به گزارش ایکنا، غلامرضا نورمحمدی، معاون پژوهشی مرکز تحقیقات طب اسلامی امام صادق(ع) حوزه علمیه، اول مهرماه در نشست «اعتبارسنجی احادیث طبی» در پاسخ به این پرسش که چه تعداد احادیث طبی داریم، گفت: ادعاهایی از چندصد تا چندهزار روایت طبی مطرح می‌شود ولی باید مفهوم‌شناسی دقیقی انجام شود تا بتوانیم دقیقتر اظهارنظر کنیم.
وی افزود: عمدتا طب را مترادف با نسخه درمانی می‌دانند ولی امروزه طب و حوزه سلامت 14 زیرمجموعه دارد و صرفا بحث سلامت جسمی در آن مطرح نیست بلکه سلامت روانی، سلامت اجتماعی و سلامت معنوی هم اخیرا از سوی بهداشت جهانی مطرح شده است. ما سلامت جنسی، روحی و ابعاد دیگر را هم به این چند بعد افزوده‌ایم؛ پس یکی از اشکالات این است که بیشتر، احادیث طبی را ناظر به سلامت جسمی می‌دانند و به همین دلیل با این نگاه ضیق نمی‌توان خیلی از روایات را در زمره احادیث طبی آورد.
نورمحمدی تصریح کرد: بیشترین حجم روایات طبی را علامه مجلسی در بحارالانوار آورده است؛ او 41 باب را از باب 50 تا 90 به این روایات اختصاص داده و 842 حدیث طبی را هم بیان کرده است؛ ما تعداد برای روایت مطرح نمی‌کنیم بلکه براساس مداخل معتقدیم که بیش از 20 هزار مدخل داریم که مانند وسائل الشیعه روایات براساس نمایه‌سازی تقطیع شده است.
وی تاکید کرد: ما معتقدیم که نباید صرفا سلامت جسمی را ملاک برای شناسایی روایات طبی قرار دهیم. طب در گذشته مانند فقه بسیط بود و به تدریج توسعه یافته است کما اینکه فقه امروز قابل قیاس با فقه گذشته نیست و اگر بخواهیم مفهوم طب را بفهمیم باید به 14 بعد آن توجه داشته باشیم؛ در این صورت تعداد احادیث طبی بسته به برداشت افراد از این 14 زیرمجموعه دارد. مثلا امروزه خودکشی جزء احادیث طبی قرار می‌گیرد ولی در گذشته نبود یا بسیاری از احادیث و آیات قرآن در حوزه آرامش‌بخشی و تسکین روان در حوزه طبی قرار می‌گیرد. بنده باور دارم با این تقسیم‌بندی چندهزار روایت طبی داریم.
نورمحمدی در پاسخ به این پرسش که چه دیدگاه‌هایی در مورد احایدث طبی وجود دارد؟ گفت: ما از اواخر قرن اول، بحث راویان روایات طبی را داریم یعنی از زمان امام باقر(ع) و کسی را نه در شیعه و نه سنی سراغ نداریم که به صورت کلی منکر وجود روایات طبی باشند، مثلا مجموعه 40 طب‌النبویه از اهل سنت گزارش شده است؛ بنابراین بحث اصلی، اعتبارسنجی است و نه اصل وجود روایات طبی.
وی با بیان اینکه دیدگاه‌های مختلفی درباره روایات داریم، افزود: این دیدگاه ها شامل طیفی از اخباریون تا دیدگاه کاشف‌الغطاء است که در بحث تربت حسینی(ع)، مطلبی آورده و آن اینکه روایاتی که در زمینه اخلاق، جسم و صحت و بیماری، خواص میوه‌ها و ... است جایز است که به این روایات اعتماد شود و عموم مردم به آن عمل کنند و نیازی به صحت متن و سند آن نیست مگر اینکه قرائن و امارات بر دروغ بودن آن اتیان شود. آیت الله جوادی آملی هم همین بحث را تا حدودی مطرح کرده و آورده که اصل بر حجیت است نه عدم آن ولی متاسفانه الان اصل بر عدم حجیت گذاشته شده است. البته علامه طباطبایی دیدگاه مخالفی دارد و در اهل سنت خطیب بغدادی هم عدم حجیت روایات طبی را مطرح کرده است و عموما این روایات را فاقد حجت می‌دانند.
وی با اشاره به وجود متونی چون نهج‌البلاغه، صحیفه سجادیه و روایاتی با مضامین عالی، تصریح کرد: برخی معتقدند که صدور این مطالب از غیرمعصوم ممکن نیست بنابراین خود این مطلب می‌تواند قرینه برای صحت صدور روایات طبی باشد.
همچنین حجت‌الاسلام و المسلمین سعید باقری، استاد حوزه علمیه در پاسخ به تعریف اعتبارسنجی گفت: استناد به مطلق روایات اعم از طبی متوقف بر سه مرحله است؛ اثبات صدور، جهت صدور و دلالت صدور؛ اعتبارسنجی مربوط به مقام اول یعنی صدور است. اعتبارسنجی فرایندی است که به صدور روایت از معصوم(ع) می‌پردازد که دو مبنای عمده داریم یکی متقدمین مثل کلینی و طوسی و صدوق و ... است که قرینه‌محور هستند، و دیگری متاخرین که ملاک آنها، سلسله سند است.
وی افزود: روایات طبی هم بسته به این دو مبنا می‌تواند تعداد متفاوتی داشته باشد و حتی اعتبار حدیثی که ممکن است در نگاه متقدمان معتبر باشد در نگاه متاخران نامعتبر تلقی شود.
باقری بیان کرد: یکی از راه‌هایی که به برخی روایات اعتماد شده است والایی مطلب است چنانچه در مورد نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه هم بیان شده که متنی با این درجه از والایی و حکمت چگونه ممکن است از فرد عادی و معمولی صادر شده باشد.
انتهای پیام
نظر شما