«بهروز نشان» تهیه‌کننده فیلم‌های مستقل که تولید «فیلم کیارستمی و عصای گمشده» را در کارنامه خود دارد و پیش‌ازاین داور جشنواره بین‌المللی فیلم «ریور» در ایتالیا بود، امسال در جشنواره سی و چهارم با فیلم «پسران دریا» حضور داشت و در بخش ملی و بین‌المللی جشنواره جوایزی را از آن خود کرد. وی همچنین داوری آثار مستند در جشنواره فیلم پاناما را بر عهده داشت.
امکان اکران فیلم کوتاه و مستند خارج از ایران بیشتر است
«بهروز نشان»، تهیه‌کننده فیلم «کیارستمی و عصای گمشده» در گفت‌وگو با پانا درباره اینکه چرا عموماً فیلم‌هایش ابتدا در خارج از ایران اکران می‌شود، گفت: «اتفاقی که در ایران می‌افتد این است که جاهاییکه امکان اکران فیلم‌های هنری را داشته باشیم کم است درحالی‌که امکان اکران در خارج از ایران بیشتر است. خارج از کشور فیلم‌های مستند یا کوتاه اکران می‌شوند و حتی فیلم بلند داستانی هم پیش‌آمده که خارج از ایران اکران شوند اما داخل کشور چون اقبال سینمادارها به فیلم‌های کمدی یا اجتماعی بیشتر است شرایط به گونه دیگری است.»
انتخابم فیلم‌سازی به سبک لوباجت است
نشان با اشاره به سبک فیلم‌سازی‌اش در سینما گفت: «مدل فیلم‌سازی من لوباجت است و با بودجه کم فیلم می‌سازم و البته این نگاه را از آموزش‌های کیارستمی وام گرفته‌ام. جنس سینمای من هم این مدلی است و مایلم سینمای لوباجت کار کنم. این نوع سینما ممکن است روی پرده سینمای ایران برایش اتفاقی نیافتد. از سوی دیگر سینمادارها در شرایط کرونا ضرر کرده‌اند و حق دارند که فیلم‌هایی اکران کنند که فروش داشته باشند چون باید خودشان و پرسنل شان ارتزاق کنند.»
وی افزود: «من فیلم «کیارستمی و عصای گمشده» را اکران کردم ولی در گروه هنر و تجربه و اگر این گروه نبود، واقعاً کجا باید اکران می‌کردم. در این شرایط اقتصادی هیچ سینمایی حاضر نیست فیلم‌های هنری و فرهنگی را اکران کند. در مورد فیلم «پسران دریا» هم پیگیریم تا بتوانیم اکران کنیم و البته حتماً اکران حضوری و در سینما خواهیم داشت.»
لوباجت بودن به معنی پرداخت دستمزد کم نیست
بهروز نشان با اشاره به شرایط سخت فیلم‌سازی در شرایط کرونا عنوان کرد: «شرایط پیچیده و سختی برای ساخت فیلم در این شرایط اقتصادی و کرونا وجود دارد زیرا بخش عمده‌اش این است که تجهیزات سینمایی ما دائم در حال افزایش قیمت است و این افزایش دلار بر روی این تجهیزات اثرگذار است و بخش عمده دیگر موضوع دستمزدهاست که در شرایط کرونا هنرمندان کمتر کارکرده‌اند طبیعی است که نمی‌توان انتظار سابق را داشت و بگوییم مثلاً فلان دوست بیاید رایگان کمک کند یا چون سینمای لوباجت هست دستمزد کمتری پرداخت کنیم.»
این تهیه‌کننده سینمای ایران با اشاره به‌سختی کار تهیه‌کنندگان در این شرایط کرونایی گفت: «تهیه فیلم کار بسیار سخت و طاقت‌فرسایی است و موانع زیادی بر سر راه تهیه‌کنندگان وجود دارد، مخصوصاً برای تهیه‌کننده‌های جوان این مشکلات بیشتر هم می‌شود. به‌هرحال برای کسی که تهیه‌کنندگی شغل و حرفه‌اش است، نمی‌تواند از تولید دست بردارد. تولیدکننده‌ها و هرکسی در صنف خودش فعالیت دارد و ما هم که عضوی از اهالی خانه سینما هستیم باید سعی کنیم حتماً کارهای خود را تولید کنیم ولی خب این هم کار ما را با سختی روبرو می‌کند.»
نباید مخاطب فیلم کودک و نوجوان صرفاً کودک و نوجوان باشد
نشان درباره اینکه فیلم «پسران دریا» فیلم کودک و نوجوان هست یا خیر گفت: «این فیلم حتماً فیلم کودک و نوجوان است ولی به نظرم وقتی می‌گوییم سینمای کودک و نوجوان معنی‌اش این نیست که فقط کودک و نوجوان بیاید و فیلم را ببیند. باید فیلمی ساخته شود که هم کودک و نوجوان خوشش بیاید و هم پدر و مادر علاقه‌مند شوند که همراه با کودک و نوجوان به سینما بیایند و فیلم را ببینند. ازنظر من سینما بسیار اثرگذار است و بار فرهنگی مهمی بر عهده دارد. وقتی فیلمی برای خانواده باشد قطعاً اثرش را روی تک‌تک اعضای خانواده اعم از کودک و نوجوان یا پدر و مادر می‌گذارد.»
وی افزود: «من به دنبال این هستم که به سینمایی برسم که پدر و مادرها در کنار فرزندشان فیلم را ببیند زیرا این موضوع کمک می‌کند تا کودک و نوجوان بیشتر به سینما بیایند. گاهی چون فیلم‌ها برای کودک و نوجوان است خانواده‌ها استقبال نمی‌کنند کودک را به سینما ببرند و یا فیلم برای بزرگ‌سال است اما بچه‌ها هم در سالن نشسته‌اند، درحالی‌که ممکن است فیلم مناسب آن کودک و نوجوان نباشد. اگر پدر و مادر فکر کنند فیلمی است که فرزندش هم امکان تماشای آن را دارد قاعدتاً استقبال بیشتری می‌شود، به همین دلیل خیلی از کارشناس‌ها معتقد بودند که فیلم پسران دریا در اکران هم موفق خواهد شد.»
سینمای کودک گیشه دارد اگر فیلم خوب بسازیم
تهیه‌کننده فیلم «پسران دریا» درباره اینکه ساختن فیلم در حوزه کودک و نوجوان ریسک است یا خیر، گفت: «من اعتقادی به ریسک در سینما ندارم زیرا مسئله مادی برای من مهم نیست بلکه دغدغه‌ام تأثیر فرهنگی است که بر روی جامعه می‌گذارد. به نظر من بیشتر از اینکه فکر کنیم بازگشت سرمایه داریم یا نه باید به این فکر کنیم که می‌توانیم فیلم خوب بسازیم. قاعدتاً فیلم خوب ساخته‌شده راه خودش را پیدا می‌کند. حتماً مباحث مالی‌اش مرتفع می‌شود و مخاطب خودش را پیدا می‌کند. من با صحبت بسیاری از همکارانی که معتقدند سینمای کودک گیشه ندارد موافق نیستم. به خاطر داریم که در دوره‌ای فیلم کلاه قرمزی پسرخاله وقتی اکران شد، آدم‌ها در صف بودند تا بیایند و فیلم را ببینند و این اتفاق برای بقیه هم افتاده است و این به مسائل مختلفی برمی‌گردد. من مطمئنم اگر فیلم خوب ساخته شود و برای کودک و نوجوان جذابیت بصری داشته باشد در سینمای کودک و نوجوان اتفاق خوبی خواهد افتاد.»
نگاه جدی به توسعه انسانی در جشنواره کودک و نوجوان
بهروزنشان عنوان کرد: «جشنواره فیلم کودک و نوجوان نسبت به سال‌های گذشته خیلی پر و پیمان شده است و مسیر خودش را پیدا می‌کند. اینکه المپیاد فیلم‌سازی در کنار این جشنواره برگزار شد، اتفاق مهمی بود و نشان می‌دهد که برگزارکننده‌های این جشنواره به توسعه نیروی انسانی و توسعه صنعت سینما در حوزه کودک و نوجوان نگاه جدی دارند. نکته مهم و قابل‌تأمل دیگر درباره جشنواره فیلم کودک و نوجوان این بود که فقط در اصفهان برگزار نشد و در شهرهای دیگر فیلم‌ها اکران شد.»
وی افزود: «چرا سازمان‌هایی مثل صدا و سیما یا وزارت آموزش‌وپرورش یا حتی وزارت ورزش و جوانان پای این موضوع نیستند. آموزش‌وپرورش متولی توسعه نیروی انسانی است و سینما هم روی کودک و نوجوان و فرهنگ‌سازی برای آن تأثیر جدی دارد. ما وقتی کودک مان را تشویق نکنیم که فیلم خوب ایرانی ببیند می‌رود و مدل غربی‌اش را پیدا می‌کند. در شرایطی که بچه‌های ما دسترسی زیادی به شبکه‌های فضای مجازی و ماهواره دارند، مطمئن باشید اگر ما برای شان خوراک آماده نکنیم بقیه کشورها چنین می‌کنند. به همین دلیل سازمان‌هایی که متولی فرهنگ‌اند باید جدی‌تر پای اکران فیلم‌های کودک و نوجوان بایستند و در این نوع جشنواره‌ها همکاری جدی‌تری داشته باشند.»
نهاد متولی کودک باید به هنرمندان فعال حوزه کودک نزدیک شود
بهروز نشان درباره تکراری شدن موضوع در ساخت فیلم‌های کودک و نوجوان گفت: «چندان موافق نیستم که موضوع در ساخت فیلم‌های کودک و نوجوان تکراری شده است، اگر همچنین باشد مقصر هنرمند نیست بلکه نهاد متولی است. باید در جلسه آموزش‌وپرورش و ارشاد، هنرمند حضور داشته باشد تا فاصله‌ها کم شود و هردو طرف دغدغه‌های همدیگر را بشنوند. من ممکن است در نقطه دورافتاده‌ای دغدغه‌ای را در فیلمم بیاورم که آقای مسئول بی‌خبر باشد و این فیلم او را باخبر می‌کند تا اگر خواست آن مشکل و دغدغه را مرتفع کند.»
بهروز نشان در پایان عنوان کرد: «باید سینمای کودک و نوجوان راه خودش را پیدا کند و همه کمک کنند تا اکران فیلم‌های این حوزه موفق باشد. مطمئن باشید افراد بیشتری به این حوزه می‌آیند و موضوع‌ها تازه‌تر خواهد شد.»
مروری بر دغدغه‌های فیلم‌سازان حوزه کودک
«نادره ترکمانی» فیلم‌ساز دغدغه‌مند حوزه فیلم کودک و نوجوان معتقد است، نهادهای متولی حوزه کودک بودجه دارند اما تکلیفشان با خودشان مشخص نیست و ناهماهنگی میان نهادهای متولی باعث افول سینمای کودک در ایران شده است.
«غلامرضا رمضانی» کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس حوزه کودک و نوجوان نیز معتقد است سیاست‌گذارهایی که در امور صنفی هستند، باید فیلم‌هایی از همه گونه‌های اجتماعی و پلیسی و جنگی و همچنین ژانر کودک و نوجوان داشته باشند و منتظر فروش میلیاردی در حوزه کودک و نوجوان نباشند.
«رهبر قنبری» کارگردان و تهیه‌کننده، سینمای کودک در ایران را مرده خطاب کرد و عنوان کرد که چطور سالن‌های سینمایی که مخصوص پخش فیلم‌های کودک هستند این روزها به فکر پخش فیلم‌های تجاری هستند و از مسئولین درخواست کرد که 12 سالن سینمایی فیلم‌های کودک را بازگردانند.
«اسماعیل براری» کارگردان و تهیه‌کننده سینمای ایران از حال بد فیلم‌سازی در حوزه کودک، علی‌رغم مشخص بودن راهکارهای حل مشکلات آن سخن گفت و عنوان کرد که چرخه سینمای کودک متوقف‌شده است و تنها از لاشه آن پرچمی ساخته‌شده تا از آن شیر نفت کذایی بودجه‌ای گرفته شود.
«مسعود کرامتی» عضو سابق شورای سیاست‌گذاری و راهبری سینمای کودک و نوجوان معتقد است سینمای کودک مرده و فقط استخوان‌هایش مانده است و این موضوع فقط برای همین مصاحبه‌هایی است که گاه‌گاهی انجام می‌شود. در نهایت شوراهایی که گاه‌گاهی تشکیل می‌شود و دورهم گپی می‌زنند و چایی می‌خورند.
«مجید مجیدی» از فیلم‌سازان مطرحی است که در تمامی آثارش دغدغه مسائل کودکان و نوجوانان را دارد. مجیدی درباره افول سینمای کودک و نبود انگیزه فیلم‌سازان برای فعالیت در ژانر کودک از نبود نهادهای حامی سخن گفت و عنوان کرد که این نهاد متولی چون کار فرهنگی انجام می‌دهد قاعدتاً نباید چشمداشتی به بازگشت سرمایه‌اش داشته باشد.
«رضا فیاضی» که از قدیمی‌های حوزه فیلم کودک و نوجوان است عنوان می‌کند که چطور سینمای کودک بدون حامی مانده است و در حال مردن است. وی معتقد است وقتی نه زمان پخش مناسب به فیلم کودک می‌دهند و نه هیچ حمایت دیگری می‌شود طبیعی است که تهیه‌کننده‌ها از فعالیت در حوزه کودک دلزده شوند.
«علی قوی تن» کارگردان و تهیه‌کننده سینمای ایران از خرید ارزان قیمت فیلم‌های ساخته شده در ژانر کودک توسط صداوسیما شکایت دارد و علت اصلی کاهش آثار تولیدی حوزه کودک را در نبود حمایت کافی در هنگام پخش این آثار برای رسیدن به مخاطب اصلی‌اش بیان می‌کند.
«حمیدرضا قطبی» از نبود برنامه ریزی جامع برای حمایت فیلم کودک از مرحله ساخت تا اکران شکایت دارد و عنوان می‌کند که خانواده حتی خبر ندارند که چه فیلمی برای کودک و نوجوان اکران می‌شود. وی معتقد است نهادهایی مانند آموزش‌وپرورش وقتی فیلم مورد تأییدشان در جشنواره رشد رتبه می‌آورد باید برای رساندن آن به دانش‌آموز حمایت کنند.
«اشکان رهگذر» عدم بازگشت سرمایه در سینمای کودک را حضور مافیای اکران و بی‌توجهی به زمان درست اکران فیلم کودک عنوان کرد و در وجه دیگر نگاه دهه شصتی فیلم‌سازان کودک و بهروز نشدن با ذائقه کودکان را آفت دیگر سینمای کودک بیان کرد.
«حامد جعفری» معتقد است اگر نظام تولید و عرضه در حوزه فیلم کودک به‌درستی تنظیم و مدیریت شود قطعاً تقاضای جدی موجود را می‌تواند تا حد خوبی پوشش دهد و اگر برای این حوزه چاره‌ای اندیشیده نشود و برای کودکان فیلمی نداشته باشیم، بچه‌ها مجبورند که به تماشای آثار خارجی بنشینند.
«حسین ریگی» معتقد است ارگان‌هایی که باید به فیلم‌سازی در حوزه کودک و نوجوان بها دهند فعالیت شان کمرنگ شده است و همین باعث شده تا فیلم‌سازهای مطرح در این حوزه کم کار شوند. نتیجه این اتفاق تکراری شدن موضوعات فیلم‌سازی در حوزه کودک و ریزش مخاطب است و اما همچنان می‌توان به احیای سینمای کودک امید داشت.
∎
نظر شما