پژوهشگران علوم اجتماعی معتقدند، افرادی که تا سال 2030 در توسعه هوش مصنوعی پیشتاز باشند، تا آخر قرن حاکمان جهان هستند. به همین دلیل برنامه توسعه بسیاری از کشور ها بر مبنای توسعه هوش مصنوعی است.

بهروز مینایی، بیدگلی، رییس دانشکده مهندسی کامپیوتر دانشگاه علم و صنعت در گفتگو با سیناپرس در پاسخ به این پرسش که آیا می توان رباتی بهتر از انسان یا در حد انسان خلق کرد یا خیر؟ گفت: ابتدا باید گفت، پاسخ این پرسش نقطه اختلاف نظر میان فیلسوفان و فناوران است. گروه نخست به صراحت پاسخ منفی داده اند و معتقدند منطق و شعور انسانی در ماده نمی گنجد؛ اما گروه دوم خلق ربات همسان با انسان را در آینده ای دور محتمل می بینند. در واقع اینکه از لحاظ عقلی و منطقی چنین اتفاقی امکان پذیر است یا خیر بسیاری از فلاسفه غرب مخالفند و معتفدند هیچگاه ماده نمی تواند صاحب منطق و روح شود و مانند یک انسان حیات و آگاهی داشته باشد.   

وی در تشریح هوش مصنوعی قوی و هوش مصنوعی ضعیف گفت: هوش مصنوعی قوی یعنی خلق ماشینی که با انسان برابری کند؛ گفتنی است، علم، بروز هوش مصنوعی قوی و  ایجاد حیات در آزمایشگاه را محال نمی بیند و امری ممکن می داند. اما هوش مصنوعی ضعیف درست همان فرآیندی است که امروز شاهدش هستیم؛ برای مثال اتومبیل های خودران ربات های عامل و غیره.

مینایی با اشاره به بروز خلاقیت در ربات ها و هوش مصنوعی به خبرنگار سیناپرس، گفت:  آنچه که امروز همه ما از هوش مصنوعی می شناسیم در مرتبه ضعیف آن است؛ اما اگر این هوش بتواند یک برون داد قوی داشته باشد، می تواند برخی فعالیت های انسان گونه در عرصه خلاقیت را هم انجام دهد. در واقع با توسعه هوش مصنوعی ضعیف می توانیم برخی نمودهای خلاقانه را هم در ماشین ها ببینیم؛ نظیر هواپیماهای بدون خلبان یا ربات هایی که به دقت انسان یا حتی بیشتر در برخی کارکردها سرآمد هستند.

وی افزود: برای بروز خلاقیت هنری و محاسباتی در ماشین ها نیازی به هوش مصنوعی قوی نیست و تنها با داشتن داده های بسیار زیاد و به عبارتی فراداده (big data) ماشین های مبتنی بر هوش مصنوعی می توانند آثاری را خلق کنند که حاوی خلاقیت است. برای مثال در کشور خودمان چندی پیش اشعار جدید شاهنامه فردوسی توسط یک ربات سروده شد یا در مثالی دیگر ماشینی که توسط پژوهشگران دانشگاه MIT ساخته شد، می تواند مقاله های علمی را به نگارش دربیاورد به گونه ای که تشخیص آن برای داوران علمی میسر نیست. اما باید گفت، در همین مسیر هم کم و کاستی های زیادی وجود دارد و هنوز راه های نرفته بسیاری پیش روی علم است.

به گفته مینایی، باید دیتاهای بسیار زیادی داشت تا بتوان رباتی که مانند حافظ شعر بگوید یا مانند یک نویسنده ماهر قصه بنویسد را خلق کرد؛ در شرایط فعلی هوش مصنوعی یک کپی کار حرفه ای است و هنوز فاصله زیادی فیلم های علمی -تخیلی دارد.

رییس دانشکده مهندسی کامپیوتر دانشگاه علم و صنعت گفت: در واقع هوش مصنوعی که امروز بشر به آن رسیده است، راه رفته انسان را می پیماید و برای خلق یک اثری جدید، باید به اندازه کافی نمونه یا داده داشته باشد؛ شاید در حال حاضر نگارش مقاله علمی برای ماشین ها راحت تر باشد، اما خلق یک آثار هنری بدون دخالت انسان فعلا ممکن نیست.

هاوکینگ؛ آینده بشر با هوش مصنوعی خطرناک است

وی درباره ترس از توسعه فناوری و دنیای مبتنی بر هوش مصنوعی که برای برخی افراد به یک دغدغه ذهنی تبدیل شده است، گفت: با توسعه هوش مصنوعی ترس یا فوبیای آن برای برخی صاحبان شغل و حتی دانشمندان نمایان شد؛ این که با چه دنیایی مواجه می شویم پرسشی بود که این افراد با نمود هوش مصنوعی در زندگی روزمره از خود می پرسند. نظریات ضد و نغیض زیادی در این باره وجود دارد؛ برای مثال استیون هاوکینگ معتقد بود، آینده بشریت با هوش مصنوعی خطرناک است. همانگونه تلفن های هوشمند، اینترنت و شبکه های پیام رسان، دنیایی بسیار متفاوت از قبل برای بشر به وجود آورد، رسوخ هوش مصنوعی در زندگی اجتماعی بشر به طور قطع دارای پیامدهای اخلاقی است که موجب نگرانی هایی برای بشر می شود. منشا این نگرانی آنجاست که اگر هوش مصنوعی ابزار دست متقلبان و هنجارشکنان اجتماعی شود، راه سو استفاده هوشمندانه تری به وجود می آید که کنترل آن در مسیر قانون امری دشوار است.  

به گفته این پژوهشگر، اما نگرانی از این که هوش مصنوعی جای شغل ها را بگیرد بیهوده است و فوبیا از فناوری در نهایت به خود انسان ضرر می زند، چراکه پردازش های سریع هوشمند اطلاعات می تواند پاسخگوی بسیاری از مسائل و مشکلات باشد و باید به عنوان یک فرصت به آن نگاه کرد.

وی افزود: در آینده هوش مصنوعی کمک کننده و به طور دقیق تر دستیار انسان است و می تواند انسان را سریع تر و در بستر مطمئن تر به اهدافش برساند. در واقع هوش مصنوعی کمک زیادی به دیده شدن افراد با هر توانایی می کند. بنابراین ماشین ها و هوش مصنوعی هیچگاه جای انسان را نمی گیرد؛ در واقع  هر جایی که نیاز به راه حل باشد، بهترین کمک کننده به انسان است.گفتنی است، در آینده بسیار نزدیکی هوش در بسیاری از مسائل زندگی ما وارد می شود.

مینایی گفت: پژوهشگران علوم اجتماعی معتقدند، افرادی که تا سال 2030 در توسعه هوش مصنوعی پیشتاز باشند، تا آخر قرن حاکمان جهان هستند. به همین دلیل است که برنامه توسعه بسیاری از کشور ها بر مبنای توسعه هوش مصنوعی است. برای مثال، چین برنامه ریزی بسیار دقیقی در این عرصه انجام داده است؛ اگر ما هم بتوانیم کارکردهای هوش مصنوعی را در نظام شغلی کشورمان فعال کنیم، بهترین یاورها را در هر زمینه ای داریم.

گفتگو: مهتاب دمیرچی