شفقنا- استاد دانشگاه مفید در عین حال که معتقد به بازنویسی و نگارش کتاب های گذشتگان به شیوه امروزی است، بیان می کند که متون باید به شکلی طراحی شوند که مناسب وضعیت موجود و پاسخگوی نیاز روز جامعه باشد.

حجت الاسلام مهدی نریمانی در گفت وگو با شفقنا اظهار داشت: جذب طلاب و ورود افراد به حوزه علمیه باید به صورت هوشمند و هدفمند انجام و از ابتدا استعدادیابی شود و بعد از جذب رها نشوند.

جنبه فقاهتی در دروس و برنامه های حوزوی غالب است

او با بیان اینکه کتاب های درسی خیلی مهم نیست، بلکه مسائل دیگری مهم است که قبل از این مرحله باید حل شود، گفت: سیستم رایج حوزه براساس «اجتهاد» پایه ریزی شده است. اگر کسی منبری و مبلغ یا پژوهشگر و مدرس شد براساس علاقه است و برنامه خاصی نداشتیم و اگر گاهی اوقات هم برنامه گذاشته شده است، جنبه فقاهتی در آن غالب است.

استاد دانشگاه مفید با تاکید بر اینکه آموزش در حوزه باید براساس استعداد طلاب صورت گیرد، افزود: طلبه یا مبلغ و پژوهشگر بداند که شهریه قرار نیست مادام العمر به او پرداخت شود و بنابراین باید به دنبال عقد قرارداد با موسسات برای پژوهشگری و تدریس باشد.

شهریه باید هدفمند و هوشمند پرداخت شود

او با بیان اینکه شهریه باید هدفمند و هوشمند پرداخت شود، گفت: شهریه برای طلابی که در ابتدای راه و درحال تحصیلند افزایش داده شود و شهریه طلابی که به سطح قابل قبولی رسیده و زمان تراوش اطلاعات و به تعبیری «میوه دادن» آنهاست، باید کاهش یابد و حتی در مواردی قطع شود.

کتاب علمای گذشته بازنویسی شود

نریمانی در ادامه به مسئله کتاب های درسی حوزه اشاره کرد و بیان داشت: تدوین کتاب درسی استانداردهای خود را دارد و علما و قدما براساس نیاز زمان خود دست به نگارش کتاب زدند. بنابراین تدوین و بازنویسی همان کتاب ها یا نگارش کتاب جدید می تواند خیلی به فهم مطالب، ارتباط گیری طلبه با متن و ایجاد علقه بین استاد و طلبه و متن موثر باشد. برخی کتاب های علمی به دلیل بهره گیری مناسب از وسایل کمک آموزشی و نوشتار خوب، خواننده را به خود جذب می کند. متاسفانه این اتفاق در کتاب های حوزوی نیست. کتاب های حوزوی به گونه ای است که اگر شخص، علاقه داشته باشد و با جدیت بخواند پیشرفت می کند اما خود کتاب، کشش های بصری و جذابیت لازم را ندارد.

متون جدید باید پاسخگوی نیاز روز جامعه باشند

او خاطرنشان کرد: در گذشته نگاه افراد و نسل متفاوت بوده لذا کتاب ها در آن زمان برای افراد جذاب بوده است، امروز با پیشرفت هایی که اتفاق افتاده و فناوری های جدید، کتاب ها برای نسل جدیدی که می خواهد وارد حوزه شود، جذابیت ندارد و گاهی اوقات، مسائل آن برای امروز کاربرد ندارد. برخی از مسائل موجود در این کتاب ها برای نسل امروز مسخره به نظر می رسد و لذا استاد باید زمان زیادی صرف کند تا مسئله را برای نسل امروز تبیین و توجیه کند. درحالیکه می شود متنی را طراحی کرد که مناسب وضعیت موجود و پاسخگوی نیاز روز جامعه باشد.

دانش آموخته حوزه علمیه خراسان ادامه داد: کتاب هایی که گذشتگان نوشته اند در زمان خود بهترین ها بوده است اما آیا نیازهای امروز بشر را می تواند پاسخگو باشد؟ آیا در طلبه می تواند کشش و انگیزه ایجاد کند؟ امروز از ابزارهای کمک آموزشی برای یادگیری افراد استفاده می کنند و جذابیت آن را به قدری بالا می برند که احساس خستگی در فرد ایجاد نمی کند.

کتاب های جدید نباید عامل انقطاع طلبه از کتب پیشینیان شود

او افزود: اگر بتوانیم متن کتابی را به صورت جذاب طراحی کنیم که در فرد ایجاد کشش و انگیزه کند البته با هر کیفیتی هم نمی توان کتابی را به عنوان کتاب درسی قبول کرد بلکه باید استانداردهای مختلفی داشته باشد؛ اولا بحث اصلی را روان مطرح کند، دوم اینکه کاربردی باشد، سوم مثال هایی بزند که برای افراد چالش و دغدغه است، چهارم تمرین داشته باشد، پنجم ارتباط میان کتاب های سنتی و جدید را برای طلبه نسل جدید ایجاد کند یعنی طلبه از کتاب های قدما منقطع نشود.

تراث قوی و غنی شیعه و اسلام را نباید از دست داد

نریمانی تاکید کرد: تراث قوی و غنی شیعه و اسلام را نباید از دست داد لذا باید با لطایف الحیل و شیوه های موجود، ارتباط بین طلبه با آن تراث قطع نشود. تمرین ها می تواند براساس کتب قدما باشد یعنی پاسخ ها، طلبه را به کتاب تراث اسلامی ارجاع بدهد و او مجبور باشد به این کتاب ها مراجعه کند. این ارتباط را نباید قطع کرد.

او یکی از چالش های کتب درسی حوزه را ایجاد حساسیت به نام یک نفر عنوان کرد و افزود: به نظر می رسد، کتاب ها باید به صورت گروهی نوشته شود یا اگر یک شخص آن را می نویسد، برجسته نشود. گاهی اوقات موضع گیری ها به خاطر این است که می گویند نکند کسی را مطرح کنیم که بعد شایستگی را نداشته باشد.

وجه تمایز حوزه با سایر مراکز علمی حفظ شود

استاد دانشگاه مفید گفت: کتاب ها در بحث های موضوع شناسی باید طلبه را به کتاب های تخصصی ارجاع دهد. باید طلبه را در سطحی با پژوهشگری آشنا کند و او را برای تدریس و بیان تقویت کند لذا یکسری تمرین های شفاهی و مباحثه ای باید داشته باشد و آنچه در سیستم سنتی حوزه وجود داشته و در عصر خودش خوب بوده باید با همه توان بروزرسانی کنیم و امروزی شده به افراد تحویل دهیم. مهم انتقال پیام است و لذا باید سعی کنیم وجه تمایز حوزه با سایر مراکز علمی را که سبب پیشرفت طلاب می شده، حفظ کرده و نگاه داریم.