شفقنا آینده– رامین مهمانپرست، سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه ایران درباره جایگاه ایران در آینده آسیا می گوید: ما باید با تمام کشورهای موثری که می توانند منافع ملی ما را تامین کنند روابط گسترده ای داشته باشیم این می تواند چین و روسیه و هند و کره جنوبی و ژاپن و برزیل و آفریقای جنوبی و ژاپن و برزیل و ایتالیا و اسپانیا و بسیاری از کشورهای دیگر باشد و این بستگی دارد که منافع ملی کشورمان را چگونه تعریف کرده باشیم و این کشورها چه میزان بتوانند در تامین نیازهای ما و ایجاد زمینه برای صادرات کالا و خدمات ما آمادگی داشته باشند. همه کشورهایی که ظرفیت های بزرگی دارند باید مد نظر ما باشند.

متن گفت وگوی خبرنگار شفقنا آینده با آقای مهمان پرست می خوانید:

_ به تازگی ایران به عضویت پیمان شانگهای درآمد، از نگاه شما ایران در عرصه اقتصاد آسیا در آینده چه نقشی ایفا خواهد کرد؟

در عرصه سیاست خارجی باید توازنی بین روابط دو جانبه با کشورهای مختلف و حضور در همکاری های چند جانبه و منطقه ای و همینطور فعالیت در عرصه های بین المللی داشته باشیم. اگر از هر کدام از این اقدامات غفلت کنیم شاید به شکل کامل به اهداف مورد نظرمان دسترسی پیدا نکنیم.یکی از اشتباهات استراتژیک دولت قبل این بود که چون تصور می کرد از طریق توافق برجام این اتفاق خواهد افتاد لذا تمرکز بیش از حد بر بحث بین الملل و موضوع برجام باعث شد فرصت های زیادی را در همکاری های دو جانبه با سایر کشورها به ویژه همسایگان و حضور فعال و جدی در همکاری های منطقه ای و چند جانبه را از دست بدهیم.

ظرفیت های زیادی در بین اعضای سازمان همکاری های شانگهای وجود دارد

یکی از موفقیت های بزرگ دولت رییسی و وزارت خارجه جدید این است که عضویت در سازمان همکاری های شانگهای به سرعت محقق شد و موقعیتی بسیار مهم برای کشورمان ایجاد کرد. در عرصه های بین المللی حضور مجموعه های چند جانبه به ویژه سازمان همکاری های شانگهای که از وجود کشور های قدرتمندی چون چین و روسیه و هند برخوردار است و جمعیتی بالای سه میلیارد نفره را به خود اختصاص داده است، به لحاظ وجود کشورهای بزرگ تولید کننده و صادر کننده نفت و گاز دنیا در این مجموعه و همچنین حضور بزرگترین مصرف کنندگان نفت و گاز دنیا نشان می دهد ظرفیت های زیادی در بین اعضای سازمان همکاری های شانگهای وجود دارد که می تواند برای کشور ما فرصت های جدی ایجاد کند، ضمن اینکه این سازمان برای برقراری توازن در زمینه های سیاسی و امنیتی در عرصه بین الملل می تواند در مقابل زیاده خواهی های غرب و آمریکا نقش آفرین باشد و در زمینه های فرهنگی و اقتصادی حرف های زیادی برای گفتن داشته باشد.

ایران ظرفیت تبدیل شدن به یکی از قدرت های بزرگ آسیا را دارد

کشور ما بخاطر موقعیت استراتژیک جغرافیایی خود در خاورمیانه و خلیج فارس و همینطور حضور در محل تلاقی کریدورهای شمال و جنوب و شرق به غرب می تواند از این فرصت بهره مند شود. توسعه همکاری ها با کشور های همسایه و کشورهایی که عضو این سازمان هستند فرصت های بزرگی را برای جهش در امر صادرات ما و تکمیل فرایند تولیدات داخل از طریق رفع نیازهای تولید و انتقال دانش فنی و تامین ماشین آلات مورد نیاز برای ما داشته باشد بازار بزرگی برای صادرات کالا و خدمات فنی و مهندسی در کشور ما فراهم خواهد شد. جمهوری اسلامی ایران ظرفیت تبدیل شدن به یکی از قدرت های بزرگ آسیا را دارد و از طریق توسعه روابط با همسایگان و عضویت در سازمان های مهمی مثل اوراسیا، سازمان همکاری های شانگهای، اکو و دیگر مجموعه های این منطقه می توانیم به سرعت در مسیر درست خود قرار بگیریم و پیشرفت های اقتصادی را کسب کنیم.

_ یکی از مهمترین دلایل دولت قبل در مورد توسعه روابط با همسایگان و کشورهای آسیایی مساله تحریم ها و انتقال پول بود، آیا امروز اتفاقات جدیدی افتاده است؟! قبلا گفته می شد به دلیل تحریم ها قادر به وارد کردن واکسن نیستیم ولی امروز شاهد توزیع واکسن های وارداتی در مراکز بهداشتی هستیم. سوال این است که مساله تحریم ها و و نقل و انتقال پول چگونه حل شده است؟

ما باید در امور اقتصادی کارها را به بخش خصوصی محول کنیم

در مورد مساله تحریم و غفلت هایی که در دولت قبلی صورت گرفت می توان در دو بخش بحث کرد. یک مساله این است که ما باید در امور اقتصادی کارها را به بخش خصوصی محول کنیم و بخش خصوصی را تقویت کنیم، بخش های دولتی را کوچکتر و چابکتر کنیم تا به جای تصدی گری بیشتر به حمایت از بخش های خصوصی بپردازند، در آن زمان شاهد موفقیت های بیشتری در خنثی کردن تحریم ها خواهیم بود چون بخش خصوصی انگیزه های قدرتمندتری دارد و از راه های مختلفی برای خنثی کردن تحریم ها و برداشتن موانع استفاده می کند. این مساله موضوعی مهم است و در دولت جدید بیشتر به آن توجه می شود و از نقش آفرینی بخش خصوصی بهره مند خواهیم شد.

می توان از طریق مذاکرات دوجانبه و حضور در همکاری های منطقه ای و چندجانبه در خنثی کردن تحریم ها موفق شویم

مساله دوم به این بر می گردد که ما به لحاظ تحلیل مسائل سیاست خارجی نباید تصور کنیم اگر کشورهای غربی و آمریکایی ها تلاش بر محدود کردن ما و تحمیل تحریم ها دارند راه حل این است که از موضع ضعف از آنها خواهش کنیم تحریم ها را لغو کنند، هر چه علائم تاثیرگذاری تحریم ها را در مذاکرات و یا در مسائل سیاسی و اقتصادی کشورمان نشان می دادیم آنها جری تر می شدند تا فشار ها را افزایش بدهند و احساس می کردند تحریم ها تاثیر دارد و دلیلی برای تغییر سیاست های خود نمی دیدند. در حقیقت وقتی گفته می شود باید از موضع قدرت و عزت عمل کرد و حتی در مذاکره باید با این موضع وارد شد یکی از نشانه ها این است که باور داشته باشیم می توان از طریق مذاکرات دوجانبه و حضور در همکاری های منطقه ای و چندجانبه و استفاده از حدود ۱۵ کشور همسایه در خنثی کردن تحریم ها راه های زیادی تعریف کنیم. هر چه در این زمینه موفق تر باشیم وز مینه های ضعف اقتصادی خود را بر طرف کنیم. غرب علامت هایی می گیرد که فشارهای تحریمی و فشارهای حداکثری کارایی ندارد و اگر بخواهند از فرصت ظرفیت های کشور ما بهره‌مند شوند باید راه حلی منطقی و محترمانه از موضع برابر داشته باشند و سیاست های غلط خود را کنار بگذارند، این نوع حضور قدرتمند در عرصه سیاست خارجی و توجه به ظرفیت کشور هایی که در شرق وجود دارند البته که مانع از همکاری با غرب نخواهد بود ولی هشداری به غرب خواهد بود که اگر بخواهند مسیر اشتباه بروند خود را از یک سری ظرفیت های بزرگی که در کشور ما و منطقه ما وجود دارد محروم می کنند. ما در مسیر درستی قرار گرفته ایم توسعه همکاری با کشورهای همسایه و استفاده از ظرفیت های بزرگ کشورهایی چون هند و روسیه و چین و قزاقستان و کشورهای عضو این سازمان و یا کشور هایی که در مجموعه اکو وجود دارند مثل پاکستان و ترکیه و کشورهای اسیای مرکزی از طریق اوراسیا مسیری برای توسعه همکاری های اقتصادی کشورمان فراهم شده است. کشورهایی که در قفقاز هستند و در ارمنستان و بلا روس و اوکراین و کشورهایی که ظرفیت های بزرگی دارند و ما از طریق پیدا کردن زمینه های همکاری و توسعه روابط با آن کشور ها می توانیم جایگاه بهتری داشته باشیم و با تحریم ها مقابله کنیم و خود به خود حضوری از موضع اقتدار در مذاکرات برجام با تکیه بر سیاست های جدید طرف غربی ما را مجبور خواهد کرد تا دست از رفتارهای غیرمنطقی زورگویانه و اشتباه خود بردارد و به مسیر درستی ورود کند.

_ مشکل عمده ای وجود داشت و آن نقل و انتقال پول بود این مشکل و مساله نفتی که از ایران خریداری نمی شود چگونه حل خواهد شد؟ آیا صرفا پیوستن به  پیمان های مختلف منطقه ای و بین المللی می تواند این مشکلات را حل کند؟

شرکت های چند جانبه و سازمان هایی که می توانند امکان یک دیپلماسی فراگیر را ایجاد کنند

یک بخش به این بر می گردد که اگر مجموعه شرکت هایی داشته باشید که در زمینه های متفاوتی همکاری می کنند و تجارت چند جانبه دارند و یا بوجود آوردن سازمان هایی که آن سازمان ها می توانند توسعه اقتصادی ما را هدایت کنند و مرکز هماهنگی باشند طبیعتا ما نیازهایی برای واردات و توانایی هایی برای صادرات داریم و هر شرکت و سازمانی به تنهایی نمی تواند مجموعه واردات و صادرات را با هم هماهنگ کند و به جای نقل و انتقال پول از طریق صادرات و واردات کالا و خدمات کار خود را به نتیجه برساند. ولی شرکت های چند جانبه و سازمان هایی که می توانند امکان یک دیپلماسی فراگیر را ایجاد کنند این اجازه را به ما می دهد که این نقل و انتقالات به جای اینکه عینا توسط سیستم بانکی صورت بگیرد به شکل حساب های مشترک در مرکز و مجموعه ای واردات و صادرات کشور سر به سر شوند و بتوانیم بدون جابجایی پول فعالیت های صادراتی خود را توسعه بدهیم و نیازهای وارداتی کشور را تامین کنیم.

بنابراین بخش خصوصی به دلیل تنوعی که در کار خود دارد می تواند بخشی از این فعالیت را عهده دار شود و دولت و اتاق های بازرگانی و سازمانهایی که می توانند به دیپلماسی اقتصادی کمک کنند باید بخش دیگر این کار را عهده دار شوند و زمینه را فراهم کنند قطعا این کار شدنی است. اگر بخواهیم به صورت مجموعه ای تبادل کنیم با مجموعه اتحادیه اروپا و با مجموعه اوراسیا و مجموعه کشور های آ س آن و یا مجموعه کشور های عضو شانگهای طبیعتا می توان با طراحی چنین سیستمی به طوری وارد همکاری های اقتصادی شد که جابجایی پول بخصوص جابجایی دلار و یورو به حداقل خودب رسد و بدون محدودیت های تحریمی فعالیت های اقتصادی خود را گسترش بدهیم.

_ در مورد ورود واکسن ها به ویژه واکسن سینوفارم چینی در ابعاد گسترده آیا این پیش بینی وجود دارد که روابط ایران و چین در آینده مستحکم تر شود؟

حتما چین به عنوان یک قدرت اقتصادی بزرگ دنیا می تواند نقشی جدی در مورد تامین منافع کشورمان داشته باشد

امروز در تمام کشور های دنیا منافع ملی تعیین کننده است

در مورد دیپلماسی اقتصادی باید نگاه بلندی داشته باشیم

استمرار روابط سیاسی ما با کشورهای بزرگ دنیا از طریق توسعه روابط اقتصادی امکان پذیر است

ما باید با تمام کشورهای موثری که می توانند منافع ملی ما را تامین کنند روابط گسترده ای داشته باشیم این می تواند چین و روسیه و هند و کره جنوبی و ژاپن و برزیل و آفریقای جنوبی و ژاپن و برزیل و ایتالیا و اسپانیا و بسیاری از کشورهای دیگر باشد و این بستگی دارد که منافع ملی کشورمان را چگونه تعریف کرده باشیم و این کشورها چه میزان بتوانند در تامین نیازهای ما و ایجاد زمینه برای صادرات کالا و خدمات ما آمادگی داشته باشند. همه کشورهایی که ظرفیت های بزرگی دارند باید مد نظر ما باشند؛ مثل ترکیه و پاکستان و عراق که این کشورها هم ظرفیت هایی دارند و نباید به ظرفیت یک کشور خاص محدود باشیم. حتما چین به عنوان یک قدرت اقتصادی بزرگ دنیا می تواند نقشی جدی در مورد تامین منافع کشورمان داشته باشد. این تصور که فکر کنیم اگر با شرق کار می کنیم دیگر نیازی به غرب ندرایم و اگر با غرب کار می کنیم از شرق غفلت کنیم این تصور نتیجه ای ندارد این تفکرات به دوران جنگ سرد مربوط می شود و آن دوران مدت ها است که پشت سر گذاشته شده است. امروز در تمام کشور های دنیا منافع ملی تعیین کننده است و باید در مورد دیپلماسی اقتصادی و این مسائل و منافع اقتصادی کشور نگاه بلندی داشته باشیم و گام های بزرگی برداریم. استمرار روابط سیاسی ما با کشورهای بزرگ دنیا از طریق توسعه روابط اقتصادی و همکاری های اقتصادی امکان پذیر است و همه کشور ها باید با شاخص تامین منافع ملی ما جایگاه ویژه خود را در تصمیم گیری های کلان کشور داشته باشند.

_ در غیاب حضور نظامی آمریکا در برخی از کشور های منطقه آیا چین می تواند جای آمریکا را بگیرد و افول آمریکا در منطقه، چین را قدرتمند تر از قبل خواهد کرد؟

به دنبال ایجاد توازن و برقراری ثبات و امنیت در منطقه باشیم

برای ما باید منافع ملی مان و جایگاه خودمان اهمیت داشته باشد اینکه ما چه میزان در تحولات منطقه تاثیر گذار هستیم و چه تحولاتی می تواند ثبات و امنیت ایجاد کند و منافع ما را تامین کند. بنابراین جنگ قدرتی که در میان قدرت های بزرگ وجود دارد نیز به مساله تامین منافع آنها مربوط است و هر کسی می خواهد جای دیگری را پر کند. ما باید در این بین به دنبال تامین منافع ملی کشور و ایجاد توازن و برقراری ثبات و امنیت در منطقه باشیم و جایگاه جمهوری اسلامی ایران پر اهمیت تر از هر موضوعی است. نقش آفرینی کشور ما باید در این زمینه باشد.