به گزارش راهبرد معاصر دو منبع در گفت‌وگو با آکسیوس مدعی شده‌اند همزمان با ورود مذاکرات وین به مرحله حساس کاخ سفید قصد دارد در هفته‌های آینده دولت «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور سابق آمریکا را به دلیل خروج از برجام مورد حملات لفظی قرار دهد.
طبق گفته منابع مورد آکسیوس، تا فرا رسیدن نقطه تصمیم نهایی، یعنی مقطعی که مشخص خواهد شد توافق حاصل می‌شود یا اینکه توافقی در کار نخواهد بود تنها چند هفته باقی مانده است.
آکسیوس نوشته این سناریو، هر دو با انتقاد شدید سیاستمداران حزب جمهوری‌خواه خواهد شد، اما کاخ سفید قصد دارد با تأکید بر اینکه ترامپ عامل بحران بوده و موجب شده تنها گزینه‌های بد پیش روی بایدن قرار بگیرد، دموکرات‌ها را متحد نگاه دارد.
یک منبع گفت: «آنها قصد دارند آتشبارها را به سمت ترامپ بگیرند.»
یک مقام ارشد دولت بایدن مدعی شده کاخ سفید «به صراحت واقعیت‌ها را بیان خواهد کرد و در این مقطع حساس برای دیپلماسی و برهه مهم در تاریخ، روایت‌های صحیح را ارائه خواهد نمود.»
منابع مورد استناد آکسیوس مدعی شده‌اند دولت بایدن پایان ژانویه یا اوایل فوریه را به عنوان ضرب‌الاجل تصمیم‌گیری درباره پرونده مذاکرات وین قرار داده و قصد دارد تا قبل از آن تاریخ به اطلاع‌رسانی‌های عمومی در این خصوص شدت ببخشد.
کاخ سفید امیدوار است که روایت مقام‌های سابق و فعلی آمریکا و اسرائیل که معتقدند خروج ترامپ از برجام اشتباه بوده باعث تقویت موضع کاخ سفید شود.
در نشست خبری روز سه‌شنبه ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا سوال یک خبرنگار درباره مذاکرات وین را به سمت حمله به دولت ترامپ برگرداند.
او گفت: «شایسته است اندکی تأمل کنیم و ببینیم چطور به این نقطه رسیدیم. مایه تأسف بسیار است که یک تصمیم نسنجیده توسط دولت قبلی موجب شد که این دولت، بدون وجود پروتگل‌های قوی راستی‌آزمایی و نظارت پا به کاخ سفید گذاشت.»
هشتمین دور مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین از حدود دو هفته پیش آغاز شده است. مقام‌های آمریکایی و اروپایی ادعا می‌کنند که پیشرفت‌هایی در مذاکرات صورت گرفته اما اندازه این پیشرفت‌ها به اندازه‌ای نیست که بتوان امیدوار بود توافق در دسترس است.
دیپلمات‌های اروپایی می‌گوید بخش اعظم گفت‌وگوها در روزهای گذشته بر مطالبات ایران برای اخذ تضمین در خصوص پایداری برجام متمرکز بوده است، اما دولت بایدن گفته نمی‌تواند وعده‌ای در این مورد بدهد.
دیپلمات‌های غربی از هشتم آذرماه که نخستین دور مذاکرات رفع تحریم‌ها در دولت سید ابراهیم رئیسی آغاز شده سعی کرده‌اند با ارائه چارچوب‌های زمانی تیم ایران را برای موافقت با خواسته‌های خود تحت فشار قرار دهند.
با این حال، نمایندگان ایران در مذاکرات وین تصریح کرده‌اند برای تهران نتیجه مهم‌تر از زمان است. تهران در تلاش است برجام را که از نخستین روزهای اجرایی شدن در اثر برخی سیاست‌های آمریکا و کشورهای غربی به توافقی تهی از منافع اقتصادی برای طرف ایرانی تبدیل شد به سمت توافقی دوجانبه و متوازن پیش ببرد.
پیش از این پایگاه پولیتیکو هم به نقل از برخی «مقام‌های نزدیک به مذاکرات» مدعی شده که پنجره مذاکرات تا پایان ماه ژانویه یا اوایل ماه فوریه بسته خواهد شد. البته پولیتیکو به نقل از منابعی دیگر این را هم نوشته که هیچ تاریخ ثابتی در خصوص زمان توافق در نظر گرفته نشده است.
این جدیدترین تاریخی است که منابع غربی درباره مهلت رسیدن به توافق مطرح کرده‌اند. رسانه‌های غربی در دورهای قبل‌تر گفت‌وگوها مدعی شده بودند ایران تا پایان دسامبر برای تصمیم‌گیری بر سر توافق فرصت دارد.
دیپلمات‌های انگلیس، آلمان و فرانسه چند هفته پیش در بیانیه‌ای ضمن تصریح بر اینکه نمی‌خواهند برای مذاکرات «ضرب‌الاجل‌های ساختگی» تعیین کنند گفته بودند که برای حصول توافق «چند هفته زمان» وجود دارد و نه چند ماه.
ایران گفته است هیچ ضرب‌الاجل ساختگی را نمی‌پذیرد. «سعید خطیب‌زاده»، سخنگوی وزارت خارجه ایران چند روز پیش تصریح کرد: ««هیچ ضرب الاجل ساختگی را نمی‌پذیریم و امیدواریم خودشان هم به آن ضرب الاجل‌های ساختگی باور نکنند. بیایند برای یک تفاهم خوب برسیم.»
مقام‌های آمریکایی در ماه‌های گذشته تصریح کرده‌اند که چنانچه پیشرفت‌های هسته‌ای ایران ادامه پیدا کند برجام، در بردارنده همان منافع «منع اشاعه‌ای» که در سال ۲۰۱۵ این توافق برای طرف غربی ایجاد می‌کرد نخواهد بود.
برخی از تحلیلگران این موضع طرف‌های غربی درباره کاسته شدن از منافع «منع اشاعه‌ای» را دیدگاهی یکجانبه می‌دانند. به گفته این تحلیلگران، جمهوری اسلامی ایران هم از زمان اجرایی شدن برجام به هیچ یک از منافع اقتصادی وعده‌داده شده در این توافق دست پیدا نکرده و این آمریکا است که با توجه به خروج از برجام باید با بازگشت به توافق، زمینه‌های ایجاد توازن دوجانبه در توافق را فراهم کند.
جو بایدن قبل از رسیدن به ریاست‌جمهوری آمریکا مدعی شده بود کشورش را به برجام بازخواهد گرداند، اما تا کنون از انجام اقدامات لازم برای عمل به تعهدات واشنگتن خودداری کرده است.
کشورهای غربی به رهبری آمریکا و رژیم صهیونیستی در سال‌های گذشته ایران را به پیگیری اهداف نظامی در برنامه هسته ای این کشور متهم کرده‌اند. ایران قویاً این ادعاها را رد کرده است.
ایران تأکید می‌کند به عنوان یکی از امضاکنندگان پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی (ان‌پی‌تی) و عضوی از آژانس بین المللی انرژی اتمی، حق دستیابی به فناوری هسته‌ای را برای مقاصد صلح آمیز دارد.
علاوه بر این، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون بارها از تاسیسات هسته‌ای ایران بازدید کرده‌اند اما هرگز مدرکی که نشان دهد برنامه صلح آمیز انرژی هسته‌ای این کشور به سمت مقاصد نظامی انحراف داشته باشد، پیدا نکرده‌اند.
ایران علاوه بر این در سال ۲۰۱۵ به توافقی با کشورهای موسوم به گروه ۱+۵ برای حل و فصل تنش‌ها بر سر برنامه هسته‌ای خود دست پیدا کرد. علی‌رغم اذعان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به پایبندی ایران به تمامی تعهداتش، دولت آمریکا در اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ به صورت یکجانبه از این توافق خارج شد.
بعد از گذشت یک سال از خروج آمریکا از برجام، تهران اعلام کرد با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش خواهد داد. کاهش تعهدات ایران ذیل مفاد توافق هسته‌ای برجام صورت می‌گرفت.
جمهوری اسلامی ایران، بعد از برداشتن ۵ گام برای کاهش تعهدات، سرانجام ۱۵ دی‌ماه ۱۳۹۸ اعلام کرد دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست.
اصرار دولت بایدن بر حفظ تحریم‌های ترامپ یکی از موانع موجود در دورهای گذشته مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین بوده است.
دیگر محور اختلاف درخواست ایران برای اخذ ضمانت از طرف غربی برای ماندن در برجام است، آن هم در شرایطی که نمایندگان جمهوری‌خواه کنگره آمریکا بار دیگر تهدید کرده‌اند چنانچه به قدرت برسند برجام را پاره خواهند کرد.
ایران خواستار آن شده که آمریکا با ارائه تضمین حقوقی اطمینان خاطر بدهد اتفاق دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ تکرار نخواهد شد.
به عنوان مثال، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران در مصاحبه با مسئول سیاست خارجی اروپا گفته که آمریکا باید ضمانت‌هایی جدی و کافی در خصوص قابل اعتماد بودنش بدهد./فارس
∎
نظر شما