زائران عراقی حاضر در زیارت اربعین، با غبطه از فراق همراهان سال های گذشته خود از کشورهای مختلف دنیا به ویژه جمهوری اسلامی ایران با دلتنگی یاد می کنند و زائران درمانده در پشت مرزها، دردمندانه، چشم ها را به منتها الیه مرزها دوخته اند تا شاید از آن دور دست ها، گلدسته های خانه دوست را ببینند.

زائران عراقی در فراق زائران ایرانی و غیر ایرانی که تدابیر دولتی، مرزها را به روی آنها بسته، می گریند و زائران ایرانی، با دیده های باران زده و دل های شکسته، در پشت مرزها به خانه دوست چشم دوخته اند.

نگارنده که به واسطه حضور در عراق، توفیق حضور هر ساله در پوشش خبری زیارت اربعین را داشته، برای نخستین بار در طول ۱۸ سال گذشته، این حال و هوای اندوه زا را بر اربعین حسینی احساس می کند.

اربعین حسینی در این سال ها، هر بار با یک ویژگی خاص منحصر به فردی برگزار شده و امسال بی شک می توان بر آن، توصیف اربعین فراق گذاشت.

مختصات اربعین حسینی در ۱۸ سال گذشته

اربعین در نخستین سال بعد از سقوط رژیم صدام، به عنوان بارزترین هویت شیعیان عراق بعد از هشت دهه نادیده انگاری توسط رژیم های وقت حاکم بر عراق، در این کشور آغاز شد.

شیعیان عراق می خواستند به همه جهانیان حضور خود را به بارزترین وجه ممکن نشان دهند و این نمایش حضور در اربعین ۲۰۰۳ درست به مدت کوتاهی از سقوط رژیم صدام بروز و ظهور غیر منتظره ای یافت و جهان از دیدن از این چهره جدید از عراق متعجب و شگفت زده شد.

وقتی کشور عراق در سال های ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۷، در معرض جنگ مذهبی و حملات گسترده تروریست ها به زائران حسینی قرار گرفت، پیاده روی اربعین، به عنوان نماد ایستادگی در برابر موجی که می خواست عراق را دوباره به دوران قبل از سقوط رژیم صدام برگرداند، تجلی باشکوه تری داشت.

همه خودروهای بمبگذاری شده و بمب هایی که در مسیر حرکت زائران منفجر شد و همه گروه های تروریستی که در «مثلث مرگ» در ۳۰ – ۴۰ کیلومتری جنوب بغداد، شیعیان را می ربودند و در «لطیفیه» سر می بریدند و به رود فرات می افکندند، هیچکدام نتوانست، زیارت اربعین را از کار بیندازد.

رژیم صدام با آن همه هراس افکنی هم در طول یک ربع قرن حاکمیت دیکتاوری بر این کشور نتوانست، زیارت اربعین را به طور کامل، متوقف کند و زائران حسینی، مخفیانه از طریق نخلستان ها، پای پیاده به سوی کربلا گام بر می داشتند در حالی که معلوم نبود، زنده برگردند.

در سال های اولیه سقوط رژیم صدام، هنوز زائران ایرانی و خارجی از کشورهای مختلف، حضور گسترده ای در اربعین نداشتند و این مراسم باشکوه فقط به خود مردم عراق منحصر می شد.

سال های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۱، زیارت اربعین به عنوان یکی از آیین های بزرگ معنوی در جهان اسلام و تشیع شناخته شد و زائران ایرانی و خارجی شروع به شرکت در آن کردند.

یکی از جلوه های بزرگ اربعین حسینی در یورش داعش در ۲۰۱۴ اتفاق افتاد و این مراسم را از حیث جهانی شهرت بی نظیری بخشید تا جایی که حتی از پیروان ادیان مختلف شروع به شرکت در این مراسم کردند تا کنه این آیین معنوی را در عصری که به نام فناوری و ارتباطات شناخته می شود، بشناسند.

در سال ۲۰۱۴ اربعین حسینی با وجود هجمه ددمنشانه داعش، به عنوان نماد وحدت دو ملت عراق و ایران تجلی یافت و توانست معادله جنگ را تغییر دهد.

رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران در این سال، به مسئولین دستور دادند تا آنجا که می توانند تسهیلات لازم را برای زائران اربعین فراهم کنند.

زائران ایرانی در همین سال بود که مرزها را شکسته و به نشانه به چالش کشیدن گروه تروریستی داعش و تمامی قدرت های خارجی و منطقه ای پشتیبان آن، در آیین اربعین حسینی حضور باشکوهی را به ثبت رساندند و روحیه بالایی به مبارزان عراقی برای تغییر معادله جنگ دادند.

بعد از اربعین ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵، توطئه دشمنان در اربعین های سال های بعد، با فتنه انگیزی بین دو ملت عراق و ایران و مخدوش کردن قداست اربعین حسینی، ادامه یافت اما اقدام خود جوش مردمی دو ملت ایران و عراق در اربعین حسینی و طرح شعارهای «حب الحسین یجمعنا»   و «ایران و العراق لایمکن الفراق» این توطئه ها را هم به شکست کشاند.

اربعین ۲۰۱۹ بی شک اوج این فتنه انگیزی بود و دشمنان انتظار داشتند که میزان حضور زائران ایرانی به کمترین حد برسد اما بر خلاف میل آنها، حضور زائران ایرانی به رکورد بی سابقه نزدیک به سه میلیون نفر رسید.

اربعین ۲۰۲۰ سال ظهور ویروس کرونا و ترس از همه گیری این ویروس بود، امری که باعث شد، دولت عراق مرزها را به روی همه زائران ایرانی و خارجی ببندد.

این نخستین سالی بود که زائران خارجی (ایرانی و غیرایرانی) در اربعین شرکت نکردند و تمام تبلیغات داخلی در عراق نیز برای عدم حضور گسترده زائران عراقی در اربعین این سال بود، اما نتیجه کاملا معکوس شد.

گرچه در این سال، زائران ایرانی و خارجی محروم از حضور در زیارت اربعین حسینی شدند، اما زائران عراقی به نیابت از همه زائران ایرانی و خارجی سنگ تمام گذاشتند و بالغ بر ۱۳ میلیون نفر در مراسم اربعین سال گذشته شرکت کردند.

در این سال زائران عراقی، طرح ابتکاری اهدای ثواب پیاده روی اربعین به زائران ایرانی و اعلام همبستگی با زوار ایرانی را برگزار کردند و نخستین زیارت اربعین بود که بعد از شهادت فرماندهان شهید حاج قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس برگزار می شد.

زائران اربعین حسینی در عراق، در جای جای مسیر، تصاویری از این دو فرمانده شهید نصب کردند و پرچم های آمریکا و رژیم صهیونیستی بر کف مسیرهای زائران ترسیم شد تا این اربعین، به نماد نفرت انگیزی زائران حسینی از استکبار جهانی تبدیل شود.

محرومیت از زیارت اربعین حسینی برای دومین سال متوالی دیگر  برای زائران عراقی که به میزبانی از میهمانان ایرانی و عرب و خارجی عادت کرده اند، قابل تحمل نیست.

 از این رو، فراخوان های مردمی و نهادهای دینی و خطبای منابر و شخصیت های سیاسی و صاحب نظران مبنی بر گشایش مرزها به روی زائران خارجی به ویژه ایرانی است.

«مازن البعیجی» روزنامه نگار عراقی معتقد است که آنچه در قضیه منع ورود زائران اربعین حسینی از خارج کشور اتفاق می افتد نوعی آزمون برای ملت عراق است تا با جریان هایی که مخالفت جهانی شدن اربعین حسینی هستند، مقابله کنند.

به اعتقاد او، اربعین حسین (ع)، آزمونی برای آماده شدن برای ظهور دولت جهانی امام عصر (عج) است.

وی در ادامه نوشته است: ممانعت از ورود زائران ایرانی به عراق برای شرکت در زیارت اربعین حسینی، جنایت است که باید تمامی سرنخ های این جنایت آشکار شود و مزدورهایی که پشت این ممانعت هستند و باعث شکستن دل عشاق امام حسین (ع) شده اند، بازخواست شوند.

در این راستا رییس مرکز «العراق» برای پژوهش های راهبردی در یادداشتی که در اختیار ایرنا قرار داده گفته است که جمهوری اسلامی ایران هم اکنون در شرایط اقتصادی خاصی به سر می برد و الزام زائر ایرانی مبنی بر اینکه باید فقط از طریق هوایی وارد عراق شود، فاقد توجیه منطقی است.

«محمد صادق الهاشمی» با انتقاد از دولت عراق به خاطر این گونه تصمیمات افزوده است که امکان ندارد اینگونه تدابیر دولتی را علیه ملت مسلمان ایران بپذیریم و ما عراقی ها به عنوان ملت امام حسین (ع)، این گونه اقدامات دولت عراق را توهین به شعائر حسینی (ع) می دانیم.

وی از موضع مخالفت تولیت مقدس عتبه حسینی با منع ورود زائران خارجی در زیارت اربعین حسینی حمایت کرده و افزوده است: تولیت حسینی از منع ورود زائران خارجی به عراق برای شرکت در زیارت اربعین حسینی به عنوان «توطئه» یاد کرده است.

با وجود اینکه «فراق» امسال تبدیل یکی از خصیصه های برجسته زیارت اربعین شده اما در عین حال، ملت عراق بیش از هر وقت دیگری قدر ملت دوست و همسایه ایران را به عنوان مطمئن ترین و صادق ترین پشتیان خود درک کرده است.