از همان روز تحلیف «سیدابراهیم رئیسی» خطوط سیاست خارجی دولت سیزدهم ترسیم شد و رئیس جمهوری در این مراسم تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران، کشورها و ملت های همسایه را خویشاوند خود می داند و مهم ترین و اصلی ترین اولویت سیاست خارجی خود را ارتقا روابط با کشورهای همسایه خود دانسته و خواهان عزت و اعتلای آن ها است.

از آن زمان دیپلمات های کشورمان تمام تلاش خود را برای ترمیم مناسبات با دولت های همجوار را مضاعف ساختند. این موضوع آن قدر برای دولتمردان و شخص رئیس جمهوری جدی است که حتی در سفرهای استانی به ویژه استان های مرزی به آن می پردازد همانند سفری که دکتر رئیسی اوایل مهرماه به استان ایلام داشت و در آن از اهمیت تعمیق مناسبات با عراق سخن گفت.

رئیس جمهوری در جریان سفر به ایلام با برشمردن ظرفیت های این استان، به ۴۳۰ کیلومتر مرز ارتباط استانی با عراق اشاره کرد و گفت: مرز، یک تهدید نیست بلکه فرصت بسیار خوب اقتصادی برای ارتباط مردم دو کشور همسایه با ریشه های فرهنگی و اعتقادی مشترک است. باید کریدور ریلی استان در کنار آزادراه های مواصلاتی با عراق تکمیل شود و این کار می تواند ضمن فراهم کردن زمینه گسترش صادرات به کشور عراق، رفاه و آسایش زائران را هم به همراه داشته باشد.

همچنین رئیس جمهوری بر ضرورت توسعه صادرات به عراق و کشورهای همسایه تاکید کرد و بیان داشت: سهم ایران در تجارت منطقه بسیار پایین و در حدود دو درصد است و رقم ۲۰ میلیارد دلار کنونی در تجارت منطقه ای کشورمان می تواند با اقدام جهادی از جانب تولیدکنندگان، صادرکنندگان و دولت با تکمیل زیرساخت ها، به راحتی به ۴۰، ۵۰ میلیارد دلار برسد.

دولت سیزدهم در اجلاس و نشست های مهم منطقه ای نیز حضوری فعال دارد. ماه گذشته شاهد برگزاری «اجلاس منطقه‌ای حمایت از عراق» بودیم؛ نشستی که در آن نمایندگان ۹ کشور مصر، ایران، عربستان، اردن، قطر، امارات، کویت، ترکیه و فرانسه مشارکت داشتند و نکته مورد توجه، حضور وزیر امور خارجه ایران و سران دولت های عربی منطقه در آن اجلاس بود.

به تازگی نیز خبرگزاری «آسوشیتدپرس» به نقل از دو مقام عراقی که نامشان فاش نشده، اعلام کرده است که ایران و عربستان سعودی دور جدید مذاکرات خود را انجام داده‌اند؛ مذاکراتی که بسیاری از ناظران به آینده آن خوشبین اند.

بزرگترین دستاورد دولت رئیسی در حوزه سیاست خارجی تاکنون، در هم شکستن موانع عضویت در یکی از مهمترین پیمان‌های منطقه ای بود. در پایان بیست و یکمین نشست سران سازمان شانگهای که در دوشنبه پایتخت تاجیکستان برگزار شد، سران هشت کشور عضو اصلی سازمان، نظر موافق خود را با تبدیل عضویت جمهوری اسلامی ایران از عضو ناظر به عضو اصلی اعلام و اسناد مربوط به آن را امضا کردند.

از نگاه ناظران اینکه ایران به عضویت دایم سازمان همکاری های شانگهای درآمده، یک مزیت و فرصت مغتنمی برای هر دو طرف است. در ارتباط با منافع آن برای ایران باید گفت که تغییر جایگاه می تواند نقطه آغاز استراتژی عملگرایانه نگاه به شرق در سیاست خارجی جمهوری اسلامی باشد. از طرفی کشورهای عضو و ناظر سازمان همکاری شانگهای مجموعا بیشترین تولیدکننده و مصرف‌کننده انرژی در جهان هستند که با مساحتی در حدود یک چهارم سطح خشکی‌های زمین و حدود نیمی از جمعیت جهان، عملا موجب بر هم خوردن جهان تک قطبی مطلوب آمریکا و ایجاد توازن قدرت در جهان چند قطبی شده‌اند؛ مواردی که به وزن سیاسی تهران در جهان خواهد افزود.

کارشناسان بر این باورند حضور ایران به عنوان عضو دایم در این سازمان با توجه به فعالیت‌ ها و همکاری‌ های گسترده اعضای آن در حوزه‌های سیاسی، امنیتی، اقتصادی، بازرگانی، پولی-بانکی، انرژی و فرهنگی قطعا فضای مناسب‌تری را برای تعاملات بین‌المللی کشورمان فراهم خواهد آورد.

دولت سیزدهم نیم نگاهی نیز به کشورهای قاره سبز دارد. دکتر رئیسی روز چهارشنبه ۱۷ شهریور در گفت وگوی تلفنی که با «شارل میشل» رییس شورای اروپا داشت، استمرار و پایداری روابط دوجانبه ایران با اتحادیه اروپا را مستلزم رعایت اصل احترام متقابل، تمرکز روی مشترکات و جلوگیری از تاثیرگذاری عوامل برون‌زا بر این روابط عنوان کرد.

تهران توسعه روابط خود با اتحادیه اروپا را مستلزم استقلال بروکسل از واشنگتن می داند. تروئیکای اروپا در جریان اجرای توافق هسته ای از اجرای تعهدات خود ناتوان ماند و این تبدیل به نقطه‌ای غیرقابل دفاع در کارنامه مناسبات اروپایی‌ها با جمهوری اسلامی ایران شده است.

روابط با اتحادیه اروپای مستقل از آمریکا و نیز روابط دوجانبه با کشورهای قاره سبز در دستور کار دولت رئیسی قرار دارد که نمونه آن محتوای گفت وگوی تلفنی رئیس جمهوری اسلامی ایران و «امانوئل مکرون» همتای فرانسوی او در میانه شهریورماه است. رییس جمهوری فرانسه در این تماس با تاکید بر توسعه و تعمیق روابط بین ایران و فرانسه و رقم زدن فصل جدیدی در روابط دوجانبه گفت: باید حرکت جدیدی با محورهای جدید در روابط دو کشور در زمینه های دوجانبه و در زمینه های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و همکاری های منطقه ای آغاز کنیم.

رئیسی نیز در این تماس با استقبال از پیشنهاد مکرون درمورد بازنگری در روابط دو کشور و همکاری های منطقه ای تهران– پاریس، خاطرنشان کرد: دولت ایران از توسعه روابط با فرانسه به‌ویژه در زمینه های اقتصادی و تجاری استقبال می کند و آمادگی داریم همکاری های جامع با اروپا را از فرانسه آغاز کنیم.

دولت سیزدهم فراتر از اروپا، نگاهی نیز به حیاط خلوت آمریکا دارد و نگاه مثبت و متقابل ایران و کشورهای آمریکای لاتین از همان روز نخست پیروزی رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری مشخص بود. رهبران کشورهای آمریکای لاتین از جمله روسای جمهوری ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه در کنار سایر مقامات جهانی، پیروزی رئیسی را تبریک گفتند و نسبت به تعمیق مناسبات دولت های متبوع خود با تهران ابراز امیدواری کردند.

چندی پیش نیز رئیس جمهوری کشورمان در این زمینه تاکید کرد که رویکرد سیاست خارجی دولت جمهوری اسلامی ایران، ارتقاء سطح روابط با کشورهای آمریکای لاتین و حوزه کارائیب از جمله نیکاراگوئه است. از نگاه ناظران تقویت روابط با کشورهای جنوبی آمریکا و حیاط خلوت این کشور ضمن اینکه به هراس و نگرانی واشنگتن دامن زده به انزوای آمریکا نیز منجر خواهد شد.