به گزارش اقتصادآنلاین، حسین عباسی در گزارشی تحت عنوان « گاز طبیعی: گذشته و آینده» به بررسی روندهای جهانی تولید و مصرف منابع انرژی در صنایع مختلف پرداخته است. با این حال بیشتر این گزارش بر بحث تولید، مصرف، صادرات و ذخایر گاز کشورهای مختلف متمرکز شده است. در ادامه گزیده‌ای از این گزارش را می‌خوانید: 

مصرف جهانی انرژی

عباسی در این بخش نه تنها مصرف انواع مختلف انرژی در جهان از سال ۱۹۷۰ تا ۲۰۱۸ را بررسی کرده، بلکه به پیش‌بینی آن تا سال ۲۰۴۰ نیز پرداخته است. 

در جدول و نمودار مربوطه انرژی‌های تجدیدپذیر با رنگ نارنجی، انرژی آبی با رنگ آبی، نفت با رنگ سبز و ذغال سنگ با رنگ مشکی، گاز با رنگ قرمز و انرژی هسته‌ای با رنگ زرد نشان داده شده است.

براساس پیش‌بینی این محقق گاز و انرژی‌های تجدیدپذیر تنها انواع انرژی هستند که مصرفشان تا سال ۲۰۴۰ افزایشی خواهد بود. درحالی که نفت و ذغال‌سنگ با افت مصرف مواجه می‌شوند و احتمالا مصرف انرژی‌های آبی و هسته‌ای از ۲۰۲۰ تا ۲۰۴۰ تقریبا ثابت بماند.

سهم سوخت درجهان 

در این بخش با اشاره به برنامه آینده جهان برای استفاده بیشتر از سوخت‌های پاک از جمله انرژی خورشیدی و گاز برای تولید برق، نموداری آورده شده است. این نمودار شکل و میزان استفاده از انواع انرژی برای تولید برق از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۵۰ را نشان می‌دهد.

در این نمودار رنگ زرد انرژی خورشیدی، رنگ سبز انرژی بادی، رنگ آبی نفت و گاز و رنگ مشکی ذغال سنگ، رنگ طوسی سایر انواع انرژی و رنگ قرمز انرژی هسته‌ای را نشان می‌دهد. 

با این حساب به نظر می‌رسد مصرف انرژی خورشیدی برای تولید برق، که چند سالی است افزایش یافته، روند افزایشی خود را کمابیش تا ۲۰۵۰ حفظ کند و نقش پررنگ‎تری در تولید برق داشته باشد.

ذخایر نفت 

 بخش نفت گزارش یاد شده با اشاره به ذخایر نفتی کشورهای مختلف و قیاس آن در سه دوره ۱۹۹۸، ۲۰۰۸ و ۲۰۱۸ آغاز شده است. همانطور که در نمودار مشخص است بخش نارنجی که مربوط به سهم خاورمیانه از نفت است رو به کاهش است و در دوره ده ساله ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۸، پنج درصد و در دوره ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۸، ۲.۲ درصد کاهش یافته است.

علاوه بر خاورمیانه، ذخایر کشورهای آسیا و اقیانوسیه، اروپا و کشورهای مستقل مشترک المنافع نیز رو به افول بوده است.

 در مثال اما ذخایر نفتی آمریکا از ۸.۴ درصد ذخایر جهان در سال ۱۹۹۸ به ۱۸.۸ درصد در سال ۲۰۱۸ رسیده است. 

ذخایر گاز

درباره گاز آنطور که نمودار نشان می‌دهد، خاورمیانه، کشورهای مشترک المنافع (برخی از جمهوری‌های مستقل اتحاد جماهیر شوروی سابق) و آسیا و اقیانوسیه به ترتیب بیشترین ذخایر گازی جهان از سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۱۸ را داشته‌اند. 

خاورمیانه در سه دوره ۱۹۹۸، ۲۰۰۸ و ۲۰۱۸ به ترتیب ۳۹.۴، ۴۳.۳ و ۳۸.۴ درصد ذخایر دنیا را به خود اختصاص داده بوده است. ذخایر کشورهای اتحاد جماهیر شورویی نیز به همین ترتیب در ۲۰۰۸ با افت مواجه شده و در ۲۰۱۸ درصد بیشتری را در جهان به خود اختصاص داده است.

با این حال سهم آسیا و اقیانوسیه و اروپا از سال ۹۸ تا سه سال پیش داِئما افزایشی بوده است.

وضعیت ابرقدرت‌های گازی جهان

در بخش دیگری از گزارش در جدولی با شش ردیف وضعیت ذخایر، تولید و مصرف گاز بررسی شده است. روسیه، ایران، قطر، ترکمنستان، آمریکا و سایر کشورها، شش ردیف افقی این جدول را تشکیل می‌دهند. 

براساس داده‌های جدول، ایران در دو دوره ۱۹۹۸ و ۲۰۱۸ پس از روسیه دومین دارنده ذخایر گازی جهان بوده است. این کشور در سال ۱۹۹۸، ۲۲۸۰۰ بیلیون متر مکعب و در سال ۲۰۱۸، ۳۱۹۰۰ بیلیون متر مکعب ذخیره گاز طبیعی داشته است. 

در تولید اما وضعیت متفاوت است. اگر از ردیف تولید سایر کشورهای جهان چشم بپوشیم؛ آمریکا، روسیه، ایران، قطر، ترکمنستان به ترتیب بیشترین میزان تولید را دارند. در واقع آمریکا با ذخایری حدودا یک سوم ایران تقریبا سه برابر تولید گاز دارد. پس از آن نیز روسیه قرار گرفته با تولیدی تقریبا دو برابر کشور ما.

در بحث مصرف نیز ایران پس از سایر کشورها، آمریکا و روسیه سوم است. پس از آن نیز به ترتیب قطر و ترکمنستان قرار گرفته‌اند.

ردیف آخری جدول نیز به نسبت مصرف بر تولید اختصاص داده شده است که در این نسبت هم ایران پس از ردیف مجموع کشورهای دنیا و آمریکا، سوم است. پس از آن نیز به ترتیب روسیه، ترکمنستان و قطر قرار گرفته‌اند.

تجارت گاز

یکی از جذاب‌ترین بخش‌های این گزارش شاید همین باشد. تصویری از جهان که میزان و شکل تجارت ال ان جی و خطوط لوله انتقال گاز با واحد بیلیون متر مکعب روی آن به ترسیم شده است.

در نهایت نیز به چند نمونه از تفاوت‌های صادرات گاز با نفت اشاره شده است. از جمله این که فراوانتر از نفت است، حمل‌ونقل آن سخت‌تر و پرهزینه‌تر است و این که نسبت به نفت چگالی انرژی بسیار کمتری دارد.

در ادامه نیز به سیاست تجارت گاز دو کشور اشاره می‌شود؛ روسیه و هند. برای مثال درباره تجارت گاز روسیه به سه سیاست اساسی اشاره شده است. اول اینکه به عنوان اهرم فشار از کشورهای ترانزیتی استفاده می‌کند و زیرساخت‌های کشورهای همسایه را از این منظر تحت نظر دارد. دوم اینکه نقش خود را در بازار اروپا حفظ کند و سوم اینکه برتری خود را از رقبایی مثل ایران و ترکمنستان از طریق سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های سنگین حفظ کند.