محمد عسگری، خبرنگار: تقریبا به انتهای ترم تحصیلی جاری دانشگاه‌ها رسیده‌ایم و در گذری بسیار سریع، 4 ترم و تقریبا 2 سال کرونایی دانشگاه‌ها را پشت‌سر می‌گذاریم. از ابتدای شیوع این ویروس، درگیری بعضی دانشجویان رشته‌های علوم پزشکی بیشتر هم شد و مواجهه‌ای نزدیک‌تر و مستقیم‌تر با این پدیده داشتند. همین مسائل شاید باعث شد تا آنها با بعضی از جریانات و مسائل موجود در حیطه آموزشی و کاری خود بیشتر هم آشنا شوند یا درک بیشتری از آنها پیدا کنند و نسبت به آنها دغدغه‌مندتر شوند. از طرفی، دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور به‌تازگی انتخابات کمیته‌های ناظر بر نشریات خود را پشت‌سر گذاشته‌اند. به همین بهانه‌ها، در گزیده‌خوانی این هفته «فرهیختگان» از نشریات دانشجویی، نگاهی به نشریات دانشجویان علوم پزشکی داشتیم که در آنها مطالبات صنفی خود را مطرح کرده‌اند تا هم شاید کمکی به آنها در انتقال‌شان به مسئولان کرده باشیم، هم توجه نماینده‌های مدیران مسئول در کمیته‌های ناظر بر نشریات دانشگاه‌های وزارت بهداشت را جلب کنیم که به‌طور کلی وظایف خود را جدی‌تر دنبال کنند. دانشجویان دانشگاه‌های آزاد اسلامی سراسر کشور می‌توانند نشریات منتشرشده خود را جهت استفاده در بخش گزیده‌خوانی هفتگی نشریات روزنامه «فرهیختگان»، به ادمین کانال نیمکت خبر (@nimkat_khabar) ارسال کنند.
انتظارات صدای دانشجو از آقای وزیر
نشریه «صدای دانشجو» جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی همدان که در ابتدا به آن می‌پردازیم، در سال ششم فعالیت خود، شماره هشتم را به انتشار رسانده است که از این نظر کم‌فروغ به‌نظر می‌آید. درباره طراحی نشریه باید گفت که ترکیب‌های رنگی به‌کار گرفته‌شده می‌توانست بهتر باشد، قلم (فونت) همه متون با هم یکسان نیست و در بعضی قسمت‌ها نوشته‌ها از وضوح لازم برخوردار نیستند، ستون‌بندی صفحات با هم تفاوت دارد و نیاز به ویراستاری هم دیده می‌شود. در کل، طراحی نشریه نیاز به ارتقا و جذابیت بیشتر دارد. این نشریه از آنجا که متعلق به یک تشکل دانشجویی است، مطالب متعددی با موضوعات سیاسی دارد. «تلالو دانشجو»، «سهمیه شیک»، «طالبان پلاس»، «انتظارات از آقای وزیر»، «افسانه آقای الهام»، «عراق 2021»، «چالش دولت رئیسی»، «رسوایی نیروی دریایی آمریکا»، «سالگرد ترور»، «فامیل بازی» و «رنگ و بوی اعتراض» از مطالب قابل اشاره این نشریه‌اند. و مطلبی که با توجه به مقدمه ذکرشده مدنظر ماست، «انتظارات از آقای وزیر» است که در ابتدای آن یک انتظار از وزیر بهداشت را مطرح می‌کند که در معاونت آموزشی، افراد شایسته را منصوب کند، زیرا به‌دلیل مشغله روسای دانشگاه‌ها به‌دنبال پرداختن به مسائل بخش درمان و حل و فصل مشکلات مالی دانشگاه‌ها، بخش آموزش دچار غفلت شده است که می‌توان با توجه ویژه به امر آموزش و نظارت مستمر بر کیفیت آن، آموزش علوم پزشکی را از آسیب‌پذیری بیشتر نجات داد. در ادامه و در بخش‌هایی دیگر نیز این‌طور می‌خوانیم: «در سال‌های اخیر به‌دلیل جایگاه اجتماعی و گاهی اقتصادی رشته‌های علوم پزشکی، تلاش در کسب صندلی در دانشکده‌ها تبدیل به رقابتی فراتر از رقابت‌های علمی شده و مداخلات شیوه‌های غیراخلاقی را سبب شده است. ضروری است مسئولان مربوط با طراحی سازوکارهای نظارتی مستمر و همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط به پایش این موارد بپردازند تا شائبه بی‌عدالتی در آموزش علوم پزشکی و باز شدن هرگونه روزنه ورود دانشجو با اهرم‌هایی غیر از هوشمندی و بضاعت علمی مرتفع شود. گرچه امروزه وجود سهمیه‌های فراوان برای ورود به دانشگاه یا حتی در بحث استخدامی سبب دلسرد شدن بسیاری از دانشجویان جهت ادامه تحصیل شده است. اخلاق پزشکی به‌عنوان جزء تفکیک‌ناپذیر آموزش متاسفانه مورد‌توجه ویژه قرار نمی‌گیرد. مطالبه حقوق مادی و معنوی کادر درمان و همچنین اجرای قانون تعرفه‌گذاری در دستورکار قرار بگیرد. در کنار تمام مطالب ذکرشده، مردم انتظار دارند موضوع بهداشت و سلامت به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین نیازها در اولویت کارها باشد و سیاست‌های کلی سلامت ابلاغی مقام‌معظم‌رهبری به‌عنوان کامل‌ترین سند بالادستی مدنظر قرار گیرد. تامین منابع پایدار در حوزه سلامت از دیگر انتظارات مردم است. باید افراد تحت پوشش بیمه‌ها به‌ویژه محرومین افزایش یابند، پوشش بیمه‌ای داروهای مخصوص بیماران صعب‌العلاج بیشتر و زیرساخت‌های الکترونیکی بیمه تکمیل شود و زیرساخت‌های بهداشت از نظر کیفی و کمی به‌روزرسانی شوند.»
بعد از 14 سال...
شماره هفتم نشریه «پرستار جوان» انجمن علمی پرستاری دانشگاه علوم پزشکی تربت‌حیدریه با مطالب متعددی در چهل صفحه منتشرشده و از طراحی نسبتا خوبی برخوردار است. جای‌گیری لوگو مناسب نیست و صرفا اسم نشریه جای لوگو را گرفته، یعنی لوگو در گوشه‌ای درج شده و آن‌جایی که باید لوگو می‌بوده، اسم نشریه بدون طراحی خاصی نوشته شده است. اما شناسنامه نشریه به‌درستی درج شده، فهرست مطالب هم خلاقانه و زیبا کار شده است و در‌مجموع ترکیب رنگ‌های ثابت نشریه با تصاویر و طرح‌ها نسبتا خوب درآمده است. از جمله مطالب این نشریه می‌توان به «بالاخره بعد از 14 سال...»، «پرستاران حرفه‌ای؛ پیرامون آزمون صلاحیت حرفه‌ای»، «کرونا را چطور تشخیص دهیم؟»، «قلب مصنوعی»، «طب سنتی و مکمل، پیشگام در سراسر جهان!» و «آیین پرستاری، در قاموس قرآن و عترت» اشاره کرد. صنفی‌ترین مطلب این شماره از نشریه را می‌توان «بالاخره بعد از 14 سال...» دانست که پیرامون طرح تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری است. نویسنده در ابتدا این پرسش‌ها را مطرح می‌کند که این طرح چیست؟ و مگر تا الان خدمات پرستاری تعرفه نداشتند؟ و بعد توضیح می‌دهد: «همواره یکی از شکایات جامعه پرستاری عدم‌عدالت در توزیع کارانه پرستاران بوده است. به‌نحوی که گاهی کارانه اعضای کادر یک بیمارستان تا 100 برابر اختلاف داشت! یکی دیگر از مشکلات مهم جامعه پرستاری عدم‌به‌رسمیت شناخته شدن استقلال پرستاران به‌عنوان یک فرد متخصص در کادر درمان است. از دیدگاه برخی صاحب‌نظران این دو مشکل خود باعث ایجاد دور باطل در سیستم درمانی کشور شده که بر اثر آن جایگاه شغلی و اقتصادی پرستاری پایین می‌آید. تا قبل از سال ۱۳۷۴ نظام سلامت ایران به شکل «حقوق ثابت» دستمزد کارکنانش را پرداخت می‌کرد، اما نظام قبلی در دهه هفتاد با فشار پزشکان تغییر کرد و رفته‌رفته به نظام فعلی تبدیل شد که در آن حقوق اعضای نظام سلامت به شکلی شناور و براساس فاکتورهای متعدد مشخص می‌شود. طبق نظر بسیاری از کارشناسان سلامت کشور، همان نظام قبلی برای کشور ما مناسب‌تر بود. سبک جدید پرداختی، که خودش پایه‌گذار تغییرات بعدی در نظام سلامت بود، از کالیفرنیا الگوبرداری شده بود. از همان ابتدا بارها در‌مورد اینکه سهم سایر اعضای نظام سلامت هم در این تعرفه‌گذاری‌ها افزوده شود، صحبت شده بود، اما تغییر چشمگیری صورت نمی‌گرفت. حالا پس از گذشت ۱۴ سال از تصویب طرحی در مجلس به نام تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری و بعد از بارها دست‌به‌دست شدن بین وزارت بهداشت، کمیسیون بهداشت مجلس و شورای عالی بیمه و پس از دستورات مقام‌معظم‌رهبری، به‌نظر می‌رسد بالاخره تصمیم به اجرایی کردن این طرح دارند. البته همین طرح هم از دیدگاه بسیاری از پرستاران و صاحب‌نظران طرح مناسبی نیست و مخالفان خودش را دارد، اما با توجه به گفته‌ها و توضیحات وزارت بهداشت و سازمان نظام پرستاری به‌نظر می‌رسد کارشناسی شده باشد و گام مهمی برای رفع بخشی از دغدغه‌های پرستاران و کل کادر درمان باشد. با وجود اینکه چند ماهی از تصویب این طرح در شورای عالی بیمه و هیات دولت می‌گذرد، به‌نظر می‌رسد همچنان در عملیاتی شدن مشکلاتی وجود دارد.»
فدک جوان و رنجی که می‌برد
نشریه «فدک جوان» بسیج دانشجویی دانشکده علوم پزشکی مراغه نیز شماره 33 فصلنامه فرهنگی، سیاسی و اجتماعی خود را در سال هجدهم فعالیت منتشر کرده که نشان از تعداد کمتر شماره‌های منتشرشده نسبت به توالی انتشار دارد. با توجه به زمینه انتشار نشریه، با موضوعات متفاوتی در میان مطالب مواجه می‌شویم؛ از «پ مثل پرستار» و «دل‌نوشته یک واکسیناتور...» گرفته تا «بلاگر یا بَلاگرَ؟» و «میدان برای دیپلماسی در عمان!». در انتهای نشریه هم مروری تصویری بر فعالیت‌های صاحب‌امتیاز نشریه، یعنی بسیج دانشجویی، شده است. اشکالات مختلفی به طراحی این نشریه نیز وارد است. یکی از یادداشت‌های دیگر این نشریه، «از رنجی که می‌بریم...» است که به مساله آموزش مجازی این‌گونه می‌پردازد: «مدتی است به‌علت شیوع ویروس کرونا انتقال مفاهیم آموزشی تمام مراکز آموزشی از جمله دانشگاه‌ها به‌صورت آنلاین انجام می‌شود. این موضوع مشکلاتی برای دانشجویان و اساتید به همراه داشته است و بسیاری معتقدند در آموزش آنلاین نمی‌توان به‌خوبی تمرکز کرد، امکان پرسش و پاسخ و تعامل حضوری بین استاد و دانشجو وجود ندارد، ارتباط چهره‌به‌چهره و غیرکلامی از بین رفته و برخی اساتید هم با سیستم آموزش آنلاین ناآشنا هستند. دانشگاه‌ها عنوان می‌کنند سامانه‌هایی که در اختیار دانشجویان قرار دادند، مشکلی ندارد و اساتید و دانشجویان می‌توانند بدون‌محدودیت‌های مکانی و زمانی بر بستر اینترنت با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و تعامل داشته باشند و این در‌حالی است که همچنان شاهد گلایه‌های دانشجویان از کیفیت و نحوه برگزاری کلاس‌های غیر‌حضوری هستیم. به عقیده ما، در آموزش مجازی جان‌کلام در تدریس منتقل نمی‌شود و آماده نبودن زیرساخت‌های اینترنتی کشور هم مزید بر علت شده تا نتوانیم به‌خوبی از کلاس استفاده کنیم؛ چراکه درگیر قطع و وصل شدن صدا هستیم.» در ادامه نیز به‌طور جزئی به برخی از مشکلات گفته‌شده پرداخته شده است، اما با این وجود، نویسنده در انتهای مطلب از آموزش‌های بعد از کرونا این‌طور سخن می‌گوید: «شیوع کرونا و تعطیلی دانشگاه سبب شد نگاه جدیدی نسبت به آموزش مجازی ایجاد شود و پتانسیل‌های این روش آموزشی برای فضای دانشگاهی کشور مشهود شود. به‌نحوی که بسیاری از اساتید معتقدند در دوران پسا‌کرونا می‌توان آموزش ترکیبی را در دستورکار قرار داد؛ چراکه عمده دانشگاه‌ها با توجه به غیرقابل پیش‌بینی بودن شرایط کرونا رویکرد احتیاطی در پیش گرفتند. همچنین باید به‌سمت آموزش الکترونیکی به‌صورت گسترده‌تر با ارائه مدرک رسمی پیش رفت و آموزش ترکیبی در آموزش عالی تعمیق داده شود.»
اسانس جدید داروخانه‌ها!
نشریه «اسانس» انجمن علمی دانشکده داروسازی زنجان، در شماره پنجم خود نسبتا مطالب به‌روزی را برای پرداخت به آنها انتخاب کرده است. از جمله این موضوعات، «هوش مصنوعی و داروسازی» است. اگر بنا به امتیازدهی به جلد نشریات گزیده‌خوانی این هفته باشد، این نشریه کمترین امتیاز را دریافت می‌کند. یکی از مسائل اولیه که توجه لازم به آن صورت نگرفته، لوگو است. لوگو و نام نشریه در‌واقع می‌توانند نمایان‌گر هویت نشریه باشند، اما در این نشریه تنها اسم نشریه با یک قلم ساده نوشته شده است. طراحی کلی جلد هم جالب نیست و طراحی کلی نشریه بسیار ساده و به‌نوعی خطی است و تنها سعی شده با استفاده از رنگ‌های جذاب، تصاویر باکیفیت و قلم مناسب به آن جلوه بخشیده شود. از نکات مثبت در نشریه، بیان منابع و فهرست‌بندی مطالب است. مطالبی چون «تله‌فارماسی»، «اخلاق در داروسازی در صنعت»، «مارکتینگ دارو در ایران»، و «علم نانودارو» از جمله مطالب این شماره از نشریه‌اند، اما می‌خواهیم از میان آنها به «آیین‌نامه جدید داروخانه‌ها» بپردازیم که این موضوع برای دانشجویان داروسازی کشور و بررسی فرصت‌ها و تهدیدهای آن اختصاص دارد. به گفته نویسنده، داروسازان جوان در دوراهی انتخاب بین رشته پزشکی و داروسازی، با علم به سخت بودن رشته داروسازی، آن را انتخاب کردند تا بتوانند پس از گذراندن تحصیلات، برای ارائه خدمات بهتر در کنار جامعه باشند؛ اما متاسفانه پس از فارغ‌التحصیلی و هنگام خدمت‌رسانی، با شرایطی محدودکننده مواجه می‌شوند و آن انحصاری است که در مجوز تاسیس داروخانه‌ها وجود دارد و درباره آیین‌نامه مذکور می‌نویسد: «این آیین‌نامه بیشتر خدمات‌محور است، یعنی داروسازان جوان می‌توانند از علمی که در طول این سال‌ها کسب کردند به مردم ارائه دهند و به‌جای فروش صرف دارو بتوانند ارائه این خدمات را بهتر کنند. نکته مثبت دیگر آن اضافه کردن شروط فنی برای اخذ امتیاز پروانه بهره‌برداری است که درنهایت منجر به خدمات‌رسانی بیشتر به مردم می‌شود. اضافه کردن امتیاز مربوط به ایجاد اتاق مستقل مشاوره و ثبت امضای الکترونیک و اثر‌انگشت اقدام مثبتی در بهبود جایگاه علمی داروساز در جامعه است که حضور مسئول فنی را الزامی می‌کند. نکته مثبت دیگر کاهش امتیاز اولیه در شهرهای محروم با هدف تسریع تاسیس داروخانه و توزیع خدمات دارویی عادلانه است و مورد دیگر اینکه اقامت موسس در ناحیه جغرافیایی محل تاسیس داروخانه الزامی است که این باعث می‌شود از خرید و فروش پروانه‌ها و کارهای غیرقانونی از این قبیل جلوگیری شود. سوالاتی نیز در این مورد مطرح است؛ آیا این آیین‌نامه ممکن است مناطق محروم را از وجود داروساز خالی کند و همچنین آزاد شدن محدودیت مشکلی در تاسیس داروخانه‌ها ایجاد نخواهد کرد؟ آیا سرازیر شدن تعداد زیادی داروساز موجب افزایش تخلفات خواهد شد؟ و اگر فروش داروخانه‌ای مطلوب است، پخش کردن فروش این داروخانه‌ها ممکن است منجر به بروز مشکلاتی برای داروخانه شود و آیا این موضوع ایجاد تخلفات را در پی ندارد؟»
در همین رابطه مطالب زیر را بخوانید:
نظر شما