بسیاری از کشورها برنامه واکسیناسیون خود را برای کودکان بالای ۱۲ سال آغاز کرده‌اند
سرعت واکسیناسیون در کشور به حد قابل قبولی رسیده است. در این بین، برخی بحث‌های علمی درباره واکسیناسیون کودکان هم مطرح می‌شود. با توجه به اینکه سویه جدید کرونا بر سلامت کودکان هم عواقب سنگینی برجای می‌گذارد، این روزها ضرورت واکسیناسیون کودکان در محافل علمی مطرح می‌شود.
پیام طبرسی، رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری نیز درباره واکسیناسیون کودکان و دانش‌آموزان علیه کرونا، تاکید کرد: «طبق آنچه که وزارت بهداشت اعلام کرده، واکسیناسیون افراد ۱۲ تا ۱۸ سال آغاز شده است. ان‌شاءالله برای کودکان هفت سال به بالا هم واکسن از چین وارد می‌شود تا بتوان مدارس را بازگشایی کرد.»
وی با بیان اینکه واکسن سینوفارم برای کودکان تزریق می‌شود، گفت: «طبق مطالعات اعلام شده، واکسن سینوفارم کودکان یک دوز بوده و با سینوفارم بزرگسالان متفاوت است. کودکان قرار است یک دوز واکسن تزریق کنند. پاستور هم هنوز تولید و وارداتش به میزان مورد نیاز انجام نشده و اکنون عمدتا سینوفارم وارد شده است. البته پاسخ به این موضوع که واکسن کودکان یک دوز یا دو دوز است، هنوز دقیق نیست. باید صبر کنیم تا ببینیم سیاست وزارت بهداشت چیست و چه سیاستی اعلام خواهد شد.»
آیا واکسیناسیون کودکان، بی‌خطر است؟
آزمایش‌های اخیر روی واکسن کرونای فایزر نیز نشان می‌دهد که این واکسن برای کودکان بی‌خطر است و آنان را در برابر بیماری مصون می‌سازد.
شرکت داروسازی فایزر اعلام کرده است که واکسن کووید-۱۹، واکنش‌های ایمنی را در بدن کودکان پنج تا ۱۱ ساله تقویت می‌کند و به همین دلیل این شرکت برنامه دارد تا هرچه زودتر برای دریافت تاییدیه و آغاز تزریق آن به کودکان در ایالات متحده، اروپا و کشورهای دیگر اقدام کند.
این شرکت داروسازی اعلام کرده است: «این واکسن که در دو دوز تزریق می‌شود در آزمایشات بالینی فاز دو و سه، واکنش ایمنی را در کودکان پنج تا ۱۱ ساله ایجاد کرده که با آنچه پیش از این در افراد ۱۶ تا ۲۵ سال مشاهده شده بود، مطابقت دارد.»
آنطور که ایسنا گزارش داده است، مدیر اجرایی فایزر گفت: «از ماه جولای، موارد ابتلا به کووید-۱۹در کودکان آمریکایی حدود ۲۴۰ درصد افزایش یافته که تاکید کننده لزوم واکسیناسیون است. نتایج بدست آمده در این بررسی، دلیل قوی برای اقدام به منظور درخواست مجوز تزریق واکسن به کودکان پنج تا ۱۱ ساله است و ما قصد داریم این یافته‌ها را به سازمان غذا و دارو و سایر نهادهای نظارتی ارائه دهیم.»
از روزهای نخست همه‌گیری کووید، این واقعیت که کودکان و افراد زیر ۱۸ سال کمتر طعمه ویروس و نوع حاد بیماری می‌شوند، مطرح بود، اما در ماه‌های اخیر که ویروس کرونا با جهش‌های مختلف تغییر چهره داده، بسیاری از افراد زیر ۱۸ سال به نوع شدید بیماری مبتلا و حتی نرخ مرگ و میر نیز در این گروه سنی بیشتر شده است. از این رو بسیاری از ویروس شناسان، تزریق واکسن به افراد زیر ۱۸ سال را توصیه کردند تا در صورت واکسینه شدن گروه‌های پرخطر، این گروه از جمعیت نیز در برابر این ویروس مقاوم شوند.
در رابطه با واکسیناسیون کودکان نظرات متفاوتی وجود دارد. در حالی‌که در آستانه بازگشایی مدارس بعد یک سال و نیم تعطیلی کلاس‌های حضوری هستیم، بسیاری معتقدند با واکسینه کردن کودکان می‌توان با خیال راحت آموزش حضوری را از سر گرفت و به روال قبلی زندگی پیش از کرونا بازگشت.
عزم کشورهای مختلف برای واکسیناسیون کودکان
در حال حاضر نرخ واکسیناسیون در نقاط مختلف دنیا متفاوت است و همچنان واکسیناسیون در مقابل کووید ۱۹ در حال انجام است.
تاکنون بیش از سه میلیارد دوز واکسن در جهان تزریق شده است. بر اساس آخرین آمار اتحادیه اروپا، ۷۷.۷ درصد از جمعیت بزرگسال اتحادیه اروپا حداقل یک دوز واکسن کووید را دریافت کرده‌اند و بقیه اروپا نیز تقریبا در همین شرایط است. در جهان نیز ۴۳.۵۶ درصد واکسینه شده‌اند.
اکنون که جمعیت بزرگسال در برخی از کشورها واکسینه شده‌اند، بسیاری از کشورها عملیات تزریق واکسن به کودکان و افراد زیر ۱۸ سال را نیز آغاز کرده‌اند. ۱۵ ساله در ماه "مِی" امسال تایید کرد. این اولین واکسن کووید است که در اتحادیه اروپا تایید شد. در همین رابطه آژانس دارویی اروپایی (EMA) استفاده از واکسن فایزر را برای کودکان ۱۲ تا مجوز بر اساس مطالعه‌ای بر روی ۲۵۵۹ کودک انجام شد که نشان داد پاسخ ایمنی آنها با گروه سنی ۱۶-۲۵ سال قابل مقایسه است.
هیچ یک از کودکانی که واکسن دریافت کرده بودند مبتلا به کووید نشدند، در حالی که ۱۶ نفر پس از دریافت دارونما به بیماری مبتلا شده بودند. EMA ماه بعد واکسن مدرنا را برای استفاده در گروه سنی ۱۲-۱۷ تایید کرد. این بار، مطالعه بر روی ۳۷۳۲ کودک نشان داد هیچ یک از کسانی که واکسن دریافت کرده‌اند در مقایسه با چهار نفر در گروه دارونما مبتلا به کووید نشده‌اند.
از سوی دیگر، در مورد مزایای واکسیناسیون کودکانی که دارای شرایط بیماری زمینه‌ای نیستند، بسیار جای بحث است؛ زیرا شانس ابتلا به بیماری شدید ناشی از کووید در گروه سنی زیر ۱۸ سال بسیار کم است و باید عوارض جانبی احتمالی واکسن نیز در نظر گرفته شود. EMA اذعان دارد که تعداد محدود هر دو مطالعه به این معنی است که می‌توان عوارض جانبی را نادیده گرفت. با این حال، آنها به این نتیجه رسیدند که مزایای واکسن برای این گروه سنی بالقوه است.
کمیته مشترک واکسیناسیون و ایمن‌سازی (JCVI)در سه سپتامبر توصیه کرد که کودکان ۱۲ تا ۱۵ ساله نیازی به واکسن ندارند. آنها معتقدند که شواهد کافی برای در معرض خطر بودن این گروه وجود ندارد. آنها به این نتیجه رسیدند که از هر یک میلیون کودک سالم دو نفر نیاز به مراقبت‌های ویژه ناشی از ابتلا به کووید دارند.
مقاله ای نیز در دانشگاه‌هاروارد در ماه ژوئیه گزارش داد که پس از تزریق ۳۰۰ میلیون واکسیناسیون، هزار مورد در ایالات متحده به این موارد درگیر شدند که اکثرا در گروه سنی نوجوانان یا جوانان بود. این مقاله همچنین می‌گوید که ۷۹ درصد از این موارد در جوانان خفیف بوده است.
با وجود اینکه واکسن‌هابرای کودکان ۱۲ تا ۱۸ ساله توسط آژانس دارویی اروپا در دو ماه گذشته تایید شده‌اند، اما همه دولت‌ها از این روش پیروی نکرده‌اند. با این حال، بسیاری از کشورها برنامه واکسیناسیون خود را برای کودکان بالای ۱۲ سال آغاز کرده‌اند.
مزایای واکسیناسیون کودکان، بسیار بیشتر از عوارض احتمالی است
برخی والدین نگران عوارض احتمالی واکسن کرونا روی فرزندان خود هستند، در حالی که بسیاری از کارشناسان جامعه پزشکی تاکید دارند که عوارض واکسن، قابل قیاس با خطرات مهلک کرونا نیست.
بسیاری از صاحبنظران نظام سلامت بر این نکته اتفاق نظر دارند که در شرایط فعلی، مزایای واکسیناسیون همه گروه‌های سنی، بسیار بیشتر از عوارض نادر واکسن‌های موجود است.
محمدحسین آئینی، متخصص علوم آزمایشگاهی هم در گفتگو با سپید از آسیب‌های نگاه وسواس‌گونه نسبت به عوارض واکسن‌های کرونا می‌گوید و یادآور می‌شود: «با توجه به در دسترس بودن فضای مجازی و سهولت جستجوی اینترنتی، ممکن است برخی افراد درباره عوارض نادر واکسیناسیون کرونا به جستجوی اینترنتی بپردازند، در حالی که بسیاری از این اطلاعاتی که با جستجوی اینترنتی به دست می‌آید، موثق و علمی نیست. خیلی اوقات، این عوارض بسیار نادر و بعید است، اما فرد با جستجوی اینترنتی به اشتباه به این باور می‌رسد که خودش یا فرزندش ممکن است در صورت تزریق واکسن کرونا به این عوارض مبتلا شود.»
او تاکید می‌کند: «جستجوی اینترنتی درباره عوارض واکسن، صرفا موجب بروز نگرانی بی‌مورد می‌شود. دقیقا مثل اینکه ساعت‌ها درباره عوارض دارویی که پزشک تجویز کرده است، به جستجو در فضای مجازی بپردازیم. این جستجوها توسط افرادی که تخصصی در حوزه سلامت ندارند، کمکی به حال بیمار نمی‌کند. در مورد واکسیناسیون هم همینطور است. جستجوی اینترنتی درباره عوارض احتمالی واکسیناسیون، صرفا افراد را سردرگم و ناامید می‌کند. هرچقدر زمان این جستجوی اینترنتی افزایش پیدا کند، فرد به احتمال زیاد در نهایت به این نتیجه می‌رسد که اصلا واکسن تزریق نکند، در صورتی که این نتیجه‌گیری غلط می‌تواند خطر جدی برای سلامت افراد باشد.»
آئینی یادآور می‌شود: «اغلب کارشناسان سلامت بر این موضوع تاکید دارند که عوارض احتمالی واکسن‌های کرونا، بسیار نادر است. این عوارض در برابر خطر اصلی کرونا، بسیار ناچیز است. نباید بخاطر یک خطر بسیار دور، کوچک و نادر، خطر بزرگ‌تر و نزدیک‌تر را نبینیم. مردم مطمئن باشند هر فردی که واکسیناسیون کرونا را خطرناک می‌داند و مردم را به واکسن نزدن تشویق می‌کند، قطعا فردی ناآگاه در حوزه سلامت است که دغدغه‌اش، سلامت مردم نیست.»
همچنین کارشناسان تاکید دارند که هیچ واکسنی در دنیا نه فقط برای بیماری کووید که برای همه بیماری‌ها بدون عارضه تلقی نمی‌شود. همه واکسن‌ها عوارضی دارند، ولی آنچه ما را برای استفاده از واکسن قانع می‌کند این است که خطر عوارض از خطر بیماری بیشتر نباشد. در حال حاضر با خطر جدی بیماری کووید ۱۹ مواجه هستیم که میزان مرگ و میر آن به نسبت جمعیت کم نیست، درحالی که عوارضی که از واکسن‌های مختلف گفته می‌شود هزاران بار کمتر از خود بیماری است. پس منطق حکم می‌کند واکسن به طور گسترده استفاده شود.
صاحبنظران نظام سلامت می‌گویند حتی برخی از عوارض گزارش شده، عوارض تزریق است که اگر حتی یک سوزن را وارد بدن کنید ممکن است عوارضی مثل درد یا قرمزی ناحیه تزریق داشته باشد و یا ترس هنگام تزریق باعث تپش قلب و نگرانی شود. واکنش‌های سیستم اعصاب خودکار نیز می‌تواند منجر به درد شدید و حتی غش کردن شود، اما اغلب اینها عوارض بسیار معدود و خفیفی است که معمولا ارتباطی با واکسن ندارد و قابل کنترل هستند.
کارشناسان می‌گویند با واکسیناسیون گسترده، اپیدمی کرونا کنترل می‌شود. در آن صورت شاهد کاهش موارد ابتلا و مرگ‌ومیر خواهیم بود. در صورت تکمیل واکسیناسیون سراسری، حتی در صورت ابتلا به کرونا نیز شاهد خواهیم بود که موارد بستری در بخش مراقبت‌های ویژه کاهش خواهد یافت. یعنی یه احتمال قوی، بیمار مبتلا حداقل وارد فاز حاد بالینی نمی‌شود.