصلی در نابهنجاری‌های موجود در بازار خودرو است. دیگری نظام قیمت گذاری، وجود گپ قیمتی در بازار و تقاضای کاذب ناشی از این تفاوت قیمت در بازار و کارخانه است. ریشه تقاضای کاذب نیز به نظام قیمت گذاری باز میگردد.
نظام قرعه کشی در ۲-۳ سال گذشته فقط فرصت کافی به مصرف کننده واقعی داده و تا حدی نیز ناهنجاری‌ها را کاهش داده است، اما از نتایج روشی که اعمال کردیم هیچ زمان بررسی آماری انجام نشده است و ۲۰ درصد از مصرف کنندگان واقعی توانستند به خودرو برسند و ما بقی جذب تقاضای کاذب شدند.
سوال: هم اکنون چه شرایطی باید اجرا شود تا خودرو به دست نیازمند این محصول برسد؟
مدنی: سامانه یکپارچه سازی تا حد جزئی میتواند شرایط را بهبود دهد تا اگر ناهنجاری در سیستم قبلی وجود داشته است و این سامانه مشکل را اساسی، حل نخواهد کرد و فقط حدود ۱۰ درصد از مشکلات ما را حل می‌کند.
نظر شما