دویست روز از پیروزی ابراهیم رئیسی گذشت. البته زمانی که ابراهیم رئیسی در انتخابات ثبت نام کرد بسیاری از فعالان سیاسی پیش بینی می‌کردند که او رئیس جمهور بعدی ایران خواهد بود و بعد از رد صلاحیت گسترده رقیبان رئیسی، این شک به یقین تبدیل شد، اما به هر حال تنها ۲۰۰ روز از زمانی می‌گذرد که او به طور رسمی به عنوان رئیس جمهور ایران انتخاب شده است.

از همان ابتدای پیروزی رئیسی، عموم تحلیلگران معتقد بودند اکنون دستیابی به توافق هسته‌ای در دولت سیزدهم نسبت به دولت روحانی دشوارتر شده است و تا زمانی که توافق نشود، تورم افسارگسیخته در اقتصاد ایران وجود خواهد داشت. در این گزارش پیش بینی می‌کنیم در این ۲۰۰ روز، کدام تحولات پیش بینی نشده در عرصه مدیریت کشور رخ داده است.

حضور بی سابقه نامزدهای رقیب در دولت سیزدهم

روز ۱۲ دی بود که اعلام شد سردار حسین دهقان، مشاور فرمانده معظم کل قوا در صنایع دفاعی و پشتیبانی نیروهای مسلح و وزیر اسبق دفاع، با موافقت مقام معظم رهبری به عضویت شورای راهبردی روابط خارجی درآمده و مسئولیت کمیسیون دفاعی- امنیتی این شورا را برعهده گرفته است.

پیش از این سردار احمد وحیدی، وزیر کشور دولت آقای رئیسی، این مسئولیت را بر عهده داشت. سردار دهقان رقیب ابراهیم رئیسی بود که قبل از اعلام رسمی رد صلاحیتش، به نفع رئیسی انصراف داده بود و حالا در مسئولیتی حساس انجام وظیفه می‌کند. اما فقط سردار دهقان نیست که در مسئولیتی مهم قرار گرفته است. زاکانی رقیب پوششی انصرافی ابراهیم رئیسی هم به عنوان شهردار تهران انتخاب شد. قاضی زاده هاشمی و محسن رضایی که به نفع رئیسی انصراف ندادند و ظاهرا با او رقابت کردند هم اتفاقا توسط رئیسی در دو مسئولیت مهم قرار گرفتند. یکی به بنیاد شهید رفت (که در دولت خاتمی با مدیریت سردار دهقان اداره می‌شد) و دیگری معاون اقتصادی دولت رئیسی شد! تصاویر حضور سعید جلیلی هم در بعضی جلسات کمیسیون‌های دولتی منتشر شده است. سعید محمد هم رئیس مناطق آزاد شد.

استفاده رئیسی از رقیبان انتخاباتی در کابینه در این حد، پیش بینی نمی‌شد. به نظر می‌رسد سهم نامزدهای انتخابات نسبت به بعضی چهره‌های موثر ستاد رئیسی (مثل نیکزاد) بیشتر بوده است.

اختلاف در میان لایه‌های مختلف اصولگرا بر سر انتصابات

اصولگرایان خیلی زودتر از آنچه پیش بینی می‌شد، با بعضی منصوبان رئیسی به اختلاف خوردند و آن‌ها را ضعیف، بی‌تجربه و بی‌سواد خطاب کردند. تحلیلگران پیش بینی می‌کردند با توجه به ساختار سیاسی ایران، اصولگرایان به زودی به اختلاف نظر برسند (چنانچه در دولت محمود احمدی نژاد چنین شده بود)، اما کمتر کسی پیش بینی می‌کرد این ماه عسل اینقدر زود تمام شود.

حتی دولت روحانی هم در سال اول فعالیت خود، اینقدر تهدید به استیضاح نمی‌شد، اما حالا لااقل استیضاح سه وزیر از تریبون مجلس مطرح شده است. یکی از کاربران اصولگرا به دوستان خود گفته بود بادمجان هم ۴ ماه طول می‌کشد تا ثمر بدهد، اما به نظر می‌رسد این استیضاح‌ها، به خاطر اختلاف نظر در چینش نیروها باشد.

وزیر آموزش و پرورش رئیسی هم دوبار با نه مجلس مواجه شد. به نظر می‌رسد رئیسی روزهای سختی را پیش رو داشته باشد و به خصوص بعد از تعطیلات نوروزی که به مرور نتیجه تصمیمات دولت رئیسی در زندگی مردم دیده می‌شود، این اختلافات منتهی به استیضاح و ترمیم کابینه شود.

واکسیناسیون سریع و گسترده علیه ویروس کرونا

وجود تحریم‌های مالی مختلف و اختلاف ایران با کشورهای اروپایی بر سر مسائل سیاسی، این تلقی را به وجود آورده بود که واکسیناسیون کرونا در ایران، با سرعت بسیار کمی اتفاق خواهد افتاد و باید منتظر اختراع یک واکسن داخلی باشیم. ده‌ها شرکت داخلی هم برای تولید واکسن دست به کار شدند. به خصوص اینکه، نمکی، بسیار به مواضع اصولگرایان نزدیک بود و این تصور وجود داشت که اگر اصولگرایان راهی برای واردات واکسن می‌دانستند، حتما این کار را می‌کردند. مخبر هم معاون اول دولت رئیسی بود و ناخودآگاه این پیام به افکار عمومی مخابره می‌شد که این برکت است که به دست مردم ایران فرو می‌شود. اما برخلاف پیش بینی‌ها، در دولت رئیسی ناگهان شیر وادرات واکسن باز شد و ایران در زمره کشورهایی با بیشترین میزان تزریق واکسن در جهان قرار گرفت و این واکسیناسیون، از مرگ و میر هزاران ایرانی جلوگیری کرد. هرچند مدیران دولت روحانی معتقدند قرارداد واردات واکسن در دولت روحانی بسته شده بود و زیرساخت‌های واکسیناسیون سراسری هم در آن زمان انجام شده بود، اما با این حال این حجم از سرعت عمل، مهمترین دستاورد دولت رئیسی تا امروز محسوب می‌شود.

استفاده از مدیران سابق روحانی در دولت رئیسی

اصولگرایان آنچنان بر دولت روحانی می‌تاختند که بعید بود حتی یکی از آن‌ها در دولت رئیسی به کار گرفته شود. آن‌ها از شهادت سلیمانی گرفته تا خشکسالی و شکست تیم فوتبال را گردن دولت روحانی می‌انداختند. اما بر خلاف انتظار، بعضی مدیران دولت روحانی، در مسئولیت‌های حساس خود باقی ماندند. از جمله علی شمخانی در شورای عالی امنیت ملی که در زمان حضور، با انتقاد لایه‌های مختلف جریان اصولگرا مواجه بود و حتی جریان عدالتخواه یکی از بستگان او را متهم به ساخت و ساز غیر مجاز در لواسان کرده بود.

به جز شمخانی، سورنا ستاری هم در مسئولیت خود باقی ماند که از چهره‌های نزدیک به حسن روحانی بود. اسلامی وزیر دولت روحانی به سازمان انرژی اتمی رفت و مدرس خیابانی هم استاندار سیستان و بلوچستان شد. چند استاندار دیگر وزارت کشور رحمانی فضلی هم یا محل خدمتشان تغییر کرد یا در مسئولیت قبلی ابقا شدند. استفاده از نیروهای دولت روحانی که مکرر در ادبیات اصولگرایان، ناکارآمد خوانده می‌شد، مایه تعجب تحلیلگران سیاسی شده است.

اعتراضات مردمی

پیش از این روسای جمهور در سال‌های ابتدایی خدمت، آنچنان مورد اقبال عمومی بودند که بسیاری از مردم، مشکلات و سختی‌ها را به امید یک فردای بهتر، تحمل می‌کردند. در دولت ابراهیم رئیسی، اما صبر مردم سرآمده است. در تابستان اهالی خوزستان و در پاییز مردم اصفهان برای آب به خیابان‌ها ریختند. همزمان بعد از چند سال، اعتراضات بزرگ معلمان برگزار شد. سه اعتراض بزرگ در عرض ۲۰۰ روز، خبر خوبی برای دولت رئیسی نیست و خبر از روزهای سخت آینده می‌دهد. ابراهیم رئیسی ممکن است بسیاری از تحولات سیاسی و اقتصادی آینده را پیش بینی کند، اما قطعا پیش بینی نتیجه اعتراضات خودجوش مردمی، کار ساده‌ای نیست.

منبع: رویدادا 24