روزنامه ایران: آخرین سفر رئیس‌جمهور ایران به روسیه به منظور دیدار دوجانبه به حدود پنج سال قبل یعنی فروردین 1396 برمی‌گردد. حالا با دعوت‌‌های مکرر رئیس‌جمهور روسیه، آیت‌الله رئیسی به مسکو سفر خواهد کرد. پوتین روز ۱۷ آذر پس از دیدار با نخست‌وزیر یونان در مسکو طی نشست خبری گفته بود: «من امیدوارم رئیس‌جمهور ایران دعوت مرا بپذیرد و اوایل سال نو میلادی به روسیه سفر کند.» پس از اعلام قطعی شدن این سفر، «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه در یک نشست خبری دستور کار اصلی را اینگونه اعلام کرده بود: «دستور کار از منظر اقتصادی بسیار گسترده است امّا وقتی پروژه‌های مشترک بسیاری وجود دارد، توجه بیشتر به جزئیات ضروری است.» وزیر خارجه روسیه در ادامه گفته بود: «رهبران دو کشور با یکدیگر مکالمه تلفنی داشته‌اند، اما گفت‌وگوی چهره‌به‌چهره قطعاً سازنده‌تر است.»
این سفر را می‌توان نقطه عطفی در روابط دو کشور و استمرار حرکت دولت سیزدهم در مسیر توازن بخشی به سیاست خارجی کشور دانست. نکته مهم که در سخن مقامات روسی هم آمده، گسترده شدن روابط اقتصادی و پروژه‌های مشترک است که اهمیت گفت‌و‌گوهای چهره به چهره و تقویت دیپلماسی اقتصادی را بیش از پیش افزایش داده است. وزارت امور خارجه در همین خصوص خبر داده است که یک تیم مشخص را طی چند هفته گذشته مأمور انجام این سفر کرده است و رایزنی‌هایی در داخل ایران صورت گرفته تا این سفر به‌عنوان سفر مهم کاری دستاوردهای خودش را داشته باشد.
همکاری از سوریه تا شانگهای
تهران و مسکو با ورود به همکاری راهبردی در ماجرای مبارزه با گروه‌های تروریستی در سوریه نشان داده‌اند که توانایی همکاری راهبردی با یکدیگر و همچنین توسعه روابط در سایر سطوح را دارند. فتنه سوریه به‌عنوان توطئه‌ای برای به چالش کشاندن محور مقاومت، با قدرت گرفتن سریع جریان‌های تکفیری با حمایت امریکا، رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای مرتجع منطقه می‌رفت تا ژئوپلتیک منطقه را دستخوش تغییر و تحولاتی جدی قرار دهد و حتی آتش آنرا از غرب آسیا به شرق آن بکشاند. جمهوری اسلامی ایران از زمان به‌وجود آمدن این فتنه‌انگیزی آشکار علیه امنیت منطقه درخواست یاری کشورهای منطقه را پذیرفت و آنها را مجدانه در مبارزه با تروریسم یاری داد. این موضوع باعث شد تا ایران به‌عنوان کشوری دارای امنیت که حتی در صدور امنیت نیز موفق عمل کرده مورد توجه بیشتر، از سوی کشورهایی قرار بگیرد که با برنامه‌های امریکایی-صهیونیستی در منطقه و دامن زدن به ناامنی‌ها تعارض دارند. طبیعت منطق قدرت و منافع نیز ایجاب می‌کرد که کشورهایی چون چین و روسیه نگاه ویژه‌ای به روابط با قدرت منطقه‌ای و با ثبات در آشوبناک‌ترین قسمت از آسیا پیدا کنند. باید توجه داشت که این مهم را ایران مدیون نیروهای مقاومت، مدافعان حرم و عناصر مؤمن انقلاب است که در رأس آن حاج قاسم سلیمانی قرار داشته است.
علاوه بر موضوع سوریه و مبارزه با تروریسم که به نزدیکی دو کشور منتج شد، تلاش مسکو برای عضویت ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیایی و همچنین اهتمام ویژه این کشور برای همراه کردن کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای جهت پذیرش عضویت دائم ایران در آن، نمونه‌ای دیگر از همکاری‌های آسیایی و منطقه‌ای موفق ایران و روسیه بوده است. در مذاکرات وین نیز که از هشتم آذرماه آغاز شده است، روسیه و چین همراهی قابل توجهی برای متعهد کردن امریکا به تعهدات خود داشته‌اند. ناگفته پیداست که این اتفاقات مثبت در ماه‌های اخیر ثمره تغییر گفتمانی کشور و فعال شدن دیپلماسی در دولت سیزدهم بوده است. دولت جدید، با معرفی خود به‌عنوان دولتی عمل‌گرا که چندجانبه‌گرایی، اوراسیاگرایی و آسیامحوری بر اساس منطق ژئوپلیتیک را در اولویت خود می‌داند، باعث شده تا تصویر ایران برای دوستان و همسایگان تغییر پیدا کند. اکنون دولت‌های مختلف می‌توانند به ایران به‌عنوان دولتی قابل اعتماد برای همکاری و همگرایی راهبردی توجه داشته باشند.
ایران و روسیه در دوران‌گذار نظم بین‌الملل
از جنبه‌ای دیگر باید به اهمیت دوران‌گذار در شکل دهی روابط ایران و کشورهای شرقی توجه داشت. امروزه اندیشمندان مختلف دنیا در حوزه روابط بین‌الملل به تغییر نظم بین‌الملل و کوچ قدرت و ثروت از غرب به شرق اذعان دارند. کشورهای شرقی بسرعت جایگاه خود را بازسازی کرده‌اند و به رقیبی جدی برای قدرت، هژمونی و یکجانبه‌گرایی امریکا تبدیل گشته‌اند. این واقعیت مهم بر مناسبات کشورهای مختلف دنیا اثر داشته و به تنظیم کنش‌های آنها و استفاده از الگوهای جدید در روابط منتج شده است. امریکا درصدد است تا با چالش ایجاد کردن برای قدرت‌های جدید در دنیا در مقابل‌گذار در نظام بین‌الملل سنگ‌اندازی کند. ایران، روسیه و چین اما فرصت را غنیمت شمرده‌اند و به تقویت و توسعه همکاری‌ها و تبدیل آن به روابط راهبردی بلند مدت پرداخته‌اند. اکنون سند همکاری راهبردی و جامع ایران و چین به مرحله اجرا رسیده است و دستگاه‌های اقتصادی کشور مشغول تنظیم قراردادها و رایزنی‌ها شده‌اند. از سویی دیگر توافق 20 ساله همکاری‌های ایران و روسیه در حال پیگیری جدی است و دو کشور تلاش دارند تا علاوه بر موضوعات امنیتی و نظامی به تعمیق روابط در حوزه‌های اقتصادی و تجاری بپردازند.
از همکاری نظامی تا مراودات اقتصادی
در همین راستا گمرک کشورمان خبر از افزایش تعاملات تجاری دو کشور داده است. تجارت ایران و روسیه در ۹ ماه سال ۱۴۰۰ از سه و نیم میلیون تن و ارزش یک میلیارد و ۶۵۶ میلیون دلار گذشته و نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۲ درصد در وزن افزایش یافت. همچنین از تجارت سه میلیون و ۵۵۸ هزار و ۴۹۱ تنی با روسیه تا پایان آذرماه، ۸۳۸ هزار و ۶۰۲ تن کالا سهم صادرات ایران به روسیه بوده است.
همچنین در خصوص همکاری‌های نظامی شبکه Zvezda وابسته به وزارت دفاع روسیه اعلام کرده است: «ایران و روسیه در حال آماده‌شدن برای انعقاد توافق همکاری راهبردی هستند که یکی از موارد اصلی آن درباره همکاری نظامی است. ایران دارای قوای نظامی ۹۰۰ هزار نفری است و همین موضوع آن را تبدیل به یکی از بزرگترین ارتش‌های جهان کرده است.»
پایگاه انگلیسی زبان وابسته به سازمان رادیو و تلویزیون ترکیه (TRT) نیز در خبری مدعی شد: «تهران [در جریان این سفر] انتظار دارد که حداقل ۲۴ فروند جنگنده سوخو - ۳۵ خریداری کند». این رسانه در ادامه گفت: «نیروی هوایی ایران ۳۶ خلبان را برای آموزش پرواز این جنگنده انتخاب کرده است. اگر تهران و مسکو در ژانویه به توافق برسند، کارهای مقدماتی بلافاصله آغاز خواهد شد.»
با توجه به مباحث گفته شده و آنگونه که وزارت امور خارجه کشورمان اعلام کرده است موضوعات مختلفی در حوزه‌های فرهنگی، سیاسی، تکنولوژیک و... در دستور کار سفر رئیس‌جمهور کشورمان به روسیه قرار دارد که منجر به توسعه روابط و تأمین بهتر منافع کشورمان در سایه احترام متقابل خواهد شد.
انتهای پیام/
نظر شما